Kościół tytularny | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość |
Rzym |
Wyznanie | |
Kościół | |
Parafia |
św. Euzebiusza |
Wezwanie |
św. Euzebiusza |
Wspomnienie liturgiczne | |
Położenie na mapie Rzymu | |
Położenie na mapie Włoch | |
Położenie na mapie Lacjum | |
41°53′47″N 12°30′13″E/41,896272 12,503719 | |
Strona internetowa |
Kościół św. Euzebiusza w Rzymie (wł. Chiesa di Sant'Eusebio) – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie.
Świątynia ta jest kościołem parafialnym oraz kościołem tytularnym[1]. Jest też kościołem stacyjnym z piątego piątku Wielkiego postu.
Lokalizacja
Kościół znajduje się w XV Rione Rzymu – Esquilino przy Piazza Vittorio Emanuele II 12/A[2].
Patron
Patronem świątyni jest św. Euzebiusz – rzymski prezbiter, który poniósł śmierć za wiarę chrześcijańską w III[1] lub IV wieku.
Historia
Pierwsza wzmianka o Titulus Eusebii pochodzi z 474 roku z katakumb świętych Marcelina i Piotra ad duas Lauros[2]. Kościół został odrestaurowany w 750 roku, a później w tym samym stuleciu przebudowano go. Kolejna przebudowa i rekonsekracja miały miejsce w 1238 roku[1]. Mniej więcej w tym też czasie wybudowano dzwonnicę[1]. W 1289 roku kościół został przekazany celestynom[2], którzy obok wybudowali klasztor[1].
W 1600 roku ołtarz główny, prezbiterium i chór zostały przebudowane przez Onorio Longhi. W 1711 roku przebudowę kościoła pod patronatem kardynała Enrico Enríqueza rozpoczął Carlo Stefano Fontana (bratanek bardziej znanego Carlo Fontany), którego dziełem jest fasada. Kolejna przebudowa została rozpoczęta w 1753 roku przez Nicolò Picconi, trwała ona około sześciu lat[1].
W 1810 roku kongregacja celestynów została zlikwidowana. Kompleks otrzymali jezuici, którzy zostali z kolei usunięci z niego w 1873 roku. W 1889 roku przy kościele powołano do życia parafię[1].
Architektura i sztuka
Fasada
Dolna kondygnacja fasady ma pięć łuków prowadzących do loggii oraz cztery pilastry doryckie podtrzymujące belkowanie. Środkowy łuk jest nieco szerszy od pozostałych, ze zdobieniem i muszlą u góry, w przestrzeni pod nim znajduje się figura Matki Bożej z Dzieciątkiem[1].
Druga kondygnacja fasady ma pięć prostokątnych okien o jednakowych rozmiarach, oddzielonych czterema jońskimi pilastrami, podtrzymującymi belkowanie z dedykacją i rokiem 1711. Powyżej znajduje się trójkątny tympanon, który zasłonięty jest w znacznym stopniu przez półokrągły naczółek z herbem papieża Klemensa XII[1].
Dzwonnica
Z prawej strony fasady widoczna jest XIII-wieczna ceglana dzwonnica, która w rzeczywistości znajduje się w północnym rogu klasztoru. Nakryta jest piramidalnym daszkiem, każda strona ma trzy otwory utworzone przez arkadę podzieloną wapiennymi kolumnami[1].
Wnętrze kościoła
Wnętrze kościoła jest trójnawowe, nawy boczne od nawy środkowej oddzielają cztery arkady po każdej stronie z podwójnymi pilastrami jońskimi[1].
Na suficie nawy głównej znajduje się fresk przedstawiający św. Euzebiusza w chwale autorstwa Antona Raphaela Mengsa z 1757 lub 1759 roku[1].
Barokowy ołtarz główny z czerwonego i białego marmuru ma cztery kolumny korynckie. W ołtarzu umieszczono obraz Madonny z Dzieciątkiem autorstwa Pompeo Batoni. Malowidło to wmontowano w relief, który w dolnej części przedstawia dwóch świętych czczących wizerunek (św. Euzebiusz po lewej i św. Wincenty po prawej). W trójkątnym naczółku ołtarza znajduje się obraz przedstawiający Apoteozę św. Eustachego[1].
W prezbiterium znajdują się dwa ołtarze boczne. Ołtarz po lewej zawiera malowidło Elekcja papieża Celestyna autorstwa Andreasa Rutharda, natomiast ołtarz po prawej przedstawia św. Benedykta, namalowanego przez Cesare Rossetti[1].
Za ołtarzem głównym znajduje się rzeźbiony w drewnie orzechowym chór z 1556 roku przeznaczony dla mnichów celestyńskich. W chórze znajduje się ołtarz z Ukrzyżowaniem autorstwa Cesare Rossetti (msza dla wspólnoty monastycznej był sprawowana przy tym ołtarzu w dni powszednie). W chórze wisi także obraz Matki Bożej ze świętymi Euzebiuszem i Wincentym autorstwa Baldasare Croce, który wcześniej był obrazem ołtarza głównego[1].
Kardynałowie prezbiterzy
Kościół św. Euzebiusza jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sancti Eusebii)[3]. Tytuł ten został zlikwidowany przez Grzegorza XVI w 1841 roku i przywrócony przez Piusa IX 25 czerwca 1877 roku[3].
- Pascasius (w 499)
- Donus (w 595)
- Stefan (w 745)
- Theopamptus (w 761)
- Kwiryniusz (w 853)
- Jan (w 869)
- Robert de Paris (1100-1112 i ponownie 1123)
- Jan OSB (1116-1122)
- Piotr[uwaga 1] (1130)
- Amat[uwaga 1] (1131-1138?)
- Ruggiero di San Severino OSB (1180-1221)
- Nicolas Caignet de Fréauville OP (1305-1323)
- Raymond de Mostuejouls (1327-1335)
- Nicola Fabriani[uwaga 2] (1328)
- Étienne de Poissy (1368-1373)
- Guglielmo Sanseverino (1378)
- Francesco Moricotti Prignani (1378-ok. 1383)
- Aymeric de Magnac[uwaga 3] (1383-1385)
- Amaury de Lautrec[uwaga 3] (1385-1390)
- Alamanno Adimari[uwaga 4] (1412-1422)
- Henry Beaufort (1426-1447)
- Astorgio Agnensi (1449-1451)
- Richard Olivier de Longueil (1462-1470), ; in commendam (1470)
- Oliviero Carafa (1470-1476); in commendam (1476-1511)
- Pietro Accolti (1511-1523); in commendam (1523-1527)
- Benedetto Accolti (1527-1549)
- Francisco Mendoza de Bobadilla (1550-1566)
- Antonio Carafa, kardynał diakon pro hac vice (1568-1573), kardynał prezbiter (1583-1584)
- Giulio Canani (1584-1591)
- Camillo Borghese (1596-1599)
- Arnaud d’Ossat (1599-1604)
- Ferdinando Taverna (1604-1619)
- Jean de Bonsi (1621)
- Marcantonio Gozzadini (1621-1623)
- Lucio Sanseverino (1623)
- Giacomo Cavalieri (1626-1629)
- Giovanni Battista Pamphili (1630-1644)
- Girolamo Grimaldi-Cavalleroni (1644-1655)
- Nicola Guidi di Bagno (1657-1663)
- Paolo Emilio Rondinini (1668)
- Carlo Gualterio (1669-1673)
- Camillo Massimi (1673-1677)
- Pierre de Bonzi (1689-1703)
- Francesco Martelli (1706-1717)
- Imre Csáky (1721-1732)
- Pompeo Aldrovandi (1734-1752)
- Enrico Enriquez (1754-1756)
- Jean-François-Joseph Rochechouart (1762-1777)
- Guglielmo Pallotta (1777-1782)
- Giovanni Andrea Archetti (1785-1800)
- Giuseppe Firrao (1801-1830)
- Paolo Polidori (1834-1841)
- tytuł zlikwidowany (1841-1877)
- Johann Rudolf Kutschker (1877-1881)
- Domenico Agostini (1882-1886)
- Cölestin Josef Ganglbauer OSB (1886-1889)
- Joseph-Alfred Foulon (1889-1893)
- Benito Sanz y Forés (1893-1895)
- Antonio María Cascajares y Azara (1896-1898)
- Agostino Richelmy (1899-1911)
- János Csernoch (1914-1927)
- Carlo Minoretti (1929-1938)
- Juan Gualberto Guevara (1946-1954)
- Franz König (1958-2004)
- Daniel DiNardo (2007-nadal)
Uwagi
- 1 2 Mianowany przez antypapieża Anakleta II
- ↑ Mianowany przez antypapieża Mikołaja V
- 1 2 Mianowany przez antypapieża Klemensa VII
- ↑ Mianowany przez antypapieża Jana XXIII