Kędzierzyn
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

gnieźnieński

Gmina

Niechanowo

Liczba ludności (2022)

209[1]

Strefa numeracyjna

61

Kod pocztowy

62-220[2]

Tablice rejestracyjne

PGN

SIMC

0590533

Położenie na mapie gminy Niechanowo
Mapa konturowa gminy Niechanowo, u góry znajduje się punkt z opisem „Kędzierzyn”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kędzierzyn”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kędzierzyn”
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego
Mapa konturowa powiatu gnieźnieńskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kędzierzyn”
Ziemia52°29′30″N 17°40′44″E/52,491667 17,678889[3]

Kędzierzyn – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Niechanowo. We wsi znajduje się kościół św. Andrzeja Apostoła z 1840 roku.

Wieś duchowna Kędzierzyno, własność arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie gnieźnieńskim województwa kaliskiego[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Historia

Dawne nazwy: Condrea, Candora, Kędzierza, Kadzyerzyno, Kędziora, Kendzierzyn.

Wieś ta, podobnie jak inne miejscowości w pobliżu Gniezna, istniała już zapewne co najmniej w XI wieku. Jednak w źródłach pisanych, najstarsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 7 lipca 1136 roku, i zawarta jest w bulii Ex commisso nobis a Deo (bulli gnieźnieńskiej) papieża Innocentego II. W dokumencie tym potwierdzone zostały prawa metropolitarne Gniezna, oraz jej stan posiadania. Wśród wymienionych tam nazw topograficznych znalazł się również Kędzierzyn – Condrea.

W wiekach średnich właścicielami Kędzierzyna – wsi lokowanej na prawie średzkim – byli arcybiskupi gnieźnieńscy.

Jak wynika ze źródeł w roku 1321 arcybiskup gnieźnieński Janisław erygował w Kędzierzynie parafię, nadając jej za patrona św. Andrzeja Apostoła. Najstarszym odnotowanym na kartach historii proboszczem był Jakub, kurator Kędzierzyna w latach 1413–1418.

Do 1869 roku właścicielami dóbr tzw. klucza szczytnickiego (gnieźnieńskiego) w skład których wchodził także Kędzierzyn, byli arcybiskupi gnieźnieńscy. W 1719 roku Stanisław Szembek, arcybiskup gnieźnieński ufundował dla Kędzierzyna nowy, drewniany kościół. Został on wzniesiony w miejscu starej drewnianej świątyni, która spłonęła na początku XVIII wieku. W 1840 roku ukończono budowę nowej, tym razem murowanej świątyni, a arcybiskup Marcin Dunin w tym samym roku dokonał jej konsekracji. Nieomal w tym samym czasie wyznaczono teren pod nowy cmentarz grzebalny. Zastąpił on stary, już nieużywany cmentarz zlokalizowany przy kościele. Przed 1869 rokiem w Kędzierzynie istniała szkoła parafialna kształcąca miejscową ludność na poziomie elementarnym.

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 453 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 52196
  4. ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 245.

Bibliografia

  • Strony Gminy Niechanowo
  • Tanaś Marek: Dzieje parafii pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie, Gniezno, 1997
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.