Kościół św. Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie

Kędzierzyn

103/Wlkp/A z dnia 27.08.2002:
kościół parafialny
Państwo	Polska
Miejscowość	Kędzierzyn
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie
Kościół • nadający tytuł	od 1321 Arcybiskup Gnieźnieński Janisław
Wezwanie	św. Andrzeja Apostoła
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	Św. Jana Pawła II, Św. Maksymiliana Marii Kolbego, Św. Faustyny Kowalskiej
Cudowne wizerunki	Obraz Matki Bożej 1979,2022
Historia Data powołania 1321 Data rozpoczęcia budowy 1838 Data zakończenia budowy 1840
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • liczba wiernych • cegła 2 500 osób Ołtarz • liczba ołtarzy 3 Liczba naw 3
Położenie na mapie gminy Niechanowo Kościół św. Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie
Położenie na mapie Polski Kościół św. Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Kościół św. Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego Kościół św. Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie
52°29′30″N 17°40′40″E/52,491667 17,677778

Kościół parafialny pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie w gminie Niechanowo, powiecie gnieźnienskim, w województwie wielkopolskim.

Obecnie istniejący kościół został wybudowany w 1840 roku, jest on siedzibą parafii należącej do dekanatu witkowskiego w archidiecezji gnieźnieńskiej.

Historia kościoła

W źródłach pisanych, najstarsza wzmianka o świątyni w tej miejscowości pochodzi z roku 1321, kiedy to arcybiskup gnieźnieński Janisław erygował w Kędzierzynie parafię, nadając jej za patrona św. Andrzeja Apostoła. Sama miejscowość wzmiankowana jest już w 7 lipca 1136 roku, w bulii „Ex commisso nobis a Deo” (bulli gnieźnieńskiej) papieża Innocentego II. W dokumencie tym potwierdzone zostały prawa metropolitarne Gniezna oraz jej stan posiadania. Wśród wymienionych tam nazw topograficznych znalazł się również Kędzierzyn - Condrea. Pierwszym znanym proboszczem w Kędzierzynie był ksiądz kurator Kędzierzyna Jakób (to nazwisko)

W roku 1719 Stanisław Szembek, arcybiskup gnieźnieński ufundował dla Kędzierzyna nowy drewniany kościół. Został on wzniesiony w miejscu starej drewnianej świątyni, która spłonęła na początku XVIII wieku. W niespełna sto lat później kościół ten popada w ruinę, W latach trzydziestych XIX wieku, tę w dużym stopniu zniszczoną budowlę ostatecznie rozebrano. Uzyskane w ten sposób drewno spożytkowano częściowo jako materiał budowlany pod tymczasową kaplicę. Pozostałą część sprzedano zasilając w ten sposób fundusz budowy nowego kościoła.

W roku 1838 rozpoczęto budowę nowego kościoła a w roku 1840 przy udziale parafian, ukończono budowę nowej, tym razem murowanej świątyni, a arcybiskup Marcin Dunin w tym samym roku dokonał jej konsekracji. Nieomal w tym samym czasie wyznaczono teren pod nowy cmentarz grzebalny. Zastąpił on stary, już nieużywany cmentarz zlokalizowany przy kościele.

Zmiany w podziale parafii

^[1]Terytorium parafii w omawianym czasie było stosunkowo rozległe i obejmowało tylko tereny wiejskie. W roku 1888 do parafii kędzierzyńskiej należały następujące wsie i osady: Braunsfeld, Charlottenhof, Folwark, Jelonek, Kalina, Kędzierzyn, Młynek, Piaski, Szczytniki, Szczytniki Huby, Trzuskołoń, Wierzbiczany, Wola Skorzęcka, Zdroje, Żelazkowo. O rozległości parafii świadczą odległości pomiędzy wioskami granicznymi, wchodzącymi w okręg parafialny czyli np. Kalinę i Żelazkowo. Kalina położona jest 9 km na północny - wschód od Kędzierzyna, pomiędzy jeziorami Wierzbiczańskim i Jankowskim, przy drodze do Trzemeszna. Żelazkowo natomiast usytuowane jest w pobliżu Niechanowa, ok. 2,5 km na południowy - zachód od Kędzierzyna, przy drodze Gniezno - Witkowo. Tak więc odległość pomiędzy obu wioskami wynosi blisko 13 km. Jak wynika z danych statystycznych w roku 1887 parafię zamieszkiwało 2048 osób tylko narodowości polskiej. Populacja ludności zamieszkująca poszczególne wsie i osady parafii kędzierzyńskiej w omawianym okresie przedstawia się następująco:

Kościół w Kędzierzynie w latach 90

W roku 1869 Jan Siwka, mieszkaniec Kaliny zwrócił się do Konsystorza Generalnego z prośbą o przeniesienie do parafii w Trzemesznie. Decyzje swą motywował trudnościami z dojazdem do Kędzierzyna oraz odległością dwa razy dłuższą niż do Trzemeszna. Terytorium parafii ponownie uległo zmianie w sierpniu 1869 i marcu 1870 roku. Wtedy to rolnicy z Wierzbiczan i Szczytnik Duchownych zwrócili się do Konsystorza Generalnego z prośbą o uwolnienie ziemi przekazanej pod budowę kolei żelaznej od płacenia opłat na rzecz parafii w Kędzierzynie.

Następne zmiany terytorialne nastąpiły w listopadzie 1956 roku. Mieszkańcy Osińca nr. 7, 9, 10 przynależący nadal do Kędzierzyna zwrócili się z prośbą do Kurii Metropolitarnej w Gnieźnie o przyłączenie tych domostw do parafii Św. Trójcy w Gnieźnie. Ostatecznie do roku 1987 obszar parafii nie uległ większym zmianom a w jego skład wchodzi: Kędzierzyn, Szczytniki Duchowne, Wierzbiczany, Wola Skorzęcka, Lubochnia, Trzuskołoń, Żelazkowo

Linki zewnętrzne

• Strony Gminy Niechanowo

Przypisy

Bibliografia

• Tanaś Marek: Dzieje parafii pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie, Gniezno, 1997
• Gmina Niechanowo: Rys historyczny: Kędzierzyn