Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie | |
Alma Mater | |
Rodzice | |
Odznaczenia | |
Jan Arnsztajn, ps. „Jan Ćwiek” (ur. 5 czerwca 1897 w Lublinie, zm. 31 stycznia 1934 w Warszawie) – polski lekarz i działacz niepodległościowy.
Życiorys
Jan Arnsztajn był synem doktora Marka Arnsztajna oraz poetki Franciszki Arnsztajnowej. W 1915 roku ukończył Szkołę Lubelską. W lipcu 1915 przedostał się z fałszywym paszportem wystawionym na nazwisko Jan Ćwiek (później używał tego nazwiska w czasie służby w WP) do Legionów, w których formalnie służył od 16 lipca. Od 20 sierpnia 1915 był żołnierzem 1. kompanii VI baonu 1. pp I Brygady. Uczestniczył w kampanii wołyńskiej, podczas której zachorował na czerwonkę. Po kilkutygodniowym pobycie w szpitalu 25 listopada 1915 został zwolniony z Legionów i wrócił do Lublina[1]. Działał w Polskiej Organizacji Wojskowej. Od 1 sierpnia do 4 października 1916 roku był w Lublinie komendantem miasta pod pseudonimem „Jerzmanowski”, a w roku 1917 – zastępcą komendanta Okręgu VIII POW. Po odzyskaniu niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego i mianowany porucznikiem. W listopadzie 1918 r. wstąpił do WP. Do końca 1919 r. służył w referacie personalnym DOG Lublin, a później kierował Wydziałem II Oświaty Żołnierskiej Sekcji VI Propagandy Oddziału II Naczelnego Dowództwa WP. Od 26 lipca 1920 był dowódcą kompanii 201. Ochotniczej DP. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, 3 sierpnia odznaczył się męstwem w bitwie pod Ostrowią Mazowiecką, w czasie której został ranny. Od 20 września 1920 pełnił funkcję adiutanta w dywizji ochotniczej[2].
Po zakończeniu wojny ukończył medycynę na Uniwersytecie Warszawskim. Uzyskał tytuł doktora. Następnie podróżował po Europie, wzbogacając swoje wykształcenie, a po powrocie m.in. z Francji, Austrii i Szwajcarii otworzył w Lublinie gabinet lekarski. Był dwukrotnie żonaty. Jego drugą żoną była aktorka Teatru Miejskiego Janina Pińska. Miał córkę Janinę, później żonę Walentego Titkowa. Pełnił funkcje prezesa zarządu Związku Legionistów Polskich w Lublinie oraz prezesa zarządu okręgowego Związku Peowiaków w Lublinie.
Jan Arnsztajn chorował na gruźlicę. Leczył się w ośrodkach w Otwocku oraz Zakopanem. Zmarł 31 stycznia 1934 w Warszawie. Został pochowany w uroczystym pogrzebie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[3] (kwatera 20C-2-1)[4].
Odznaczenia
Przypisy
- ↑ Marek Gałęzowski, Arnsztajn Jan, [w:] Na wzór Berka Joselewicza. Sylwetki żołnierzy i oficerów pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, z przedmową Richarda Pipesa, Warszawa 2010, wyd. IPN, s. 146.
- ↑ Ibidem, s. 147.
- ↑ Ostatnia posługa dla ś. p. dra Jana Arnsztajna. „Express Lubelski i Wołyński”. Nr 37, s. 4, 6 lutego 1934.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z Mieczami, Krzyża Niepodległości i Medalu Niepodległości. Monitor Polski 1931 nr 156, poz. 227, 1931-07-07. [dostęp 2018-03-03]. (pol.).
Bibliografia
- Jan Arnsztajn. Nekrolog. „Express Lubelski i Wołyński”. Nr 34, s. 4, 4 lutego 1934.
- Marek Gałęzowski, Arnsztajn Jan, [w:] Na wzór Berka Joselewicza. Sylwetki żołnierzy i oficerów pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, z przedmową Richarda Pipesa, Warszawa 2010, wyd. IPN, s. 146–148.
- Marek Gałęzowski, Żydzi walczący o Polskę. Zapomniani obrońcy Rzeczypospolitej, wyd. Znak Horyzont, Kraków 2021.
- Słownik Biograficzny Miasta Lublina, pod redakcją Tadeusza Radzika, Adama A. Witusika i Jana Ziółka, Tom drugi, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1996, s. 16
- Jan Arnsztajn (1897-1934), w „Scriptores” nr 30 – Czechowicz. W poszukiwaniu ukrytego miasta, Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN, Lublin 2008. tnn.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-19)].