Franciszka Arnsztajnowa
F. A. M., J. Górecka, Jan Gorecki, Jan Górecki, Stefan Orlik
Ilustracja
Franciszka Arnsztajnowa w młodości.
Imię i nazwisko

Franciszka Hanna Arnsztajn

Data i miejsce urodzenia

19 lutego 1865
Lublin, Polska

Data i miejsce śmierci

1942
Treblinka (obozy)

Dziedzina sztuki

poezja, dramat

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Srebrny Wawrzyn Akademicki
Odznaka „Za wierną służbę” Krzyż Legionowy Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej

Franciszka Hanna Arnsztajnowa z Meyersonów, ps. F. A. M., J. Górecka, Jan Gorecki, Jan Górecki, Stefan Orlik (ur. 19 lutego 1865 w Lublinie[1], zm. prawdopodobnie w 1942) – polska poetka, dramaturg i tłumaczka żydowskiego pochodzenia.

Zarys biograficzny

Franciszka Arnsztajnowa w młodości.
Franciszka Arnsztajnowa w wieku starszym.
Franciszka Arnsztajnowa (po lewej) z rodzeństwem.

Córka Bernarda (Berka) Meyersona, lubelskiego kupca, dyrektora Towarzystwa Kredytowego Miasta Lublina, i powieściopisarki Malwiny (Małki) z Horowitzów, która była prawnuczką ortodoksyjnego rabina Azriela Horowitza i siostrą filozofa Emila Meyersona. Uczyła się w gimnazjum żeńskim w Lublinie, a następnie studiowała nauki przyrodnicze w Niemczech[1].

Po powrocie do Lublina wraz ze swoim mężem Markiem Arnsztajnem prowadziła działalność społeczną, charytatywną i patriotyczną (także w trakcie I wojny światowej).

Debiutowała w „Kurierze Codziennym”, pierwszy zbiór wierszy Poezje opublikowała w 1895 roku. Późniejsze zbiory poezji wydawała także wspólnie z Józefem Czechowiczem, z którym w 1932 roku założyła Lubelski Związek Literatów.

W 1934 roku przeniosła się do Warszawy. Okoliczności jej śmierci nie są znane, prawdopodobnie zginęła w obozie zagłady w Treblince.

Jej mężem był Marek Arnsztajn, lekarz, działacz społeczny i polityczny, a synem Jan Arnsztajn, lekarz i działacz niepodległościowy.

Twórczość

Franciszka Arnsztajnowa publikowała swoje wiersze w licznych czasopismach, m.in. w „Kamenie”, w wydawanym w Warszawie i Krakowie „Życiu”', „Kurierze Polskim”, „Kurierze Warszawskim”, „Kłosach”, „Tygodniku Ilustrowanym”, „Głosie”, „Sfinksie” i „Ateneum”.

Tłumaczka głównie literatury angielskiej m.in. Douglasa Jerrolda, Rudyarda Kiplinga, Herberta George’a Wellsa, Williama Somerseta Maughama (Malowany welon).

Ważniejsze prace

Tomiki poezji

Tablica na ścianie domu w Lublinie, w którym mieszkała w latach 1899–1934.

Dramaty teatralne

  • Widmo: Ballada w I akcie (1905)
  • Luxoniolo (1911)

Ordery i odznaczenia

Nawiązania i upamiętnienia

Do postaci Franciszki Arnsztajnowej w książce Wyjątkowa długa linia nawiązuje Hanna Krall.

W 2013 roku Andrzej Titkow – scenarzysta i reżyser zrealizował w Lublinie film dokumentalny Album rodzinny, poświęcony Franciszce Arnsztajnowej.

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe: na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 13.
  2. ↑ Franciszka Arnsztajnowa, Archanioł jutra, wyd. 1924 [online], polona.pl [dostęp 2020-10-16].
  3. ↑ Franciszka Arnsztajnowa, Odloty, wyd. 1932 [online], polona.pl [dostęp 2020-10-16].
  4. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  5. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej i społecznej”.
  6. 1 2 Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 13. [dostęp 2020-12-09].
  7. ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.
  8. 1 2 3 Poznawajmy Obywateli Zasłużonych. „Świat Zasłużonych”. Nr 2, s. 22, 1934. Warszawa. [dostęp 2020-12-09].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.