Język tajwański (chiń. 臺灣語, POJ: tâi-oân-oē) – tajwańska odmiana języka minnan (dialekt hokkien), używana jako język ojczysty przez około 70% mieszkańców wyspy[1], głównie przez członków największej chińskiej grupy etnicznej, zwanej Hoklo lub Hō-ló. Języki min, w przeciwieństwie do innych języków chińskich, nie wywodzą się bezpośrednio z języka średniochińskiego[2], co może tłumaczyć fakt, że odmiana ta jest niemal zupełnie niezrozumiała dla użytkowników innych dialektów chińskich. Język tajwański jest za to niemal identyczny z dialektem Xiamen w Chinach.
System fonologiczny
Spółgłoski
| dwuwargowe | przedniojęzykowe | tylnojęzykowe | krtaniowe | ||
|---|---|---|---|---|---|
| nosowe | m /m/ | n /n/ | ng /ŋ/ | ||
| zwarte | dźwięczne | b /b/ | g /ɡ/ | ||
| plain | p /p/ | t /t/ | k /k/ | h /ʔ/ | |
| przydechowe | ph /pʰ/ | th /tʰ/ | kh /kʰ/ | ||
| zwarto-szczelinowe | dźwięczne | j /dz/ | |||
| plain | ch /ts/ | ||||
| przydechowe | chh /tsʰ/ | ||||
| szczelinowe | s /s/ | h /h,ç/ | |||
| boczne | l /l/ | ||||
W przeciwieństwie do innych odmian języka chińskiego, w tajwańskim nie występują fonemy wargowo-zębowe.
Samogłoski
Tajwański posiada następujące samogłoski:
| IPA | a | e | i | o/ɤ | ɔ | u | m | ŋ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pe̍h-ōe-jī | a | e | i | o | o͘ | u | m | ng |
Tony
Według tradycyjnych kryteriów, tajwański posiada osiem tonów:
Tony w języku tajwańskim Numer
tonuNazwa Zapis w
POJKontur w
TajpejOpis Kontur w
TainanOpis 1 yin równy (陰平) a ˥ (55) wysoki ˦ (44) wysoki 2 (6) rosnący (上聲) á ˥˩ (51) opadający ˥˧ (53) wysoki opadający 3 yin wychodzący (陰去) à ˧˩ to ˨˩ (31~21) niski opadający ˩ (11) niski 4 yin wchodzący (陰入) ah ˧˨ʔ (32) średni zatrzymany ˨˩ʔ (21) niski zatrzymany 5 yang równy (陽平) â ˩˦ to ˨˦ (14~24) rosnący ˨˦ (25) rosnący 7 yang wychodzący (陽去) ā ˧ (33) średni ˨ (22) średni 8 yang wchodzący (陽入) a̍h ˦ʔ (4) wysoki zatrzymany ˥ʔ (5) wysoki zatrzymany
Osiem tonów tajwańskichPrzypisy
- ↑ Taiwanese (Tâi-oân-oe/Ho-ló-oe). omniglot.com. [dostęp 2010-12-24]. (ang.).
- ↑ Mei Tsu-lin, Tones and Prosody in Middle Chinese and The Origin of The Rising Tone, „Harvard Journal of Asiatic Studies”, 30, 1970, s. 86–110, DOI: 10.2307/2718766, ISBN 0-8160-5622-6, JSTOR: 2718766.
Bibliografia
- Su-chu Wu, Bodman, Nicholas C.: Spoken Taiwanese with cassette(s), 1980/2001, ISBN 0-87950-461-7 or ISBN 0-87950-460-9 or ISBN 0-87950-462-5.
- Campbell, William: Ē-mn̂g-im Sin Jī-tián (Dictionary of the Amoy Vernacular). Tainan, Taiwan: Tâi-oân Kàu-hoē Kong-pò-siā (Taiwan Church Press, Presbyterian Church in Taiwan). June 1993 (First published July 1913).
- Iâu Chèng-to: Cheng-soán Pe̍h-oē-jī (Concise Colloquial Writing). Tainan, Taiwan: Jîn-kong (an imprint of the Presbyterian Church in Taiwan). 1992.
- Tân, K. T: A Chinese-English Dictionary: Taiwan Dialect. Taipei: Southern Materials Center. 1978.
- Klöter, Henning. Written Taiwanese. Wiesbaden: Harrassowitz, 2005. ISBN 3-447-05093-4.
Linki zewnętrzne
- Wprowadzenie do języka tajwańskiego
- Słownik tajwańsko-mandaryński
- Travlang (rozmówki dla podróżujących: Hō-ló-oē). travlang.com. [zarchiwizowane z tego adresu (02.04.2019)].
- Język tajwański na portalu Omniglot