domari
Obszar

Iran, Egipt, Indie

Liczba mówiących

ok. 1,3 mln (2000, Iran)[1]

Pismo/alfabet

arabskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 4 poważnie zagrożony↗
Ethnologue 7 wypierany↗
Kody języka
ISO 639-3 rmt
IETF rmt
Glottolog doma1258
Ethnologue rmt
WALS dom
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język domari – język z grupy indoaryjskiej języków indoeuropejskich. Wywodzi się z sanskrytu za pośrednictwem języków prakryckich. Posługują się nim bliskowschodnie społeczności Domów.

Język domari jest pokrewny innym językom indoaryjskim z grupy centralnej, np. hindi, urdu, pendżabskiemu czy romani, z którym łączy go podobna geneza. Oba te języki uformowały się poza obszarem subkontynentu indyjskiego wśród wędrownych grup Indusów, pochodzących najprawdopodobniej z kasty Domba, przemieszczających się na zachód przez tereny języka perskiego. Domowie opuścili jednak Indie w VI wieku n.e., a więc około 400 lat przed Romami, przez co ich język mimo licznych podobieństw, prezentuje bardziej archaiczny zestaw cech. Na rozwój domari, jego gramatykę, system fonetyczny i słownictwo duży wpływ wywarły (i wciąż wywierają) języki perski i arabski.

Wykazuje wpływy języków arabskich i języków miejscowych (w zależności od lokalizacji)[1]. Nie jest wzajemnie zrozumiały z językiem romani[1].

Obecnie jest on językiem zagrożonym, wypieranym w coraz większym stopniu przez języki większościowe w krajach, gdzie zamieszkują Domowie. Dzieje się tak zarówno w wyniku wpływu kultury masowej, jak i społecznej marginalizacji oraz prześladowań jego użytkowników. Domari nie posiada standardu literackiego, ani powszechnie uznawanej ortografii. Na ogół zapisuje się go pismem arabskim.

Przykłady

  • Zaimki osobowe:
l.poj. l.mn.
1. ama ame
2. atu atmen
3. panji panjan, urin
  • Odmiana czasownika „być” w czasie teraźniejszym:
„jestem” stom
„jesteś” stor
„(on) jest” sta
„(ona) jest” sti
„jesteśmy” sten
„jesteście” stes
„(oni/one) są” ste
  • Liczebniki główne:

1 yek

2 di

3 tirin

4 ishtar

5 pench

6 shesh

7 hoft

8 haysht / haytek

9 nu

10 dez


  • Dialog 1:

- Haa baarum. („To jest mój brat.”)

- Keetur mans-ur? („Gdzie jest twój mąż?”)

- Na djami. („Nie wiem.”)

- Baare sta. („Jest na zewnątrz.”)


  • Dialog 2:

- Kek halor? („Jak się masz?”)

- Ghay shtum. / Ghay hromi. („Dobrze.”)

- Ar westi! („Zapraszam!” / „Chodź, usiądź!”)

Przypisy

  1. 1 2 3 M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Domari, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [zarchiwizowane z adresu 2015-06-16] (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.