Adûnaic
Obszar

mitologia Śródziemia

Pismo/alfabet

tengwar, alfabet łaciński

Klasyfikacja genetyczna
Kody języka
ISO 639-3 brak
IETF brak
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język adûnaicki (adûnaic, język zachodu), także númenorejski – język opracowany przez J.R.R. Tolkiena na potrzeby stworzonej przez niego mitologii Śródziemia.

Adûnaicki był językiem mieszkańców Númenoru i pochodził od języka, którymi posługiwały się rody Hadora i Bëora w Pierwszej Erze. Choć większość ludzi z rodu Bëora zginęła w Dagor Bragollach, bëoriański akcent przetrwał w niektórych częściach Númenoru.

Westron, używany podczas Trzeciej Ery jako wspólna mowa, w dużym stopniu wywodził się od adûnaickiego. Czarni Númenorejczycy z Umbaru i innych númenorejskich kolonii mówili pokrewnym językiem zwanym czarnym adûnaickim, bardziej zbliżonym do dawnego języka ze względu na mniejszą liczbę elfich wpływów.

Przykłady nazw w języku adûnaickim

  • adûn. Akallabêth (dosł. upadły kraj; upadek kraju) – nazwa relacji mówiącej o zagładzie Númenoru. W quenyi nazwa tej samej relacji brzmi Atalantë. Nazwa elficka kojarzy się z nazwą zatopionej wyspy Atlantydy.
  • adûn. Adûnakhôr (dosł. władca zachodu) – imię dziewiętnastego lub dwudziestego z kolei władcy wyspy, a pierwszego z tych, którzy porzucili tradycję używania imion quenejskich. Jego imię quenejskie, zapisane w Kronice Królów, brzmiało Herunúmen (por. qya. heru pan, władca, qya. númen zachód).
  • adûn. Anadûn (dosł. kraj zachodu) – nazwa quenejska brzmiała Númenórë, wcześniej Númendórë (por. qya. númen zachód, qya. n(d)órë kraj, lud = sind. dor kraj).
  • adûn. Rothinzil (dosł. kwiat piany / foam flower) – nazwa statku Eärendila, przodka Dúnedainów. Statek ten w quenyi nosił nazwę Vingilótë (dosł. kwiat piany morskiej).
  • adûn. Zimraphel (dosł. klejnot-gwiazda) – ostatnia królowa Númenoru, nosząca quenejskie miano Míriel (zob. qya. mirë klejnot, qya. el gwiazda).

Porównanie wybranych wyrazów adunaickich i elfickich

Zestawienie słownictwa adûnaickiego z językami elfickimi (quenya, sindarin) pokazuje, że Númenorejczycy posługiwali się językiem, który był blisko spokrewniony z mową elfów:

znaczenie wyrazów adûnaicki quenya sindarin forma poświadczenia w języku adûnaickim
zachód, zachodni adûn andúnë annun adûn. Adûnakhôr (dosł. władca zachodu), adûn. Anadûn (dosł. kraj zachodu).
upadek, upadły akalla atal adûn. Akallabêth (dosł. upadły kraj; upadek kraju)
kraj an antë an, and adûn. Anadûn (dosł. kraj zachodu)
szlachetny, wysoki; król ar- tar- ar- adûn. Ar-Adûnakhôr = qya. Tar-Herunúmen, adûn. Ar-Pharazôn = qya. Tar-Calion, adûn. Ar-Zimraphel = qya. Tar-Miriel,
kraj, lud bêth waith gwaith adûn. Akallabêth (dosł. upadły kraj; upadek kraju)
opowieść, relacja bêth quetta beth adûn. Akallabêth w sensie relacja o upadku
kamień gona ondo gond adûn. Argonath (dosł. kamienie królów / stones of the kings)
piana (morska) inzil vingil adûn. Rothinzil (dosł. kwiat piany)
pan, władca khôr heru hir adûn. Adûnakhôr (dosł. władca zachodu)
kraj nor n(d)órë dor adûn. Arnor (dosł. królewski kraj), nazwa północnego królestwa założonego przez Númenorejczyków w Śródziemiu
gwiazda phel el gil adûn. Zimraphel (dosł. klejnot-gwiazda)
kwiat roth lótë loth adûn. Rothinzil (dosł. kwiat piany)
klejnot zimra mirë (g)mir adûn. Zimraphel (dosł. klejnot-gwiazda)

Bibliografia

  • Ruth S. Noel, The Languages of Tolkien's Middle-Earth, Boston 1980: Houghton Mifflin Company.
  • Krzysztof Tomasz Witczak, Ze studiów nad językami sztucznymi J.R.R. Tolkiena: Język adûnaicki albo númenorejski, [w:] Joanna Kujawińska-Courtney (red.), Problematyka brytyjska. Studia interdyscyplinarne, Łódź 1997, s. 113-122.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.