Józef Kremer
Ilustracja
Maksymilian Fajans, Portret Józefa Kremera
Data i miejsce urodzenia

22 lutego 1806
Kraków

Data i miejsce śmierci

2 czerwca 1875
Kraków

Zawód, zajęcie

Filozof, historyk sztuki, estetyk, prekursor psychologii

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie

Grobowiec Kremerów. Miejsce spoczynku Józefa Kremera na cmentarzu Rakowickim

Józef Kremer (ur. 22 lutego 1806 w Krakowie, zm. 2 czerwca 1875 tamże)[1] – polski polihistor: filozof, estetyk, encyklopedysta, historyk sztuki, prekursor psychologii.

Życie

Syn Josepha Kremera (1769-1848) z Opawy oraz Marii Anny Erb (1769-1828) pochodzącej z zamożnej szlacheckiej rodziny z Karlsbadu. Uczęszczał do gimnazjum św. Anny w Krakowie, a od 1823 studiował filozofię i prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po uzyskaniu stopnia magistra edukację uzupełniał w Berlinie, Heidelbergu i Paryżu (1828-1830). W Berlinie słuchał wykładów Georga Wilhelma Friedricha Hegla, Friedricha Daniela E. Schleiermachera, Carla Rittera, Eduarda Gansa i Friedricha Carla Savigny’ego, w Heidelbergu – m.in. Antona Friedricha J. Thibauta. Podczas dalszych studiów w Paryżu uczęszczał na wykłady Jeana-Baptiste’a Say’ego, François Guizota oraz Abla-François Villemaina. Uczestniczył w powstaniu listopadowym (ranny w bitwie pod Grochowem). Od 1847 wykładał filozofię na UJ, a od 1853 estetykę i historię sztuki w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Był jednym z autorów haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859–1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii[2].

W latach 1865–1866 pełnił urząd dziekana Wydziału Filozoficznego, a w latach 1870–1871 rektora UJ. Należał do Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Towarzystwa Archeologicznego w Wilnie, Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu. W 1872 współzakładał Akademię Umiejętności, w której był dyrektorem Wydziału Historyczno-Filozoficznego, przewodniczącym Komisji Filozoficznej, członkiem Komisji Historii Sztuki oraz Komisji Archeologicznej[3].

Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[4].

Twórczość

Prace Kremera zebrał i wydał w 12 tomach Henryk Struve (Warszawa 1877-1880). Kremer jest prekursorem naukowego uprawiania psychologii w Polsce: przeprowadził systematyczny podział zjawisk psychicznych na świadome i nieświadome, zaś antropologię rozumiał jako naukę o ich wzajemnej relacji[5]. W historii sztuki jako pierwszy w Polsce zaczął stosować poprawną terminologię stylową[6].

Rodzina

Rodzeństwo Józefa Kremera: Karol Roman Kremer (1812-1860) – architekt krakowski; Aleksander August Kremer (1813-1880) – lekarz i społecznik. Potomstwo Józefa Kremera i Marii Mączyńskiej (1824-1897): Helena (1846-1921), Józef (1848-1906), Maria (1854-1883). Helena w 1869 poślubiła lekarza i profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Lucjana Rydla (1833-1895), z którym miała siedmioro dzieci, w tym słynnego pisarza i poetę Lucjana Rydla (1870-1918). Józef ożenił się z Heleną Epstein. Najmłodsza Maria wyszła za mąż za znanego historyka Stanisława Smolkę (1854-1924)[7].

Przypisy

  1. ↑ Józef Kremer - filozof i historyk sztuki [online], PolskieRadio24.pl [dostęp 2021-11-25].
  2. ↑ „Encyklopedia Powszechna”, tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.
  3. ↑ Józef Kremer. „Tygodnik Illustrowany t 1 nr 14”, 31 grudnia 1859.
  4. ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 146, ISBN 978-83-233-4527-5.
  5. ↑ Bartłomiej Dobroczyński, Józefa Kremera projekt psychologii naukowej,w: Józef Kremer (1806-1875), red. Jacek Maj, Kraków 2007, s. 132.
  6. ↑ Urszula Bęczkowska, Karol Kremer a Józef Kremer: o obecności koncepcji estetycznych autora Listów z Krakowa w praktyce architektonicznej i konserwatorskiej krakowskich budowniczych połowy XIX wieku, w: Józef Kremer (1806-1875), red. Jacek Maj, Kraków 2007, s. 323.
  7. ↑ Więcej o rodzinie zob. katalog wystawy W kręgu Józefa Kremera. Wkład rodziny Kremerów w kulturę i naukę Krakowa, red. Urszula Bęczkowska, Jacek Maj, Kraków 2016.

Bibliografia

  • Elwira Kosnarewicz: Kremer Józef. W: Słownik psychologów polskich. Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.). Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 127–128.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.