Maślanka torfowcowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pierścieniakowate

Rodzaj

maślanka

Gatunek

maślanka torfowcowa

Nazwa systematyczna
Hypholoma elongatum (Pers.) Ricken
Die Blätterpilze 1: 250 (1915)

Maślanka torfowcowa, łysiczka torfowcowa (Hypholoma elongatum (Pers.) Ricken) – gatunek grzybów z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hypholoma, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1798 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus elongatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1915 r. Adalbert Ricken przenosząc go do rodzaju Hypholoma[1].

Ma ponad 40 synonimów łacińskich. Niektóre z nich[2]:

  • Agaricus elongatus Pers. 1798
  • Agaricus udus var. elongatus (Pers.) Fr. 1821
  • Geophila elongata (Pers.) Kühner & Romagn. 1953
  • Naematoloma elongatum (Pers.) Konrad 1929
  • Psilocybe elongata (Pers.) J.E. Lange 1936
  • Psilocybe uda subsp. elongata (Pers.) Sacc. 1887
  • Psilocybe uda var. elongata (Pers.) Gillet 1878

Nazwę maślanka torfowcowa podał Władysław Wojewoda w 1999 r. Ten sam autor w 2003 r. w zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski wymienił ten gatunek pod nazwą łysiczka torfowiskowa (Psilocybe elongata (Pers.) J.E. Lange)[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 0,7–2 cm, u młodych egzemplarzy łukowaty, u dojrzałych płaski. Brzeg słabo podwinięty. Powierzchnia gładka, w stanie suchym matowa, w stanie wilgotnym tłustawa i żłobiona do 2/3 promienia, na środku pomarańczowobrązowa, przy brzegu jaśniejsza, czasami nawet biaława. Młode okazy pokryte resztkami osłony[4].

Blaszki

Wąsko przyrośnięte, szerokie, u młodych owocników o barwie od białawej do szarawej, u starszych fioletowobrązowe od zarodników. Ostrza białe, płatkowate[4].

Trzon

Grubość do 1–1,5 mm, wysokość 3–6 cm, walcowaty, czasami poszerzony w górnej części, sprężysty, wewnątrz pusty, górą jasnożółty, ku podstawie ciemniejszy, o barwie od pomarańczowożółtej do brązowej. Jest podłużnie pokryty białawymi włókienkami, przy podstawie z białą pilśniowatą grzybnią zrośniętą z mchami[4].

Miąższ

Cienki, o barwie od jasnopomarańczowej do pomarańczowożółtej. Ma nieokreślony zapach i nieprzyjemny smak[4].

Występowanie i siedlisko

Maślanka torfowcowa w Europie jest szeroko rozprzestrzeniona. Występuje także w Ameryce Północnej oraz na wyspie Georgia Południowa i jednej z wysp Oceanu Indyjskiego[5]. W zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski W. Wojewoda w 2003 r. przytacza 10 jej stanowisk. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów Polski. Umieszczona w nim jest na liście gatunków zagrożonych, wartych objęcia ochroną[6]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Według innych opracowań jest to gatunek raczej dość częsty, za rzadki uważany z powodu zanikania torfowisk[8].

Występuje w lasach iglastych i mieszanych, na torfowiskach, w wysokich mchach. Owocniki wytwarza zazwyczaj od lipca do listopada[4].

Znaczenie

Grzyb saprotroficzny, niejadalny[4].

Gatunki podobne

Również wśród mchów występuje maślanka płonnikowa (Hypholoma polytrichi), nie ma jednak biało płatkowatego ostrza blaszek[4]. Na torfowiskach i wśród mchów rosną również inne podobne gatunki grzybów, m.in. Hypholoma udum i Mythicomyces corneipes. Są to gatunki zmienne morfologicznie i z tego powodu trudne do odróżnienia. Mythicomyces corneipes można łatwo odróżnić, ale tylko po cechach mikroskopowych[8].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2021-08-23].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-08-23].
  3. ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. ↑ Discover Life [online] [dostęp 2021-08-23].
  6. ↑ Aktualne stanowiska maślanki torfowcowej w Polsce [online] [dostęp 2021-08-23].
  7. ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków:W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
  8. 1 2 Hypholoma elongatum (Pers.) Ricken [online], Grzyby Puszczy Knyszyńskiej [dostęp 2021-08-23].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.