Maślanka płonnikowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pierścieniakowate

Rodzaj

maślanka

Gatunek

maślanka płonnikowa

Nazwa systematyczna
Hypholoma polytrichi (Fr.) Ricken
Die Blätterpilze: 249 (1912)

Maślanka płonnikowa, łysiczka płonnikowa (Hypholoma polytrichi (Fr.) Ricken) – gatunek grzybów z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hypholoma, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus polytrichi. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1936 r. Adalbert Ricken przenosząc go do rodzaju Hypholoma[1].

Synonimy[2]:

  • Agaricus polytrichi Fr. 1815
  • Agaricus udus var. polytrichi (Fr.) Fr. 1821
  • Geophila polytrichi (Fr.) Kühner & Romagn. 1953
  • Naematoloma polytrichi (Fr.) Konrad 1929
  • Naematoloma udum * polytrichum (Fr.) P. Karst. 1879
  • Psilocybe polytrichi (Fr.) Sacc. 1887
  • Psilocybe uda subsp. polytrichi (Fr.) Sacc. 1897
  • Psilocybe uda var. polytrichi (Fr.) Gillet 1878

Nazwę maślanka wrzosowa podał Władysław Wojewoda w 1999 r. Józef Teodorowicz w 1936 r. opisywał ten gatunek pod nazwą ostrzępka płonnikowa. W 2003 r. w zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski W. Wojewoda wymienia ten gatunek pod nazwą łysiczka płonnikowa (Psilocybe polytrichi)[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 0,5–2 cm, kształt wypukły, czasami z małym garbkiem, niehigrofaniczny, nieprązkowany. Powierzchnia czerwonożółta, na środku żółtawa[4].

Blaszki

Średnio gęste, początkowo żółte, potem oliwkowobrązowe[4].

Trzon

Wysokość 4–10 mm, grubość 1–3 mm, centralny, cylindryczny. Powierzchnia górą żółta, ku podstawie czerwonobrązowa[4].

Miąższ

Cienki, żółty. Smak i zapach niewyraźny[4].

Wysyp zarodników

Żółto-brązowy[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 7–9 × 4–5 μm, elipsoidalne, gładkie. Leptocystydy cylindryczne[4].

Występowanie i siedlisko

W Europie maślanka płonnikowa jest szeroko rozprzestrzeniona[5]. W zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski W. Wojewoda w 2003 r. przytacza kilkanaście jej stanowisk[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów Polski. Umieszczona w nim jest na liście gatunków zagrożonych, wartych objęcia ochroną[6]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7].

Występuje nw lasach iglastych, rzadziej w lasach mieszanych i liściastych, częściej w górach. Rośnie na kwaśnych i piaszczystych glebach, na glebach torfowych wśród mchów płonnik pospolity i torfowiec i na opadłym igliwiu świerków. Owocniki wytwarza zazwyczaj od czerwca do listopada[3].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2021-08-25].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-08-25].
  3. 1 2 3 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 3 4 5 6 Hypholoma polytrichi – łysiczka płonnikowa, [w:] Atlas grzybów [online] [dostęp 2021-08-25].
  5. ↑ Discover Life [online] [dostęp 2021-08-25].
  6. ↑ Aktualne stanowiska maślanki płonnikowej w Polsce [online] [dostęp 2021-08-25].
  7. ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków:W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.