Gabriel

Gheorghe Callimachi
Metropolita Mołdawii
Kraj działania	Hospodarstwo Mołdawskie
Data i miejsce urodzenia	1710 Kimpulung Mołdawski
Data i miejsce śmierci	20 lutego 1786 Jassy
Metropolita Mołdawii
Okres sprawowania	1760–1786
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Patriarchat Konstantynopolitański
Śluby zakonne	do 1745
Diakonat	do 1745
Prezbiterat	do 1745
Nominacja biskupia	1745
Chirotonia biskupia	1745

Nagrobek metropolity Gabriela

Gabriel, imię świeckie Gheorghe Călmașul, następnie zmienione na Callimachi (ur. 1710 w Kimpulungu Mołdawskim, zm. 20 lutego 1786 w Jassach) – rumuński biskup prawosławny, w latach 1760–1786 metropolita Mołdawii.

Życiorys

Pochodził z bojarskiego rodu Călmașul, który uległ hellenizacji i przyjął zmienioną formę nazwiska Callimachi. Jego brat Jan Teodor przez wiele lat był sułtańskim tłumaczem, a następnie został hospodarem Mołdawii. Gheorghe Callimachi wstąpił jako posłusznik do monasteru Putna i był uczniem duchowym jego przełożonego, ihumena Antoniego, w latach 1730–1739 metropolity Mołdawii^[1]. Następnie został wyświęcony na diakona, dzięki protekcji brata został archidiakonem przy patriarsze konstantynopolitańskim^[2]. W 1745 patriarcha mianował go metropolitą Salonik, na której to katedrze pozostał przez piętnaście lat. W 1760, po usunięciu z urzędu metropolity Jakuba I, objął po nim urząd metropolity Mołdawii^[1], o co ubiegał się o 1758, tj. od momentu, gdy jego brat został hospodarem mołdawskim^[2].

W Jassach metropolita Gabriel wzniósł nowy sobór metropolitalny pod wezwaniem św. Jerzego (prace rozpoczęte w 1761)^[1][2]. Przyjął w metropolii Mołdawii mnicha Paisjusza (Wieliczkowskiego) i jego uczniów, powierzając mu najpierw kierowanie monasterem Dragomirna w pobliżu Suczawy, a gdy ziemie te przeszły pod panowanie austriackie – kolejno monasterami Secu i Neamț^[1]. Gruntownie wykształcony, wspierał rozwój oświaty i drukarstwa w Mołdawii. W 1762 wziął udział w organizacji Akademii w Jassach, przekazując jej grunty przylegające do siedziby metropolitów mołdawskich. Z jego błogosławieństwa wydanych zostało ok. 20 ksiąg liturgicznych i katechetycznych^[2]. Występował w obronie mołdawskich chłopów przed uciskiem ze strony bojarów, zarówno mołdawskich, jak i fanariotów^[2]. Wspólnie z biskupem Romanu Leonem dążył do ograniczenia wpływów greckich w szkołach działających na terenie Mołdawii, zachęcał młodych duchownych do zdobywania wykształcenia^[1].

Był rusofilem i zwolennikiem współpracy Mołdawii z Rosją w celu wyzwolenia spod panowania tureckiego^[1][2]. Podczas wojny rosyjsko-tureckiej w latach 1768–1774 korespondował z carycą Katarzyną II^[2].

Zmarł w 1786 w monasterze Golia w Jassach i został pochowany w zbudowanym przez siebie soborze św. Jerzego^[1].

Przypisy