Dzwonkówka torfowiskowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	dzwonkówkowate
Rodzaj	dzwonkówka
Gatunek	dzwonkówka torfowiskowa
Nazwa systematyczna
Entoloma elodes (Fr.) P. Kumm. Führ. Pilzk. (Zerbst): 98 (1871)

Dzwonkówka torfowiskowa (Entoloma elodes (Fr.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus elodes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. Paul Kummer^[1].

Synonimy^[2]:

• Agaricus elodes Fr. 1821
• Rhodophyllus elodes (Fr.) J. Favre 1948
• Trichopilus elodes (Fr.) P.D. Orton 1991

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2,5-7,5 cm, w młodych owocnikach stożkowaty, w starszych wypukły z niskim garbem, lub płaski z niewielkim wklęśnięciem na środku. Brzeg początkowo podwinięty, potem wyprostowany. Jest słabo higrofaniczny; w stanie wilgotnym nieprzeźroczysty, co najwyżej prążkowany jest tylko na brzegu od prześwitujących blaszek. Powierzchnia ciemnoszara lub czerwonobrązowa, czasami o słabym fioletowym zabarwieniu, w stanie suchym lekko rudawa. Pokryta jest włókienkami, lub owłosiona, często z niewielkimi plamami< o nieregularnym kształcie^[4].

Blaszki

W liczbie 25-60, z międzyblaszkami (l = 3-7), średniogęste, przyrośnięte lub zbiegające, wybrzuszone, początkowo białe, potem różowe, w końcu czerwonawobrązowe. Ostrza nieregularne, tego samego koloru^[4].

Trzon

Wysokość 2-8 cm, grubość 3-8 mm, cylindryczny lub spłaszczony, czasami poszerzony u podstawy. Zazwyczaj jasnobrązowy, czasami prawie biały, czerwonobrązowy lub szarobrązowy, zawsze jaśniejszy od kapelusza. W górnej części oprószony, niżej srebrzyście prążkowany, podstawa z filcowatą, białą grzybnią^[4].

Miąższ

Kruchy, tej barwy co kapelusz lub jaśniejszy. Zapach mączny, często dość silny. Smak mączny, zjełczały^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki nieregularne, w widoku z boku 5-8-kątowe. Mają wymiary (8-) 9-11,5 (-12,5) × (6-) 7-9 (-9,5) μm. Podstawki 4–zarodnikowe, ze sprzążkami. Brzegi blaszek niejednorodne lub sterylne. Maczugowate lub baryłkowate cheilocystydy o wymiarach 26-70 × 7-20 (-25) μm (część podstawowa) i 3-7 μm (szyjka). Skórka kapelusza zbudowana z cylindrycznych lub lekko nabrzmiałych strzępek zakończonych elementami o grubości do 20 μm. Wewnątrz komórek występuje brązowy pigment. W strzępkach występują sprzążki^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Europie^[5]. W północno-zachodniej i środkowej Europie, jest szeroko rozprzestrzeniony, ale rzadki. Przyczyną jego zanikania jest zmniejszanie się powierzchni torfowisk, z którymi jest związany^[4]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 2 stanowiska. Według W. Wojewody w Polsce gatunek zagrożony. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwajcarii, Niemczech i Holandii^[3].

Rośnie w lasach liściastych i iglastych na torfiastej glebie, na torfie i na bagnach lub w bardzo wilgotnych miejscach. Spotykany jest także w suchych wrzosowiskach na glebie torfowej z wrzosami^[4].

Gatunki podobne

Dzwonkówka porfirrowobrązowa (Entoloma porphyrophaeum). Odróżnia się bardziej czerwonobrązowym kapeluszem^[6].

Przypisy