Dom Szwajcarski z Braniewa
Symbol zabytku nr rej. 206/91 z 20.12.1991[1]
Ilustracja
Dom Szwajcarski przed 1945
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Miejscowość

Do 2009–Braniewo
od 2017–Topolno Małe

Adres

ul. Królewiecka 42 w Braniewie
Topolno Małe 14 (od 2017)

Styl architektoniczny

styl szwajcarski

Ukończenie budowy

1853

Położenie na mapie gminy Markusy
Mapa konturowa gminy Markusy, blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Dom Szwajcarski z Braniewa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Dom Szwajcarski z Braniewa”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Dom Szwajcarski z Braniewa”
Położenie na mapie powiatu elbląskiego
Mapa konturowa powiatu elbląskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Dom Szwajcarski z Braniewa”
Ziemia54°01′27,9″N 19°30′49,3″E/54,024417 19,513694

Dom Szwajcarski z Braniewa – zabytek architektury, obiekt wzniesiony w 1853 przy ul. Królewieckiej w Braniewie, zdemontowany w 2009, od 2017 odtwarzany we wsi Topolno Małe w gminie Markusy.

20 grudnia 1991 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 206/91[2].

Historia

Budynek przed zdemontowaniem, 2008 rok
Dom Szwajcarski w Topolnie Małym (4.10.2023)

Budynek wzniesiony w 1853 na obrzeżach Braniewa pierwotnie pełnił funkcję zajazdu. Zbudowany został w konstrukcji ryglowej z wypełnieniem ceglanym (tzw. mur pruski) o wyraźnych cechach stylu szwajcarskiego. Posiadał wyjątkowo ozdobne polichromowanie elementów dekoracyjnych[3].

Po przemianach ustrojowych 1989 roku obiekt znajdował w posiadaniu osoby prywatnej i niszczał. Jako uciążliwy zabytek został sprzedany w 2009 roku. W tym samym roku został też zdemontowany w celu jego dyslokacji. Podczas prac demontażowych odnaleziono tabliczkę fundacyjną z datą 1853 oraz z nazwiskiem mistrza ciesielskiego Juliusa Grunewalda[4]. Ze względu na brak dofinansowania ze strony państwa na translokację i prace konserwatorskie konstrukcji szachulcowej przez wiele lat pozostawał nieodtworzony[5][6][7].

Dopiero w 2017 roku rozpoczęto posadowienie zabytku w Topolnie Małym, w gminie Markusy w powiecie elbląskim. W 2022 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznał zabytkowej budowli dotację w wysokości 391 tys. zł na wykonanie prac konserwatorskich pokrycia dachowego, konserwację dekoracji snycerskich i konstrukcji ryglowej poddasza i więźby[8][9]. Według stanu na marzec 2023 wykonane są kamienne fundamenty (według sztuki budowlanej kamienie kładzione na glinie, uzupełniane zaprawą wapienną, kleszczące się nawzajem, a nie na betonowych ławach). Na tych fundamentach postawiono szkielet konstrukcji ryglowej translokowanego Domu Szwajcarskiego, z wycinaniem tradycyjnych zamków ciesielskich i z drewna wycinanego zimą, sezonowanego[10][11].

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2018-11-18].
  2. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie.
  3. ↑ Filip Gawliński Poradnik opiekuna domu drewnianego, 15 grudnia 2022
  4. ↑ dom - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2023-03-19] (pol.).
  5. ↑ Setki tysięcy na zabytki. Ale nie dla wszystkich [online], Portal Braniewo, 26 lutego 2016 [dostęp 2023-03-19] (pol.).
  6. ↑ Np. Uchwała Nr VI/149/15 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie wyboru ofert i udzielenia dotacji z budżetu Województwa Warmińsko-Mazurskiego na wykonywanie w 2015 r. zadań publicznych z zakresu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami
  7. ↑ Załącznik do Uchwały Nr XXIX/184/09 Rady Miejskiej w Braniewie z dnia 09 września 2009 roku Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Braniewo na lata 2007–2015
  8. ↑ Post Author: redakcja, Dotacje ministra na ratowanie kaplicy pobitewnej pod Grunwaldem oraz kościoła w Stębarku [online], Ostróda Flesz, 6 kwietnia 2022 [dostęp 2023-03-19] (pol.).
  9. ↑ Dotacje państwowe na zabytki Warmii i Mazur. Miliony popłynęły na obiekty sakralne [online], olsztyn.wyborcza.pl [dostęp 2023-03-19].
  10. ↑ Facebook Fundacja Ochrony Zabytków Architektury Drewnianej [online], www.facebook.com, 1 marca 2023 [dostęp 2023-03-19].
  11. ↑ Ratowanie naszego dziedzictwa dzięki działalności Fundacji Ochrony Zabytków Architektury Drewnianej – Rekonstrukcje i Odbudowy [online] [dostęp 2023-03-19] (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.