Czystek szary
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

czystkowate

Rodzaj

czystek

Gatunek

czystek szary

Nazwa systematyczna
Cistus × incanus L.
Sp. Pl. 524 1753[3]

Czystek szary, czystek siwy (Cistus × incanus L.) – gatunek mieszańcowy czystka, należący do rodziny czystkowatych (posłonkowatych) (Cistaceae). Jest mieszańcem dwóch gatunków: Cistus albidus L. i Cistus crispus L. Nie należy mylić z Cistus incanus auct., który jest synonimem czystka kreteńskiego Cistus creticus L.[4].

Czystek szary występuje w krajach Europy Południowej[5] i Azji Mniejszej[6].

Morfologia i biologia

Gęsty krzew o wysokości do 1,5 m i podobnej szerokości. Liście o długości do 5 cm, jajowate, pomarszczone[5]. Na obydwu stronach posiadają gruczoły wytwarzające żywicę. Pędy wyprostowane. Kwiaty różowe o średnicy 3-7 cm, mające od 3-8 pomiętych płatków korony. Kwitnie od marca do czerwca. Podczas kwitnienia kwiaty podobne są do kwiatów dzikiej róży[6].

Rośnie na glebach wapiennych, w miejscach skalistych[6].

Zastosowanie

  • Otrzymuje się z niego ladanum. W Księdze Rodzaju cytowane jest hebrajskie słowo lōţ, tłumaczone później na ladanum, a w Biblii Tysiąclecia jako żywica. Słowo lōţ pojawia się w dwóch miejscach: „Kiedy potem zasiedli do posiłku, ujrzeli z dala idących z Gileadu kupców izmaelskich, których wielbłądy niosły wonne korzenie, żywicę i olejki pachnące, szli oni do Egiptu” (Rdz 37,25) oraz: „Zabierzcie jednak w wasze wory to, co w naszym kraju jest najcenniejszego i zanieście owemu człowiekowi w darze: nieco wonnej żywicy, nieco miodu, wonnych korzeni, olejków, owoców, pistacji i migdałów” (Rdz 43,11). Zdaniem większości badaczy roślin biblijnych wymienione w Biblii ladanum pochodzi od czystka szarego lub czystka kreteńskiego (Cistus cretica), obydwa te gatunki występują bowiem w Palestynie[6].
  • W krajach o ciepłym klimacie (strefy mrozoodporności 8-10) jest uprawiany jako roślina ozdobna[5].
  • W tradycyjnej medycynie ludowej krajów w basenie Morza Śródziemnego używano go do leczenia zakażeń i stanów zapalnych układu moczowego, nieżytów przewodu pokarmowego, schorzeń wątroby, skóry, układu oddechowego i stanów zapalnych stawów[7]

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-11] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
  4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].
  5. 1 2 3 Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  6. 1 2 3 4 Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
  7. ↑ Dr H. Różański. Rozmyślania nad czystkiem. [dostęp 2014-11-25].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.