Bronisław Polityński
Bronislaus Polytinski
major piechoty major piechoty
Data i miejsce urodzenia

3 października 1884
Zagórz

Data śmierci

3 listopada 1977

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

45 Pułk Piechoty Austro-Węgier,
79 Pułk Piechoty,
78 Pułk Piechoty,
50 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych,
65 Pułk Piechoty,
Batalion ON „Sanok”,
3 Brygada Górska

Stanowiska

dowódca kompanii,
dowódca batalionu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Późniejsza praca

urzędnik

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej
Medal Waleczności (Austro-Węgry) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Krzyż Wojskowy Karola

Bronisław Bolesław Polityński[uwaga 1] (ur. 3 października 1884 w Zagórzu, zm. 3 listopada 1977) – major piechoty Wojska Polskiego, urzędnik, starosta.

Życiorys

Bronisław Polityński urodził się 3 października 1884 w Zagórzu[1]. Był synem wdowca Bolesława Polityńskiego (1832-1888, powstaniec styczniowy z 1863[2][3]) i Franciszki Dębowskiej (gospodyni[4], młynarka)[5][6][7]. Jego bratem był Bolesław Zygmunt, ciotką była Maria Dębowska, po mężu Krzyżanowska, a kuzynem Julian Krzyżanowski[8].

W 1906 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Michał Drwięga, Marian Placzek, Michał Stepek, Ryszard Zacharski, Tadeusz Zaleski)[9][10][11]. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego[7]. Uzyskał dyplom magistra[12]. Przed 1914 przystąpił do gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Zagórzu[13]

Podczas I wojny światowej został zmobilizowany do C. K. Armii i przydzielony do służby w szeregach 45 pułku piechoty (przed wojną stacjonującego w Sanoku)[13]. W rezerwie piechoty został mianowany porucznikiem z dniem 1 lipca 1915[14][15]. W 1915 chory przebywał w Szpitalu Garnizonowym Nr 8 w Przemyślu[16]. Został awansowany na stopień nadporucznika z dniem 1 sierpnia 1917[17]. Do 1918 był oficerem rezerwy 45 pułku piechoty[18][19][20].

W listopadzie 1917 w prasie austriackiej szeroko opisywano rzekomo nieludzkie traktowanie niemieckich żołnierzy pochodzących z Dolnej Austrii, którzy zostali przeniesieni w liczbie około 400 z 84 pułku piechoty do 45 pułku piechoty w Przemyślu, a w szczególności relacjonowano wypadki w szeregach stacjonującego w Siedmiogrodzie batalionu marszowego, gdzie dowódca kompanii por. Polityński miał wielokrotnie policzkować niemieckich żołnierzy[21][22].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości 16 listopada 1918 w Sanoku wstąpił do Wojska Polskiego i służył do 11 stycznia 1919[23]. Ponownie wstąpił w szeregi WP 20 grudnia 1919 w Smolewiczach[23]. Od tego czasu był dowódcą kompanii w 79 pułku piechoty[23]. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920. Od 10 września 1920 do 1 stycznia 1923 dowodził batalionem w 79 pułku piechoty, po wojnie garnizonującym w Słonimiu[23]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 187. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a według ówczesnego źródła wojskowego jego oddziałem macierzystym był 78 pułk piechoty w Baranowiczach[uwaga 2][24]. W lipcu tego roku został zatwierdzony na stanowisku dowódcy batalionu sztabowego[25][26]. Po przeniesieniu do 50 pułku piechoty w Kowlu od 1 stycznia 1923 do 1 lipca 1927 sprawował stanowisko dowódcy III batalionu, detaszowanego w Sarnach[uwaga 3][27][23]. 28 stycznia 1925 dowódca Okręgu Korpusu Nr II, generał dywizji Jan Romer udzielił mu pochwały za „celowe zorganizowanie przygotowań mobilizacyjnych”[28]. W maju 1927 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr II[29]. Następnie został przeniesiony do 65 pułku piechoty w Grudziądzu, gdzie od 1 lipca 1927 do 1 października 1929 był komendantem składnicy wojennej w Inowrocławiu[23]. Według stanu z 1928 figurował jako komendant kadry batalionu zapasowego 65 p.p.[30] W marcu 1929 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII[31], a z dniem 30 września tego roku przeniesiony w stan spoczynku[32]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Łańcut. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr X. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[33].

Sprawował urząd starosty powiatu łańcuckiego[2]. W 1930 był pracownikiem starostwa powiatowego w Łańcucie[34]. W latach 30. pracował jako urzędnik w starostwie powiatu sanockiego[2]. W tym czasie był delegatem obwodu powiatowego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej[35][36][37].

Przed 1939 był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[38][39][40]. W sierpniu 1939 pełnił stanowisko komendanta gmachu starostwa powiatu sanockiego i w tym czasie został przedstawiony do odznaczenia Srebrnym Krzyżem Zasługi przez wizytującego rejon premiera RP, Felicjana Sławoj Składkowskiego[41].

Po wybuchu II wojny światowej w trakcie kampanii wrześniowej został zmobilizowany do Batalionu „Sanok” Obrony Narodowej[42]. Według własnej relacji we wrześniu 1939 wstąpił do nadrzędnej nad powyższym Batalionem 3 Brygady Górskiej Strzelców, dowodzonej przez płk. Jana Kotowicza[43]. Później przedostał się na Węgry, gdzie został internowany[42][1]. Przebywał od 23 września do 31 marca 1940 w obozie w Győr, potem przez sześć tygodni w Léva, później w Kiskunlacháza, a następnie od 24 lipca 1944 do 2 stycznia 1945 w Zalacsány i w Fertőszentmiklós[44]. Od 3 stycznia 1945 przebywał w Oflagu IIIA Genshagen pod Berlinem (numer jeniecki 176 687)[23]. Tam po wkroczeniu Armii Czerwonej od południa pod Berlin odzyskał wolność 21[45] lub 23 kwietnia 1945[44]. W wymienionych obozach dla żołnierzy polskich pełnił obowiązki oficera oświatowego[46].

Około 8–9 maja 1945 powrócił do Polski[47]. Do 3 września 1945 przebywał na rekonwalescencji w Sanoku[48]. 1 czerwca 1945 został zrehabilitowany w Krakowie[48]. Od 3 września 1945 do 1 lipca 1948 jako pracownik umysłowy był zatrudniony w przedsiębiorstwach i instytucjach państwowych[48]. Od 4 września 1945 do 15 czerwca 1946 był sprzedawcą w Państwowym Monopolu Spirytusowym w Lesku[48]. Od 15 czerwca do 1 grudnia 1946 był sekretarzem w Państwowym Przedsiębiorstwie Traktorów i Maszyn Rolniczych[48]. Od 16 grudnia 1946 do 31 sierpnia 1950 był nauczycielem w Państwowym Liceum Rolniczym w Dąbrówce Polskiej pod Sanokiem[48]. Od 1 września 1950 do 30 listopada 1951 przy Lidze Przyjaciół Żołnierza Oddział Sanok pełnił funkcję kierownika administracyjnego odbudowy Domu Żołnierza w Sanoku[48]. Od 14 lutego 1952 do 31 stycznia 1955 był pracownikiem umysłowym w Rejonie Eksploatacji Dróg Publicznych w Sanoku[48][6]. Od 1 lutego do 31 marca 1955 był pracownikiem umysłowym w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Hurtu Spożywczego w Sanoku[48]. Od 1 kwietnia 1955 do 3 lipca 1958 był pracownikiem umysłowym w Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku[48]. Od 1 lipca 1958 przebywał na rencie starczej[49][50].

W 1946 zaangażował się w próbę reaktywacji Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku[51][52]. Był jednym z założycieli stowarzyszenia „Towarzystwo Domu Żołnierza Polskiego w Sanoku”, zarejestrowanego 12 marca 1946[12]. od 1946 należał do komitetu sklepowego PSS w Sanoku[48] Od 4 czerwca 1948 był członkiem Związku Zawodowego Pracowników Państwowych i Społecznych przy Prezydium MRN w Sanoku[48]. W listopadzie 1956 został wybrany członkiem obwodowej komisji wyborczej nr 2 w Sanoku[53]. W późniejszych został też członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Sanoku[43].

W okresie PRL był bezpartyjny[7]. W Sanoku zamieszkiwał przy ulicy Emilii Plater 2[54][1]. Czasowo też mieszkał w Katowicach przy ul. Brzozowej[46].

Z żoną Bronisławą z domu Albert[uwaga 4] miał syna Mieczysława (ur. 1913, urzędnik prywatny, od 25 marca 1940 żonaty z Janiną Kirklewską[55], aresztowany przez Niemców 27 maja 1940 i osadzony w obozie Auschwitz-Birkenau)[56][57], córki Zofię Bronisławę (ur. 1915, od 1937 zamężna z Michałem Dietrichem)[58], Stefanię Kazimierę (ur. 1917, od 1938 zamężna z Tadeuszem Borczykiem)[59]. Zmarł 3[uwaga 5] listopada 1977 i został pochowany na Cmentarzu Bonifratrów w Katowicach[60]. Obok została pochowana jego córka Stefania Jurek z domu Polityńska (1917-2010)[61].

Ordery i odznaczenia

polskie

austro-węgierskie

Uwagi

  1. ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Bronislaus Polytinski” lub „Bronislaus Poltynski”.
  2. ↑ Po wojnie Bronisław Polityński podał, że służył w trzech jednostkach: 79 pułku piechoty, 50 pułku piechoty i 65 pułku piechoty. W przypadku pierwszej z tych jednostek jednocześnie podał ich dowódców tj. płk. Izydora Modelskiego i płk. Mariana Turkowskiego, zatem nie pomylił numeru pułków 79 z 78, zob. ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 161.
  3. ↑ Według Jerzego Tarnawskiego w latach 1921–1926 Bronisław Polityński był dowódcą garnizonu Baranowicze, zob. Jerzy Tarnawski. Mieszkańcy parafii zagórskiej w powstaniu styczniowym. „Verbum”. Nr 1 (49), s. 12, 27 stycznia 2008. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu.
  4. ↑ Według innego źródła żoną majora Polityńskiego była Maria Emilia z domu Dietrich, od 1911 do 1914 członkini Drużyn Bartoszowych, w 1939 zamieszkująca przy ulicy Emilii Plater 2 w Sanoku. Jan Bach: Wykaz imienny członków Drużyn Bartoszowych. W: Drużyny Bartoszowe 1908–1914. Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1939, s. 371.
  5. ↑ Tu podano dzień śmierci 8 listopada 1977. ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 160.

Przypisy

  1. 1 2 3 ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 160, 162.
  2. 1 2 3 Jerzy Tarnawski. Mieszkańcy parafii zagórskiej w powstaniu styczniowym. „Verbum”. Nr 1 (49), s. 12, 27 stycznia 2008. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu.
  3. ↑ Bolesław Polityński został pochowany na Starym Cmentarzu w Zagórzu.
  4. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1900/1901 (zespół 7, sygn. 27). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 304.
  5. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 460.
  6. 1 2 Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 401 (poz. 320).
  7. 1 2 3 ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 160.
  8. ↑ Jerzy Tarnawski. Zagórskie korzenie Prof. Juliana Krzyżanowskiego. „Verbum”. Nr 3 (39), s. 79, 25 marca 2007. Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu.
  9. ↑ 25. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1905/1906. Sanok: 1906, s. 51.
  10. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 131, s. 3, 1 lipca 1906.
  11. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-23].
  12. 1 2 Ogłoszenia władz administracyjnych. Rejestr stowarzyszeń. Urząd Wojewódzki Rzeszowski. „Monitor Polski”. Nr 74, s. 19, 22 maja 1947.
  13. 1 2 3 Policzmy się. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. Nr 4, s. 16, kwiecień 1918.
  14. ↑ Aus dem Verordnungsblatt Nr. 117 für das k. u. k. Heer. „Neue Freie Presse”. Nr 18288, s. 18, 22 lipca 1915. (niem.).
  15. ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 199.
  16. ↑ Gagisten. „Nachrichten über Verwundete und Verletzte”. Nr 452, s. 5, 31 sierpnia 1915. (niem.).
  17. ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 226.
  18. ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 355.
  19. 1 2 Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 466.
  20. 1 2 3 4 Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 597.
  21. ↑ Vierundachziger von polnischen Offizieren misshandelt. „Deutsches Volksblatt”. Nr 10363, s. 6, 7 listopada 1917. (niem.).
  22. ↑ Unmenschliche Behandlung niederösterreichischer Soldaten durch polnische Offieziere. „Der Bezirksbote für den politischen Bezirk Bruck a.d. Leitha”. Nr 521, s. 2, 11 listopada 1917. (niem.).
  23. 1 2 3 4 5 6 7 ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 161.
  24. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 30.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 22 lipca 1922 roku, s. 553.
  26. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 349, 401.
  27. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 244, 345.
  28. ↑ „Polska Zbrojna” Nr 40 z 9 lutego 1925 r. s. 9.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 143.
  30. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 79, 169.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 85.
  32. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 sierpnia 1929 roku, s. 262.
  33. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 326, 1042.
  34. ↑ Spis urzędników i funkcjonariuszów niższych władz administracji ogólnej Województwa Lwowskiego według stanu z dnia 31 grudnia 1930 rr. 1931, s. 40.
  35. ↑ Zjazd L.O.P.P. w Przemyślu. „Wschód”. Nr 29, s. 13, 10 listopada 1936.
  36. ↑ Piękna uroczystość lotnicza w Sanoku. „Gazeta Lwowska”. Nr 223, s. 4, 1 października 1937.
  37. ↑ Piękna uroczystość lotnicza w Sanoku. „Kurier Warszawski”. Nr 270B, s. 4, 1 października 1937.
  38. ↑ Z życia sokolstwa. Dzielnica Małopolska. Zagórz. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. Nr 9-10, s. 266, wrzesień-październik 1936.
  39. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 156. ISBN 978-83-939031-1-5.
  40. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 2014-07-24].
  41. ↑ Arnold Andrunik (red. Krystyna Chowaniec): Zapiski z osobistych przeżyć w czasie II wojny światowej i okupacji. Sanok: Stowarzyszenie Wychowawców „Eleusis” w Sanoku, 2018, s. 9.
  42. 1 2 Andrzej Brygidyn: Żołnierskimi rzuceni losami. Sanok: 1994, s. 201. ISBN 83-87282-47-2.
  43. 1 2 3 ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 162.
  44. 1 2 ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 161, 165.
  45. ↑ ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 164.
  46. 1 2 ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 162, 164.
  47. ↑ ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 162, 165.
  48. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 165.
  49. ↑ ZBoWiD. Odzn. ↓, s. 160, 165.
  50. ↑ Ogłoszenie o zagubieniu dokumentu upoważniającego do pobierania renty. „Nowiny”. Nr 242, s. 5, 11 października 1967.
  51. ↑ Historia 1889 – 1918 – 1945 – 1999. sokolsanok.pl, 31 maja 2009. [dostęp 2014-07-24].
  52. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 158. ISBN 978-83-939031-1-5.
  53. ↑ Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 156, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
  54. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 140.
  55. ↑ Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936–1945. T. „K”. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 363.
  56. ↑ Gefängnis in Sanok. Księga więźniów śledczych 1939-1940 (zespół 134, sygn. 97). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 138 (poz. 1444).
  57. ↑ Obwieszczenia sądowe. Uznanie za zmarłego i stwierdzenie faktu śmierci (Monitor Polski nr 109 z 21 października 1946). monitorpolski.gov.pl. s. 4. [dostęp 2016-11-01].
  58. ↑ Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936–1945. T. K. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 43.
  59. ↑ Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936–1945. T. K. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 230.
  60. ↑ Bronisław Polityński. katowicebonifratrow.artlookgallery.com. [dostęp 2018-11-09].
  61. ↑ Stefania Jurek. katowicebonifratrow.artlookgallery.com. [dostęp 2018-11-09].
  62. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 244.
  63. ↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 287.
  64. ↑ Auszug aus dem Verordnungsblatte Nr. 117 für das k. u. k. Heer vom 24. Juni 1916. „Feldblatt”. Nr 603, s. 4, 25 czerwca 1916. (niem.).
  65. ↑ Auszug aus dem Verordnungsblatte Nr. 16 für das k. u. k. Heer vom 30. Jänner 1918. „Feldblatt”. Nr 1187, s. 4, 30 stycznia 1918. (niem.).

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.