Chelmek
Außenkommando Chelmek
Podobóz Auschwitz-Birkenau
Ilustracja
Miejsce pamięci
Odpowiedzialny

 III Rzesza

Rozpoczęcie działalności

październik 1942

Zakończenie działalności

grudzień 1942

Terytorium

Polska pod okupacją niemiecką (terytorium anektowane przez III Rzeszę)

Miejsce

Chełmek

Narodowość więźniów

głównie Żydzi

Liczebność personelu

ok. 10 SS-manów

Komendanci

SS Unterscharführer Josef Schillinger
SS-Oberscharführer Wilhelm Emmerich

Położenie na mapie Chełmka
Mapa konturowa Chełmka, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Chelmek”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Chelmek”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Chelmek”
Położenie na mapie powiatu oświęcimskiego
Mapa konturowa powiatu oświęcimskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Chelmek”
Położenie na mapie gminy Chełmek
Mapa konturowa gminy Chełmek, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Chelmek”
Ziemia50°06′14,4346″N 19°16′24,8830″E/50,104010 19,273579

Chelmek (niem. Außenkommando Chelmek) – niemiecki nazistowski podobóz Auschwitz-Birkenau, zlokalizowany w Chełmku.

Historia

Podobóz został założony w październiku 1942, na terenie dawnej fabryki obuwia Bata. Przywieziono wtedy ok. 150 więźniów, głównie Żydów z Francji, Belgii i Holandii[1]. Zadaniem więźniów było oczyszczanie i pogłębianie miejscowych stawów, z których pobierano wodę potrzebną przy produkcji, a także wykonywali najcięższe prace w samej fabryce[2]. Mieszkali oni w baraku parowozowni kolejki wąskotorowej, ogrzewanej małym piecem. W budynku znajdowały się trzypiętrowe łóżka i beczka na nieczystości[3].

Ciężka praca i głód powodowały wysoką śmiertelność w obozie[2]. Esesmani pracujący w obozie znęcali się nad więźniami. W czasie dwóch miesięcy zginęło 47 więźniów, a 64 w ciężkim stanie trafiło do szpitala w macierzystym obozie Auschwitz I[1] (w Chełmku znajdowało się niewielkie ambulatorium, ale tylko z podstawowymi lekami)[3].

Nieznani są z imienia i nazwiska strażnicy SS pracujący w obozie. Obóz miał dwóch komendantów: SS Unterscharführera Josefa Schillingera oraz SS-Oberscharführera Wilhelma Emmericha. Pierwszy z nich zginął 23 października 1942, zastrzelony przez Żydówkę, przywiezioną do Chełmka z KL Bergen-Belsen (Emmerich został ranny, przeżył)[3].

3 grudnia 1942 pozostali 34 więźniowie zostali przywiezieni z obozu do szpitala Auschwitz I. Spośród nich co najmniej 28 zmarło w ciągu miesiąca[1]. Nie wiadomo, dlaczego podobóz został zamknięty, skoro prace nie zostały zakończone. Okoliczni mieszkańcy uznali, że chodziło o przyjście pierwszych mrozów, ale na wiosnę więźniów nie przywieziono ponownie[3].

Upamiętnienie

5 października 1969 w miejscu dawnego podobozu odsłonięto pomnik – betonową surową płytę z wizerunkami ludzkich twarzy wyrażających cierpienie, a pod nią tablicę upamiętniającą również mieszkańców miejscowości, zamordowanych i zaginionych w trakcie wojny[4].

Przypisy

  1. 1 2 3 Chełmek / Podobozy / Historia / Auschwitz-Birkenau [online], www.auschwitz.org [dostęp 2023-03-12].
  2. 1 2 Redakcja, O Aussenkommando i AK [online], Dziennik Polski, 1 lutego 2005 [dostęp 2023-03-12] (pol.).
  3. 1 2 3 4 Geoffrey Megargee: Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. s. 236-237. ISBN 978-0-253-35328-3.
  4. ↑ Obóz pracy przymusowej Chelmek | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-03-12].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.