Aloes drzewiasty
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

szparagowate

Podrodzina

złotogłowowe

Rodzaj

aloes

Gatunek

aloes drzewiasty

Nazwa systematyczna
Aloe arborescens Miller
Gard. dict. ed. 8: Aloe no. 3. 1768
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Aloes drzewiasty (Aloe arborescens Mill.) – gatunek roślin z rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae), z podrodziny Aloideae, które dawniej wyodrębniano w randze rodziny aloesowatych. Naturalnym środowiskiem aloesu drzewiastego są piaszczyste i kamieniste, ubogie w wodę tereny południowej Afryki oraz Półwyspu Arabskiego. W Polsce, gdzie występuje klimat umiarkowany, roślina uprawiana jest jako szklarniowa lub pokojowa; świetnie radzi sobie również w uprawach hydroponicznych[4]. Na świecie na terenach otwartych hodowana w klimacie gorącym[5], głównie na plantacjach w Japonii, Chinach, obu Amerykach oraz w Polsce[6].

Morfologia

Pokrój ma krzewiasty – rozgałęzione, drewniejące pędy osiągają do 5 m wysokości i zakończone są rozetami szarozielonych liści. Rośliny uprawiane w klimacie umiarkowanym (m.in. w Polsce) osiągają do 1 m wysokości. Szarozielone liście na brzegu uzbrojone są w jasne ząbki oraz w ponad 98% zbudowane są z wody[7]. Kwitnie w miesiącach chłodnych (na półkuli południowej od maja do lipca) tworząc okazałe kwiatostany z kwiatami w kolorze ciemnopomarańczowym, rzadko żółte, czerwone lub dwubarwne[8]. Aloes drzewiasty to roślina zawsze zielona[5].

Właściwości chemiczne

Aloes ten zawiera liczne substancje czynne takie jak: witaminy z grupy B i C, kwas foliowy, składniki mineralne (K, Mn, Mg, Fe, Ca), sterole, kwas salicylowy, ligniny, antrachinony, enzymy reprezentowane przez karboksypeptydazę, amylazę i cyklooksygenazę[9].

Zastosowanie

Jako surowiec aloes drzewiasty używany jest do celów farmaceutycznych. Jako środek leczniczy był stosowany już w starożytnym Egipcie oraz przez Sumerów[9]. Surowiec pozyskany z aloesu stosowany jest w postaci stałych lub płynnych środków doustnych, środków do użytku zewnętrznego, roztworów iniekcyjnych oraz do wytwarzania prostych wyciągów w domowych warunkach[5]. W drugiej połowie XX wieku rosyjski chirurg oraz oftalmolog prof. Władimir Fiłatow zauważył, że wodne wyciągi z liści aloesu drzewiastego wpływają korzystnie na poprawę stanu zdrowia osób cierpiących z powodu chorób oczu, oraz że ułatwia on przyjęcie się przeszczepionej rogówki[5]. Dziś wiemy już, że za pozytywne działanie aloesu odpowiada przede wszystkim glukoproteid aloektyna B. Aloes posiada właściwości przeciwzapalne, bakteriobójcze i przeciwbólowe, przyśpiesza regenerację skóry i błon śluzowych. Działa również immunostymulująco.

Aloes drzewiasty jako jedyny pozwala na pozyskanie soku i miazgi ze świeżych liści, które mają różne działania farmakologiczne niż alona. Z jego świeżych liści możemy otrzymać sok stosowany do produkcji immunostymulujących preparatów oraz miazgę, której używa się do oparzeń popromiennych[9].

Gotowy surowiec wydobyty z rośliny w warunkach domowych powinien pochodzić z co najmniej trzyletniego okazu oraz przez około 10-15 dni być przechowywany w lodówce[5].

Przetwory

Z aloesu drzewiastego wykonuje się wiele przetworów, głównie leczniczych. Możemy z niego otrzymać m.in.[5]:

  • Wino aloesowe – stosowane głównie przy owrzodzeniach żołądka, dwunastnicy i jelita grubego.
  • Napar aloesowy – stosowany do płukania jamy ustnej i gardła, okładu na wrzody i rany czy przemywania przewodów nosowych.
  • Miód aloesowy – podawany głównie dzieciom, młodzieży oraz osobom w podeszłym wieku. Miód aloesowy pobudza apetyt, działa przeciwnieżytowo oraz wzmacnia organizm.
  • Biostymina – występuje w postaci ampułek, stosowana jako lek w astmie oskrzelowej.
  • Wyciąg glicerynowy z aloesu – stosowany jako środek kosmetyczny oraz płyn po goleniu.
  • Alax – środek w drażetkach stosowany przeczyszczająco.
  • Nalewka alonowa – stosowana w celu pobudzenia wytwarzania soku żołądkowego.

Galeria

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-11] (ang.).
  3. ↑ Aloe arborescens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Jan Kozłowski, Waldemar Buchwald, Danuta Szczyglewska, Uprawy szklarniowe roślin zielarskich ze szczególnych uwzględnieniem kultur hydroponicznych, „Biuletyn Ogrodów Botanicznych”, Poznań 2003.
  5. 1 2 3 4 5 6 Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniewski, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987.
  6. ↑ Elżbieta Anuszewska i inni, Aktywność immunostymulująca frakcji polisacharydowych uzyskanych z produktu leczniczego Biostymina®, „Borgis – Postępy Fitoterapii” (2/2015), Warszawa 2015.
  7. ↑ Janina Drozd, Elżbieta L. Anuszewska, Działanie immunostymulujące wodnego wyciągu z liści aloesu drzewiastego, „Borgis – Postępy Fitoterapii” (1/2014), 2014.
  8. ↑ Andrew Hankey, Alice Notten: Aloe arborescens. [w:] PlantzAfrica.com [on-line]. South African National Biodiversity Institute. [dostęp 2010-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-11)]. (ang.).
  9. 1 2 3 Ewelina Dymarska i inni, Naturalne modyfikatory odpowiedzi immunologicznej, 2016.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.