5 dywizjon artylerii przeciwlotniczej
Ilustracja
Odznaka pamiątkowa 5 daplot
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1924

Rozformowanie

1939

Tradycje
Nadanie sztandaru

1938

Organizacja
Dyslokacja

garnizon Kraków

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Artyleria przeciwlotnicza WP przed wybuchem II wś
Święto 5 daplot w Krakowie - korpus oficerski i zaproszeni goście podziwiają panoramę z kopca Kościuszki; lipiec 1936
Święto 5 daplot w Krakowie - warta przy pamiątkowej rzeźbie, przedstawiającej trzy pociski artyleryjskie
Wręczenie sztandarów jednostkom artylerii przeciwlotniczej - biskup polowy Józef Gawlina święci sztandary
Gen. Tadeusz Kasprzycki wręcza sztandary jednostkom artylerii przeciwlotniczej; listopad 1938

5 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (5 daplot) – pododdział artylerii przeciwlotniczej Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Historia dywizjonu

Na podstawie rozkazu L.dz. 470 Ministra Wojskowych z dnia 10 maja 1924 roku sformowana została samodzielna bateria artylerii przeciwlotniczej nr 5, uzbrojona w dwie rosyjskie 76,2 mm armaty przeciwlotnicze półstałe wzór 1902. Dwa lata później bateria przeformowana została w Samodzielny Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej Nr 5. Zarówno bateria, jak i dywizjon funkcjonowała w strukturze organizacyjnej 5 pułku artylerii ciężkiej.
Jednostka stacjonowała w garnizonie Kraków, na terenie Okręgu Korpusu Nr V.
Pod względem fachowego wyszkolenia i inspekcji pododdział podlegał dowódcy 11 Grupy Artylerii (1929-1938), a następnie dowódcy Grupy Artylerii Przeciwlotniczej (od 20 maja 1938 roku) i dowódcy 2 Grupy Artylerii Przeciwlotniczej (od 22 sierpnia 1939 roku). 5 daplot był jednostką mobilizującą. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” formował pododdziały artylerii przeciwlotniczej dla wielkich jednostek piechoty i kawalerii przeznaczonych dla Armii „Kraków” i Grupy Odwodów „Kutno” oraz Obrony Przeciwlotniczej Kraju.

W dniach 24-25 sierpnia 1939 roku dyon wystawił, w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem brązowym (podgrupa 2 - OPL), sześć pododdziałów:

Nadwyżki dywizjonu, pozostałe po zakończeniu mobilizacji, przekazane miały być do Ośrodka Zapasowego Artylerii Przeciwlotniczej Nr 2 w Brześciu. Po zakończeniu mobilizacji i przekazaniu nadwyżek dywizjon uległ rozformowaniu.

15 września 1993 roku tradycje 5 daplot przyjął 5 pułk artylerii przeciwlotniczej stacjonujący w garnizonie Gubin i przemianowany na 5 Kresowy pułk przeciwlotniczy[1].

23 kwietnia 2002 roku, po rozformowaniu 5 pułku artylerii przeciwlotniczej, dziedzictwo tradycji 5 daplot przyjął 5 Kresowy dywizjon przeciwlotniczy 69 pułku przeciwlotniczego im. gen. dyw. Stefana Grota-Roweckiego z Leszna[2]. 31 grudnia 2011 roku 69 pułk przeciwlotniczy został rozformowany.

2 października 2014 roku tradycje 5 daplot przyjął 3 Kresowy dywizjon przeciwlotniczy 4 Zielonogórskiego pułku przeciwlotniczego im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota” w Lesznie[3].

Kadra dywizjonu

Dowódcy dywizjonu
  • mjr Stanisław Batycki (1926 - 1934) [pośm. ppłk, † 1940 Charków]
  • mjr art. Eugeniusz Królikowski (VI 1934[4] - 1936)
  • ppłk Leon Przybytko (1936 - 1939)
  • mjr Kazimierz Mroziński (1939[uwaga 1]) [pośm. ppłk, † 1940 Charków]
Obsada personalna samodzielnego dywizjonu artylerii przeciwlotniczej nr 5 w 1928 roku
  • mjr Stanisław Batycki - dowódca dywizjonu
  • kpt. Nicefor Wojciech Sirzisitie
  • kpt. Tadeusz Adam Dorula
  • kpt. Stanisław Podfilipski
  • por. Feliks Gadomski (kpt., Kier. Zaop. Uzbr., † 1940 Katyń)
  • por. Teodor August Sylwester Zacharjasiewicz (kpt., dca 13 baplot., pośm. mjr † 1940 Charków)
  • por. Mieczysław Zygmunt Koźmiński
  • por. Tadeusz Wodziński
  • ppor. Zenon Kumorkiewicz
Obsada personalna 5 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej w 1932 roku
  • mjr Stanisław Batycki - dowódca dywizjonu († 1940 Charków)
  • kpt. Stanisław Podfilipski
  • por. Tadeusz Chrobak
  • por. Mieczysław Zygmunt Koźmiński
  • por. Wacław II Rutkowski
  • por. Jan Maciej Pawłowski
  • por. Bronisław Max
  • por. Zenon Kumorkiewicz
  • por. Adam Tomasz Piotrowski (kpt., † 1940 Charków)
  • por. Henryk Wiktor Kerth (kpt., WIG, † 1940 Charków)
  • por. Janusz Ładysław Badowski
  • por. Edward Perkowicz
Oficerowie rezerwy w 1934 roku
  • por. rez. dr Fryderyk Syrop (przeniesiony do 11 daplot, † 1940 Katyń)
  • ppor. rez. dr Paweł Mussil († 1940 Katyń)
  • ppor. rez. inż. Edward Klebert
  • ppor. rez. Władysław Porzycki
  • ppor. rez. Kazimierz Franciszek Haliński
  • ppor. rez. Jan Adam Chwiernt
  • ppor. rez. Jan Lipus
  • ppor. rez. Paweł Gustaw Jaworek
  • ppor. rez. Karol Sztwiertnia
  • ppor. rez. Stefan Zygfryd Sękiewicz
  • ppor. rez. Zygmunt Tadeusz Wiesław Majewski
  • ppor. rez. Kazimierz Stefan Januszewski
  • ppor. rez. Jan Gaston Tadeusz Zakrzewski († 1940 Charków)
  • ppor. rez. inż. Władysław Franciszek Antoni Żeleski († 1940 Katyń)
  • ppor. rez. Roman Marian Tadeusz Smoluchowski
  • ppor. rez. mgr Janusz Kunicki
  • ppor. rez. dr Stefan Piotr Żurowski

Żołnierze dywizjonu – ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[5]

Nazwisko i imię stopień zawód miejsce pracy przed mobilizacją zamordowany
Mussil Paweł[6] podporucznik rezerwy prawnik, dr Katyń
Żeleski Władysław[7] podporucznik rezerwy inżynier wł. „Olszak i Żeleski” w Katowicach Katyń

Symbole dywizjonu

Sztandar

10 listopada 1938 roku na Polu Mokotowskim w Warszawie generał dywizji Tadeusz Kasprzycki wręczył dywizjonowi sztandar[uwaga 2]. Wręczył go 10 listopada 1938 na Polu Mokotowskim w Warszawie gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki podczas uroczystości wręczenia sztandarów jednostkom artylerii przeciwlotniczej[8].

Opis sztandaru[9]:

Na prawej stronie płatu sztandaru umieszczony w rogach numer dywizjonu według wzoru ustalonego w „Dzienniku Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych” nr 6 z 1937, poz. 77.
Na lewej stronie płatu sztandaru zaś znajdują się na tarczach w poszczególnych rogach:

  • w prawym górnym – wizerunek Matki Boskiej Ostrobramskiej
  • w prawym dolnym – godło miasta Krakowa
  • w lewym górnym – wizerunek św. Barbary - patronki artylerzystów
  • w lewym dolnym – odznaka pamiątkowa 5 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej

Na dolnym ramieniu Krzyża Kawalerskiego wyhaftowany napis „Kraków 10 V 1924” upamiętniający datę i miejsce powstania 5 samodzielnej baterii artylerii przeciwlotniczej.

Sztandar eksponowany jest w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie[8].

Odznaka pamiątkowa

13 sierpnia 1932 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór odznaki pamiątkowej artylerii przeciwlotniczej i jej regulamin[10].

Uwagi

  1. ↑ Major Kazimierz Mroziński wyznaczony został na stanowisko dowódcy dywizjonu lecz nie zdążył go objąć.
  2. ↑ Nadanie sztandaru i zatwierdzenie jego wzoru ujęte zostało w Dodatku Tajnym Nr 6 do Dziennika Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych z 5 maja 1939 r. Nr 6, poz. 70

Przypisy

  1. ↑ Decyzja Nr 57/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 sierpnia 1993 r. w sprawie przejęcia dziedzictwa tradycji, nadania nazwy wyróżniającej oraz ustanowienia dorocznego Święta 5 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej w Gubinie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Rozkazów MON lecz rozesłana do zainteresowanych instytucji i jednostek wojskowych.
  2. ↑ Decyzja Nr 80/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 27 marca 2002 r. w sprawie przejęcia sztandaru, dziedzictwa tradycji, nazwy wyróżniającej oraz odznaki pamiątkowej i oznaki rozpoznawczej 5 Kresowego Pułku Artylerii Przeciwlotniczej w Gubinie przez Dywizjon Przeciwlotniczy 69 Leszczyńskiego Pułku Przeciwlotniczego im. gen. dyw. Stefana Grota-Roweckiego w Lesznie (Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej z 8 kwietnia 2002 Nr 5 poz. 55).
  3. ↑ Decyzja Nr 397/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 października 2014 roku w sprawie przejęcia dziedzictwa tradycji i nazwy wyróżniającej przez 3 Dywizjon Przeciwlotniczy 4 Zieleniogórskiego Pułku Przeciwlotniczego (Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej z 7 października 2014 roku, poz. 323).
  4. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 163.
  5. ↑ Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
  6. ↑ Księgi Cmentarne – wpis 2474.
  7. ↑ Księgi Cmentarne – wpis 4385.
  8. 1 2 Satora 1990 ↓, s. 343.
  9. ↑ Moszumański 1996 ↓, s. 113.
  10. ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 16 z 13 sierpnia 1932 roku, poz. 207.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
  • Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932.
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34.
  • Tadeusz Mirowski, Tradycje bojowe jednostek przeciwlotniczych, Przegląd Wojsk Lądowych Nr 8 z 2001.
  • Zbigniew Moszumański. Sztandary i odznaki jednostek przeciwlotniczych do roku 1939. „Przegląd Wojsk Lądowych”. 9 (447), 1996. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0478-6688. 
  • Zbigniew Moszumański, Dowództwa grup artylerii przeciwlotniczej (1929-1939), Przegląd Wojsk Lądowych Nr 8 z 2000.
  • Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
  • Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny "W", Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Oficyna Wydawnicza "Ajaks" i Zarząd XII Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3.
  • Henryk Wielecki i Rudolf Sieradzki, Wojsko Polskie 1921-1939. Organizacja i odznaki artylerii, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1994, wyd. I, ISBN 83-85621-44-X.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.