| |||
Dane podstawowe | |||
Emitent | |||
---|---|---|---|
Nominał |
2 złote | ||
Rocznik |
1927 | ||
Emisja | |||
Mennica |
Mennica Państwowa | ||
Nakład |
bez napisu PRÓBA, srebro z napisem PRÓBA
| ||
Projektant |
awers – Stanisław Lewandowski | ||
Opis fizyczny | |||
Masa |
10 g (srebro) | ||
Średnica |
27 mm | ||
Materiał | |||
Rant |
ząbkowany | ||
Stempel | |||
Uwagi |
moneta próbna kolekcjonerska
|
2 złote 1927 – próbna moneta okresu złotowego II Rzeczypospolitej, przygotowana jako propozycja wzoru monety dwuzłotowej po zmianie systemu monetarnego z 5 listopada 1927 r[1][2][3].
Istnieją monety z napisem „PRÓBA”, jak i bez napisu[3].
Rys historyczny
Po załamaniu waluty polskiej w 1926 r., w oparciu o zaciągniętą pożyczkę zagraniczną, 13 października 1927 r. wydano rozporządzenie Prezydenta RP o stabilizacji złotego, a 5 listopada 1927 r., również rozporządzeniem prezydenta, zmieniono ustrój pieniężny kraju, wprowadzając między innymi[4]:
- monetę srebrną (Ag500) o nominale 2 złote, średnicy 27 mm, masie 10 gramów – zastępującą będącą w obiegu dwuzłotówkę o tych samych parametrach, z tym że wybitą w stopie próby 750,
- monetę srebrną (Ag750) o nominale 5 złotych, średnicy 33 mm i masie 18 gramów – zastępującą w rzeczywistości nigdy niewprowadzoną do obiegu pięciozłotówkę o średnicy 37 mm, masie 25 gramów, w srebrze stopu 900.
Obniżenie zawartości czystego srebra w nowej dwuzłotówce poprzez zmniejszenie o ⅓ próby stopu (z 750 na 500), przy niezmienionych pozostałych parametrach, zainicjowało opracowanie przez Mennicę Państwową nowego wzoru tego nominału[3].
W drugim dziesięcioleciu XXI w. spośród wszystkich monet próbnych II Rzeczypospolitej[5] znana jest jedna dwuzłotówka 1927, z[3]:
- z rewersem będącej od 1924 r. w obiegu dwuzłotówki autorstwa Tadeusza Breyera oraz
- zmienionym lekko wzorze awersu (rysunkiem orła), tzn. tym, który wykorzystano w 1925 r. do bicia niewprowadzonej ostatecznie 5-złotówki „Konstytucja”.
Ze względu na kłopoty mennicy z produkcją krążków o tak niskiej zawartości srebra, rozporządzenie Prezydenta RP z 5 listopada 1927 r. w zakresie monet 2-złotowych nigdy nie zostało zrealizowane. Dopiero trzecia duża zmiana systemu monetarnego – z 27 sierpnia 1932 – redukująca po raz kolejny zawartość czystego srebra przypadającego na 1 złoty i jednocześnie ponownie wprowadzająca obowiązek bicia dwuzłotówek ze stopu srebra próby 750, doprowadziła do wpuszczenia do obiegu nowych monet o nominale 2 złotych, ale już całkowicie nowego wzoru[6].
Awers
Na tej stronie pośrodku umieszczono godło – orła w koronie, dookoła w otoku napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, pod orłem rok: „1927”, a za nim herb Kościesza – znak mennicy w Warszawie[7][3].
Autorem rysunku awersu był Stanisław Lewandowski[8].
Rewers
Na tej stronie umieszczono zwrócone w lewo popiersie kobiety z warkoczem w chustce na głowie, przed nią 4 kłosy, nad nią napis: „2 ZŁOTE”[7][3].
Rysunek rewersu jest identyczny z tym dla monety obiegowej z 1924 r. autorstwa Tadeusza Breyera[9].
Opis
Monetę wybito z rantem ząbkowanym, na krążkach o średnicy 27 mm, w dwóch wersjach[3]:
- bez napisu „PRÓBA”,
- z napisem „PRÓBA”.
Monety bez napisu „PRÓBA” zostały wybito w srebrze[10]:
- stemplem zwykłym – nakład 100 sztuk,
- stemplem lustrzanym – nakład 100 sztuk.
Monetę z wypukłym napisem „PRÓBA” wybito w[11]:
- srebrze – stempel zwykły, nakład 100 sztuk,
- brązie – stempel zwykły, nakład 10 sztuk.
Odmiany
Znane są również bicia monety[3]:
- bez napisu „PRÓBA” w miedzi (nakład nieznany, nienotowana),
- z wypukłym napisem „PRÓBA”, stemplem lustrzanym w srebrze (nakład nieznany),
- z wklęsłym napisem „PRÓBA”, w miedzi (masa 9,65–9,69 grama, notowana w obrocie aukcyjnym, czasami opisywana jako tombakowa).
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Władysław Terlecki , Mennica Warszawska 1765–1965, Polskie Towarzystwo Archeologiczne, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1970, s. 179–180 .
- ↑ Jerzy Chałupski , Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 172, 191, ISBN 83-912223-4-9 .
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Janusz Parchimowicz , Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 147–151, ISBN 978-83-87355-65-4 .
- ↑ Władysław Terlecki , Mennica Warszawska 1765–1965, Polskie Towarzystwo Archeologiczne, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1970, s. 179 .
- ↑ Janusz Parchimowicz , Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 16–60, 64–278, ISBN 978-83-87355-65-4 .
- ↑ Władysław Terlecki , Mennica Warszawska 1765–1965, Polskie Towarzystwo Archeologiczne, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1970, s. 184–185 .
- 1 2 Czesław Kamiński , Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 72–73 .
- ↑ Janusz Parchimowicz , Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 148, ISBN 978-83-87355-65-4 .
- ↑ Janusz Parchimowicz , Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 31, 148, ISBN 978-83-87355-65-4 .
- ↑ Janusz Parchimowicz , Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 148–149, ISBN 978-83-87355-65-4 .
- ↑ Janusz Parchimowicz , Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 149–150, ISBN 978-83-87355-65-4 .
Bibliografia
- J. Parchimowicz Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, Nefryt, Szczecin, wydanie I, ISBN 978-83-87355-65-4.