Żylak kolczasty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

strocznikowate

Rodzaj

Mycoacia

Gatunek

żylak kolczasty

Nazwa systematyczna
Mycoacia uda (Fr.) Donk
Medded. Nedl. Mycol. Ver. 18-20: 151 (1931)

Żylak kolczasty, woszczyneczka kolczasta (Mycoacia uda Donk)– gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycoacia, Meruliaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Gatunek ten opisał w 1821 roku Elias Fries, nadając mu nazwę Hydnum udum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Marinus Anton Donk w 1931 r.[1]

Ma 11 synonimów. Niektóre z nich:

  • Phlebia uda (Fr.) Nakasone 1997
  • Sarcodontia uda (Fr.) Nikol. 1961[2].

Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę żylak kolczasty dla synonimu Phlebia uda. Nazwa ta jest niespójna z obecną nazwą naukową[3]. Internetowy atlas grzybów podaje nazwę woszczyneczka kolczasta[4]. W. Wojewoda nazwę woszczyneczka nadał rodzajowi Ceriporiopsis[3].

Morfologia

Owocnik rozpostarty, przyrośnięty. Grzyb hydnoidalny z kolcami o długości do 1–2 mm. Powierzchnia początkowo jasnożółta, w miarę dojrzewania mniej lub bardziej ochrowa, brzeg mniej lub bardziej włóknisty.

Hodowla

W hodowli na agarze tworzy białe, rzadko żółtawe, cienkie, wypukłe, subtelnie jedwabiste kolonie, rosnące w wyraźnych, nakładających się, pierzastych wzorach i złożone z pigmentowanej grzybni, która w 2% KOH po 1 tygodniu zmienia kolor na różowawo-czerwony, po 2 tygodniach podobnie, z wyjątkiem czasami lekko podniesionych, puszystych lub wełnistych obszarów wokół inokulum. Do 6 tygodnia kolonie nie ulegają zmianie, ale stają się żółte do blado pomarańczowożółtych na inokulum i w rozproszonych nieregularnych plamach. Początkowo są gładkie lub mączyste, ostatecznie rozwijają się w wyraźne zęby, dodatkowo niektóre izolaty rozwinęły się również w grube, wypukłe, pomarańczowożółte lub pomarańczowo kremowe, filcowate lub wełniste grzybnie rozrzucone po kolonii. Brzegi nieco nierówne, postrzępione. W 2 i 6 tygodniu kolonia ma silny, ciężki zapach. Owocniki pojawiają się w 4–6 tygodniu[5].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki zwarte, o szerokości 2–3 µm, strzępki w kolcach inkrustowane kilkoma kryształami. Cystydiole mniej więcej wrzecionowate, lekko wystające. Podstawki wąsko maczugowate, 15–20 × 4–5 µm, z 4 sterygmami i sprzążką bazalną. Bazydiospory wąsko elipsoidalne, 5–5,5(6) x 2–2,5 µm, gładkie, cienkościenne[6]. Strzępki brzeżne o średnicy 4–5 µm, gałęzie o średnicy 1,5–3,5 µm, cienkościenne, proste, septowane, umiarkowanie rozgałęzione, długokomórkowe. Strzępki zanurzone i powierzchniowe podobne do strzępek brzeżnych, mają średnicę 1,5–4 µm, są cienkościenne, z wiekiem stają się nieco grubościenne, z przegrodami guzowatymi, umiarkowanie do często rozgałęzione, z gałęziami często słabnącymi w kierunku wierzchołka. Strzępki powietrzne o średnicy 1,5–5 µm, cienkościenne, ale szersze strzępki nieco grubościenne w 2 tyg., w końcu wszystkie strzępki z wiekiem stają się nieco pogrubione, z guzowatymi przegrodami, umiarkowanie rozgałęzione, inkrustowane rozproszonymi, dużymi, grubymi, szklistymi kryształami. Chlamydospory o cytrynowatym kształcie, 12 × 7 µm, cienkościenne, interkalarne, rzadkie w strzępkach powietrznych w 2 tygodniu, nieobecne w 6 tygodniu[5].

Występowanie i siedlisko

Stwierdzono występowanie Mycoacia aurea w Ameryce Północnej i Południowej, Europie, Azji, Afryce i Australii. Najwięcej stanowisk podano w Europie[7]. W Polsce w 2003 r. znane było tylko jedno stanowisko tego gatunku. Podał je Bogumir Eichler w Międzyrzeczu Podlaskim w 1902 roku[3]. Bardziej aktualne i dość liczne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[4]. Mycoacia alba znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[8].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny. W Polsce podano jego występowanie w lasach na martwym drewnie drzew liściastych; na olszy czarnej, leszczynie i wierzbie szarej[3], w innych krajach na jesionie wyniosłym, dębie omszonym, buku pospolitym olszy zielonej, topoli osice, ale także na pniach jodły pospolitej[6].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2022-11-16].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-11-16].
  3. 1 2 3 4 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 517, ISBN 83-89648-09-1.
  4. 1 2 Aktualne stanowiska Mycoacia aurea w Polsce [online] [dostęp 2022-11-16].
  5. 1 2 K.K. Nakasone, Cultural studies and identification of wood-inhabiting Corticiaceae and selected Hymenomycetes from North America, „Mycologia Memoirs” (15), Mycobank, 1990, s. 1–412 [dostęp 2022-11-16].
  6. 1 2 Phlebia uda, „Fungi Europaei - Corticiae” (12), Mycobank, 2010, s. 1–1008 [dostęp 2022-11-16].
  7. ↑ Mapa występowania Mycoacia uda na świecie [online], gbif.org [dostęp 2022-11-16].
  8. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.