wszelki
Old Polish
Etymology
From a phonetical reduction of wszelaki from frequent use as well as a general reduction of -Vli- -> Vl- (compare Old Polish wielki, albo), from Proto-Slavic *vьšelijakъ. First attested in the 14th century.
Pronoun
wszelki
- each, every
- Synonym: każdy
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie, Krakow, page 3a:
- Tako vøcz gescy on to bil prikasal, abycz fszeliky clouek... do Bethlehem przysetl bil (Luc 2, 3)
- [Tako więc jesci on to był przykazał, abyć wszeliki człowiek... do Betlehem przyszedł {był} (Luc 2, 3)]
- any, whichever; (in negated sentences) no, none
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 111:
- Taky starostha, rzanczcza albo wschelky vrzandnyk (quisquis officialis) wschitka gymyenya yego ma dacz na rankoyemstwo
- [Taki starosta, rządźca albo wszelki urzędnik (quisquis officialis) wszytka jimienia jego ma dać na rękojemstwo]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 118, 133:
- Y ne *panvye mne wszelka krzywda (omnis iniustitia)
- [I nie panuj[e] mnie wszelka krzywda (omnis iniustitia)]
- entire, whole
- Synonym: cały
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 8, 1:
- Kako dziwne iest ymø twoie we wszelikey zemy (in universa terra)
- [Kako dziwne jest imię twoje we wszelikiej ziemi (in universa terra)]
Derived terms
adverbs
- na wszelki miesiąc
- na wszelkie lato
- we wszelikie brzemię
- we wszelkiej
- wszelkiego dnia
References
- Boryś, Wiesław (2005) “wszelki”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “wszelki”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “wszelki”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish wszelki.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈfʂɛl.ki/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈfʂɛl.ki/
Audio (file) - Rhymes: -ɛlki
- Syllabification: wszel‧ki
Adjective
wszelki (not comparable, no derived adverb)
- each, every
- Synonyms: co do jednego, każdy, wszelaki, wszystek
- Antonym: żaden
- any, any and all
- Synonym: jakikolwiek
- (obsolete) all kinds of, various
- Synonym: różnorodny
Declension
Declension of wszelki (velar)
singular | plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine animate | masculine inanimate | feminine | neuter | virile (= masculine personal) | non-virile | |
nominative | wszelki | wszelka | wszelkie | wszelcy | wszelkie | |
genitive | wszelkiego | wszelkiej | wszelkiego | wszelkich | ||
dative | wszelkiemu | wszelkiej | wszelkiemu | wszelkim | ||
accusative | wszelkiego | wszelki | wszelką | wszelkie | wszelkich | wszelkie |
instrumental | wszelkim | wszelką | wszelkim | wszelkimi | ||
locative | wszelkim | wszelkiej | wszelkim | wszelkich |
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wszelki is one of the most used words in Polish, appearing 26 times in scientific texts, 25 times in news, 37 times in essays, 18 times in fiction, and 22 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 128 times, making it the 469th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “wszelki”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 686
Further reading
- wszelki in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- wszelki in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wszelki”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “WSZELKI”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 18.04.2012
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wszelki”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “wszelki”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wszelki”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 772
- wszelki in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.