rozpowiedzieć
Old Polish
Etymology
From roz- + powiedzieć. First attested in 1443.
Verb
rozpowiedzieć pf
- to tell about, to narrate; to explain
- 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 28, 34:
- Rozpowyedzely (rettulerunt) krolyowy wszitko, czso ona movyla
- [Rozpowiedzieli (rettulerunt) krolowi wszytko, cso ona mowiła]
- 1868 [1443], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego, volume XIV, page 115:
- Skamdar et Asswadur Armeni declaraverunt suam causam al. roszpowyedzeli super nobilem Cristoforum
- [Skamdar et Asswadur Armeni declaraverunt suam causam al. rozpowiedzieli super nobilem Cristoforum]
Descendants
- Polish: rozpowiedzieć
References
- Bańkowski, Andrzej (2000) “rozpowiedzieć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “rozpowiedzieć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish rozpowiedzieć. By surface analysis, roz- + powiedzieć.
Pronunciation
- IPA(key): /rɔs.pɔˈvjɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /rɔs.pɔˈvjɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/, /rɔs.pɔˈvjɛ.d͡ʑet͡ɕ/
Audio (file) - Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
- Syllabification: roz‧po‧wie‧dzieć
Verb
rozpowiedzieć pf (imperfective rozpowiadać)
- (transitive) to spread verbally, to disseminate, to propagate (e.g. lies, rumours)
- (transitive, obsolete) to describe verbally and verbosely
- (transitive, Middle Polish) to pass along, to repeat someone's text or words verbally
- (transitive, Middle Polish) to explain
- Synonyms: wyjaśnić, wytłumaczyć
Conjugation
| Conjugation of rozpowiedzieć pf | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| person | singular | plural | |||||||||||||||||
| masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
| infinitive | rozpowiedzieć | ||||||||||||||||||
| future tense | 1st | rozpowiem | rozpowiemy | ||||||||||||||||
| 2nd | rozpowiesz | rozpowiecie | |||||||||||||||||
| 3rd | rozpowie | rozpowiedzą | |||||||||||||||||
| impersonal | rozpowie się | ||||||||||||||||||
| past tense | 1st | rozpowiedziałem, -(e)m rozpowiedział |
rozpowiedziałam, -(e)m rozpowiedziała |
rozpowiedziałom, -(e)m rozpowiedziało |
rozpowiedzieliśmy, -(e)śmy rozpowiedzieli |
rozpowiedziałyśmy, -(e)śmy rozpowiedziały | |||||||||||||
| 2nd | rozpowiedziałeś, -(e)ś rozpowiedział |
rozpowiedziałaś, -(e)ś rozpowiedziała |
rozpowiedziałoś, -(e)ś rozpowiedziało |
rozpowiedzieliście, -(e)ście rozpowiedzieli |
rozpowiedziałyście, -(e)ście rozpowiedziały | ||||||||||||||
| 3rd | rozpowiedział | rozpowiedziała | rozpowiedziało | rozpowiedzieli | rozpowiedziały | ||||||||||||||
| impersonal | rozpowiedziano | ||||||||||||||||||
| conditional | 1st | rozpowiedziałbym, bym rozpowiedział |
rozpowiedziałabym, bym rozpowiedziała |
rozpowiedziałobym, bym rozpowiedziało |
rozpowiedzielibyśmy, byśmy rozpowiedzieli |
rozpowiedziałybyśmy, byśmy rozpowiedziały | |||||||||||||
| 2nd | rozpowiedziałbyś, byś rozpowiedział |
rozpowiedziałabyś, byś rozpowiedziała |
rozpowiedziałobyś, byś rozpowiedziało |
rozpowiedzielibyście, byście rozpowiedzieli |
rozpowiedziałybyście, byście rozpowiedziały | ||||||||||||||
| 3rd | rozpowiedziałby, by rozpowiedział |
rozpowiedziałaby, by rozpowiedziała |
rozpowiedziałoby, by rozpowiedziało |
rozpowiedzieliby, by rozpowiedzieli |
rozpowiedziałyby, by rozpowiedziały | ||||||||||||||
| impersonal | rozpowiedziano by | ||||||||||||||||||
| imperative | 1st | niech rozpowiem | rozpowiedzmy | ||||||||||||||||
| 2nd | rozpowiedz | rozpowiedzcie | |||||||||||||||||
| 3rd | niech rozpowie | niech rozpowiedzą | |||||||||||||||||
| passive adjectival participle | rozpowiedziany | rozpowiedziana | rozpowiedziane | rozpowiedziani | rozpowiedziane | ||||||||||||||
| anterior adverbial participle | rozpowiedziawszy | ||||||||||||||||||
| verbal noun | rozpowiedzenie | ||||||||||||||||||
References
Further reading
- rozpowiedzieć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- rozpowiedzieć in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “rozpowiedzieć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “rozpowiedzieć”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “rozpowiedzieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “rozpowiedzieć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 676
- rozpowiedzieć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.