kobieta

• kobita (originally Middle Polish, now colloquial or dialectal)

Uncertain.[1] Displaced niewiasta (now considered poetic) and żona (meaning narrowed down to “wife”). Popularized by Polish Romantic writers in the 19th century. First attested in 1545.[2]

• Possibly from Old Polish kob (“pigpen”) or koba (“mare”) (the suffix -ieta is found in some contemporaneous female names (e.g. Markieta, Elżbieta, Greta)); however, this theory has been rejected by most etymologists.[3] Compare kobiałka.
• Boryś asserts the term is a Polish innovation with an unclear root kob- and potentially the original suffix being extended with -ita (compare Middle Polish kobita and najmita), but he rejects the existence of the suffix -ita.[4]
• Bańkowski asserts that the term is not native, and suggests Germanic origin, possibly a compound of Middle High German kobe (“sty, shed”) (compare modern German Koben) and *geit (“goat”) (compare modern Dutch geit), originally meaning “a pen for goats” but also derogatorily “an enclosure for service maidens”; however, he also questions why the form is -bie- and not -be-.[5]
• Sławski also rejects native origin but is ultimately unable to draw connections to other languages.[6]
• Długosz-Kurczabowa thinks the word may be of native origin, specifically a compound of Proto-Slavic *kobь (“bird-flight divination”) and *věta (“fairy”), but she also does not reject the possibility of foreign origin, suggesting e.g. Old High German gambetta (“concubine”), or even Finnish kave (“a creature related to the moon, sky, or air”) or Estonian kabu (“castrated animal”) (compare also Proto-Samic *kāpëk), as the source.[7]

• IPA^(key): /kɔˈbjɛ.ta/
• (Middle Polish) IPA^(key): /kɔˈbje.ta/

• Audio 1

  (file)

• Audio 2

  (file)

• Rhymes: -ɛta
• Syllabification: ko‧bie‧ta

kobieta f (diminutive kobietka, augmentative kobiecisko, related adjective kobiecki or kobiecy)

1. woman (adult female human)

   Synonyms: białogłowa, dama, facetka, kobiałka, niewiasta, (obsolete) żona

   Coordinate term: mężczyzna

   • 1834, Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz‎, page 268:

     — Dość już tego, przerwała, nie jestem planetą
     Z łaski bożéj, dość Hrabio, ja jestem kobietą,
     Już wiem resztę, przestań mi pleść ni to ni owo.
     

     — Enough of this, she interrupted, I am not a planet
     By the grace of God, enough Count, I am a woman,
     I already know the rest, stop telling me nonsense.
     

   • 2023 November 10, Anna Zaleska, “Kobiety wiedzą, co robią w Poznaniu. Justyna Sieńczyłło: „Kobiety potrafią się wspierać” [FILM]”, in wysokieobcasy.pl‎, archived from the original on 3 December 2023:

     Justyna Sieńczyłło opowiadała o wsparciu, jakie otrzymuje od kobiet, gdy walczy o utrzymanie teatru, który zakładała ze swoim mężem Emilianem Kamińskim, a także o tym, jakie decyzje repertuarowe podejmuje. – Nawet 80–90 proc. spektakli jest o kobietach. Bardzo mnie interesują kobiety, zresztą dla Emiliana również były ważne – mówiła. Z kolei opera – choć tak pełna kobiecych bohaterek – tworzona jest przez mężczyzn, męska perspektywa trzyma się tak mocno, że Renata Borowska-Juszczyńska jest jedną z nielicznych dyrektorek opery.

     Justyna Sieńczyłło talked about the support she receives from women as she struggles to maintain the theater she founded with her husband Emilian Kamiński, and the repertoire decisions she makes. “Even 80–90 percent of the plays are about women. I am very interested in women, they were important for Emilian as well,” she said. On the other hand, opera, although so full of female characters, is created by men, the male perspective holds so strongly that Renata Borowska-Juszczyńska is one of the few female opera directors.

   • 2023 December 2, “Papież Franciszek wskazał „wielki grzech Kościoła”. W tle sprawa kobiet”, in onet.pl‎, archived from the original on 3 December 2023:

     Papież Franciszek podczas czwartkowego spotkania z Międzynarodową Komisją Teologiczną w Watykanie podkreślił, że „Kościół jest kobietą” i wskazał, że maskulinizacja wspólnoty jest „jednym z wielkich grzechów”. – A jeśli nie zrozumiemy, kim jest kobieta lub czym jest teologia kobiety, nigdy nie zrozumiemy, czym jest Kościół – mówił Franciszek, cytowany przez eKAI.

     Pope Francis, at a meeting with the International Theological Commission at the Vatican on Thursday, stressed that “the Church is a woman” and pointed out that the masculinization of the community is “one of the great sins.” “And if we do not understand who a woman is or what a woman's theology is, we will never understand what the Church is,” said Francis, as quoted by eKAI.

   1. (Middle Polish, derogatory) promiscuous woman
2. (colloquial) woman (wife or lover)

   Synonym: dama

   • 2023 December 16, “„Kobieta mojego życia odrzuciła moje oświadczyny. Załamałem się, bez niej moje życie nie miało sensu””, in kobieta.pl‎, archived from the original on 26 January 2024:

     Jej słowa zabolały. Ale to, co zrobiła później, było jak cios w splot słoneczny. Chciałem ją przytulić, już zrobiłem krok w jej stronę... a ona się cofnęła. Kobieta, którą kochałem, wystraszyła się, że mogę ją uderzyć! Poczułem palący wstyd.

     Her words hurt. But what she did next was like a blow to the solar plexus. I wanted to hug her, I had already taken a step toward her... and she backed away. The woman I loved was scared that I might hit her! I felt a burning shame.

3. (obsolete) hired female worker

   Synonyms: najemnica, robotnica

This word was considered derogatory in the 16th century but since the 17th century, it has been the standard, neutral term for woman.

• → Belarusian: кабе́та (kabjéta)
• → Kashubian: kòbiéta
• → Masurian: kobziéta
• → Silesian: kobiyta
• → Slovincian: kôbjéta
• → Ukrainian: кобі́та (kobíta)

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), kobieta is one of the most used words in Polish, appearing 27 times in scientific texts, 47 times in news, 16 times in essays, 82 times in fiction, and 78 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 250 times, making it the 207th most common word in a corpus of 500,000 words.[8]

• kobieta in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• kobieta in Polish dictionaries at PWN
• “KOBIETA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2023 March 13
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “kobieta”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “kobieta”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “kobieta”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 2, Warsaw, page 383
• kobieta in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego