bilmək

Azerbaijani

Other scripts
Cyrillic		билмәк
Abjad		بیلمک

Etymology

From Proto-Turkic *bil- (“to know”)[1] Cognate with Old Turkic 𐰋𐰃𐰠 (b²il² /⁠bil-⁠/, “to know”), Turkish bilmek, Crimean Tatar bilmek, Uzbek bilmoq (“to know”). Kazakh білу (bılu, “to know”), Tatar белү (belü)

Pronunciation

IPA^(key): [bilˈmæk], [bilˈmæj]
(Absheron) IPA^(key): [bilˈmej]
(Tabriz) IPA^(key): [bilˈmɑχ], [bylˈmɑχ][2]
Hyphenation: bil‧mək
Audio (Baku) (file)

Verb

bilmək

(transitive) to know
Çox yaşayan çox bilməz, çox yer gəzən çox bilər
It's not necessarily the person who has lived a long time that knows a lot, but rather the one who has been to many places.
(literally, “One who lives long won't know a lot, one who travels many places will know.”)
(transitive) to be able
- 1906, Sultan Mejid Qanizade, Allah xofu :
  Muzdur Məşədi Əsgər rusca danışmaq bilmirdi.
  Farmworker Məşədi Əsgər couldn't speak Russian.
(transitive) to consider, view
- 1911, Yusif Vazir Chamanzaminli, Zeynal Bəy :
  Pоlis məmurları şəhərin zahir görünüşünü bir təhər qaydaya salmağa var qüvvələrini sərf еtmişdilər və indi də şəhərin halını qubеrnatоra rövnəqli surətdə göstərməyi hər kəs özünə müqəddəs bir vəzifə bilirdi.
  Police authorities made every effort to put the appearance of the city in order and everyone considered it to be their holy duty to show to the governor the condition of the city in magnificent light now.
(intransitive) to falsely assume, to mistakenly believe something (only when used with elə).
Mən elə bilirdim ki biz artıq evdəyik ― I thought we were already home [though we were not].

Usage notes

Bilmək is never used in the sense 'to know someone'; the verb used in the latter sense is instead tanımaq.

Conjugation

Conjugation of bilmək

positive
subject non-past participle			bilən
subject past participle			bilmiş
subject future definite participle			biləcək
non-subject future participle			(mənim +) biləcəyim	(sənin +) biləcəyin	(onun +) biləcəyi	(bizim +) biləcəyimiz	(sizin +) biləcəyiniz	(onların +) biləcəyi or biləcəkləri
non-subject past participle			(mənim +) bildiyim	(sənin +) bildiyin	(onun +) bildiyi	(bizim +) bildiyimiz	(sizin +) bildiyiniz	(onların +) bildiyi or bildikləri
converb			bilib
general temporal participle			biləndə
participle of intensification			bildikcə
specific temporal participle			bilərkən
reduplicated participle			bilə-bilə
modal participle			bilərək
infinitive			bilmək
verbal noun			bilmə
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	bilirəm	bilirsən	bilir	bilirik	bilirsiniz	bilirlər
		perfect 1	bilmişəm	bilmisən, bilmişsən*	bilmişdir	bilmişik	bilmisiniz, bilmişsiniz*	bilmişlər
		perfect 2	–	bilibsən	bilib(dir)	–	bilibsiniz	bilib(dir)lər
	past	simple	bildim	bildin	bildi	bildik	bildiniz	bildilər
		continuous	bilirdim	bilirdin	bilirdi	bilirdik	bilirdiniz	bilirdilər
		perfect	bilmişdim	bilmişdin	bilmişdi	bilmişdik	bilmişdiniz	bilmişdilər
	future	definite	biləcəyəm	biləcəksən	biləcək	biləcəyik	biləcəksiniz	biləcəklər
	future	indefinite	bilərəm	bilərsən	bilər	bilərik	bilərsiniz	bilərlər
	future-in-the-past	definite	biləcəkdim	biləcəkdin	biləcəkdi	biləcəkdik	biləcəkdiniz	biləcəkdilər
	future-in-the-past	indefinite	bilərdim	bilərdin	bilərdi	bilərdik	bilərdiniz	bilərdilər
conditional	present		bilsəm	bilsən	bilsə	bilsək	bilsəniz	bilsələr
conditional	past		bilsəydim	bilsəydin	bilsəydi	bilsəydik	bilsəydiniz	bilsəydilər
subjunctive			biləm	biləsən	bilə	bilək	biləsiniz	bilələr
hortative			biləsiyəm	biləsisən	biləsidir	biləsiyik	biləsisiniz	biləsidirlər
obligational	present		bilməliyəm	bilməlisən	bilməlidir	bilməliyik	bilməlisiniz	bilməlidirlər
obligational	past		bilməliydim	bilməliydin	bilməliydi	bilməliydik	bilməliydiniz	bilməliydilər
evidential	present		bilirmişəm	bilirmişsən	bilirmiş	bilirmişik	bilirmişsiniz	bilirmişlər
evidential	past		bilibmişəm	bilibmişsən	bilibmiş	bilibmişik	bilibmişsiniz	bilibmişlər
imperative			bilim	bil	bilsin	bilək, biləlim*	bilin	bilsinlər

negative
subject non-past participle			bilməyən
subject past participle			bilməmiş
subject future definite participle			bilməyəcək
non-subject future participle			(mənim +) bilməyəcəyim	(sənin +) bilməyəcəyin	(onun +) bilməyəcəyi	(bizim +) bilməyəcəyimiz	(sizin +) bilməyəcəyiniz	(onların +) bilməyəcəyi or bilməyəcəkləri
non-subject participle			(mənim +) bilmədiyim	(sənin +) bilmədiyin	(onun +) bilmədiyi	(bizim +) bilmədiyimiz	(sizin +) bilmədiyiniz	(onların +) bilmədiyi or bilmədikləri
negative converb			-
caritive converb			bilmədən
general temporal participle			bilməyəndə
participle of intensification			bilmədikcə
specific temporal participle			bilməyərkən
modal participle			bilməyərək
infinitive			bilməmək
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	bilmirəm	bilmirsən	bilmir	bilmirik	bilmirsiniz	bilmirlər
		perfect 1	bilməmişəm	bilməmisən, bilməmişsən*	bilməmiş	bilməmişik	bilməmisiniz, bilməmişsiniz*	bilməmişlər
		perfect 2	–	bilməyibsən	bilməyib(dir)	–	bilməyibsiniz	bilməyib(dir)lər
	past	simple	bilmədim	bilmədin	bilmədi	bilmədik	bilmədiniz	bilmədilər
		continuous	bilmirdim	bilmirdin	bilmirdi	bilmirdik	bilmirdiniz	bilmirdilər
		perfect	bilməmişdim	bilməmişdin	bilməmişdi	bilməmişdik	bilməmişdiniz	bilməmişdilər
	future	definite	bilməyəcəyəm	bilməyəcəksən	bilməyəcək	bilməyəcəyik	bilməyəcəksiniz	bilməyəcəklər
	future	indefinite	bilmərəm	bilmərsən, bilməzsən	bilməz	bilmərik	bilmərsiniz, bilməzsiniz	bilməzlər
	future-in-the-past	definite	bilməyəcəkdim	bilməyəcəkdin	bilməyəcəkdi	bilməyəcəkdik	bilməyəcəkdiniz	bilməyəcəkdilər
	future-in-the-past	indefinite	bilməzdim	bilməzdin	bilməzdi	bilməzdik	bilməzdiniz	bilməzdilər
conditional	present		bilməsəm	bilməsən	bilməsə	bilməsək	bilməsəniz	bilməsələr
conditional	past		bilməsəydim	bilməsəydin	bilməsəydi	bilməsəydik	bilməsəydiniz	bilməsəydilər
subjunctive			bilməyəm	bilməyəsən	bilməyə	bilməyək	bilməyəsiniz	bilməyələr
hortative			bilməyəsiyəm	bilməyəsisən	bilməyəsi	bilməyəsiyik	bilməyəsisiniz	bilməyəsilər
obligational	present		bilməməliyəm	bilməməlisən	bilməməli	bilməməliyik	bilməməlisiniz	bilməməlilər
obligational	past		bilməməliydim	bilməməliydin	bilməməliydi	bilməməliydik	bilməməliydiniz	bilməməliydilər
evidential	present		bilməyirmişəm	bilməyirmişsən	bilməyirmiş	bilməyirmişik	bilməyirmişsiniz	bilməyirmişlər
evidential	past		bilməyibmişəm	bilməyibmişsən	bilməyibmiş	bilməyibmişik	bilməyibmişsiniz	bilməyibmişlər
imperative			bilməyim	bilmə	bilməsin	bilməyək bilməyəlim*	bilməyin	bilməsinlər

negative potential
subject non-past participle			biləmməyən
subject future definite participle			biləmməyəcəq
non-subject participle			(mənim +) biləmmədiyim	(sənin +) biləmmədiyin	(onun +) biləmmədiyi	(bizim +) biləmmədiyimiz	(sizin +) biləmmədiyiniz	(onların +) biləmmədiyi or biləmmədikləri
converb			-
caritive converb			biləmmədən
general temporal participle			biləmməyəndə
participle of intensification			biləmmədikcə
specific temporal participle			biləmməyərkən
modal participle			biləmməyərək
infinitive			biləmməmək
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	biləmmirəm	biləmmirsən	biləmmir	biləmmirik	biləmmirsiniz	biləmmirlər
		perfect 1	biləmməmişəm	biləmməmisən, biləmməmişsən*	biləmməmişdir	biləmməmişik	biləmməmisiniz, biləmməmişsiniz*	biləmməşmilər
		perfect 2	–	biləmməyibsən	biləmməyib(dir)	–	biləmməyibsiniz	biləmməyib(dir)lər
	past	simple	biləmmədim	biləmmədin	biləmmədi	biləmmədik	biləmmədiniz	biləmmədilər
		continuous	biləmmirdim	biləmmirdin	biləmmirdi	biləmmirdik	biləmmirdiniz	biləmmirdilir
		perfect	biləmməmişdim	biləmməmişdin	biləmməmişdi	biləmməmişdik	biləmməmişdiniz	biləmməmişdilər
	future	definite	biləmməyəcəyəm	biləmməyəcəksən	biləmməyəcək	biləmməyəcəyik	biləmməyəcəksiniz	biləmməyəcəklər
	future	indefinite	biləmmərəm	biləmmərsən, biləmməzsən	biləmməz	biləmmərik	biləmmərsiniz, biləmməzsiniz	biləmməzlər
	future-in-the-past	definite	biləmməyəcəkdim	biləmməyəcəkdin	biləmməyəcəkdi	biləmməyəcəkdik	biləmməyəcəkdiniz	biləmməyəcəkdilər
	future-in-the-past	indefinite	biləmməzdim	biləmməzdin	biləmməzdi	biləmməzdik	biləmməzdiniz	biləmməzdilər
conditional	present		biləmməsəm	biləmməsən	biləmməsə	biləmməsək	biləmməsəniz	biləmməsələr
conditional	past		biləmməsəydim	biləmməsəydin	biləmməsəydi	biləmməsəydik	biləmməsəydiniz	biləmməsəydilər
subjunctive			biləmməyəm	biləmməyəsən	biləmməyə	biləmməyək	biləmməyəsiniz	biləmməyələr
imperative			biləmməyim	biləmmə	biləmməsin	biləmməyək	biləmməyin	biləmməsinlər
* dated or high-register

Derived terms

bildirmək (“to let know; to notify”)
- bildiriş (“notification”)
bilgi (“knowledge”)
bilik (“knowledge”)
- biliklik (“encyclopedia”)
bilinmək (“to be/become known”)
dəyərbilməz (“unthankful; not knowing gratitude”)
qədirbilməz (“unthankful; not knowing gratitude”)

References

Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*bil-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
Haneda, Koichi (2009—2010) “bilmək”, in لغات لهجه‌ی تبریز [Vocabulary of Tabrizi Dialect] (in Persian), Tabriz: یاران, →ISBN, page 94

Khalaj

Perso-Arabic		بیلمَک

Etymology

From Proto-Turkic *bil- (“to know”).

Pronunciation

IPA^(key): [bilˈmæk], [bi̞lˈmæk], [bɪlˈmæk], [bʏ̜lˈmæk], [bʏlˈmæk], [bʊlˈmæk]
(Xarrâbî) IPA^(key): [bɪlˈmæk]

Verb

bilmək (third-person singular aorist bilür, second person singular imperative bili)

to know
to understand, to comprehend
to learn
to be able, to can

Conjugation

Conjugation of bilmək [thematic vowel -V³, imperative -V¹]

Positive

infinitive			bilmək
verbal noun			bilmə
verbal adverb			bildü
repeated verbal adverb			bilü
impersonal participle			bilgülü, bilən
personal participle			bildük
perfective participle			bilmüş
necessitative participle			bilgülük, bilməlüg, bilməlü
optative / imprecative participle			bilgür
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			mən	sən	ô	biz	siz	ullar
indicative	aorist	simple	bilüm	bilü̂ñ	bilür	bilümüz	bilüñüz	bilülər
		aorist past / past imperfect	bilür-ərtüm	bilür-ərtü̂ñ	bilür-ərti	bilür-ərtük	bilür-ərtüñüz	bilür-ərtilər
		perfect continous	bilür-əmüşəm	bilür-əmüşəñ	bilür-əmüş	bilür-əmüşək	bilür-əmüşəñüz	bilür-əmüşəllər
	present	simple	bilüyôrım	bilüyôrııñ	bilüyôr, bilüyôrı	bilüyôrıq	bilüyôrıñız	bilüyullar
		past progressive	bilüyôr-artım	bilüyôr-artııñ	bilüyôr-artı	bilüyôr-artıq	bilüyôr-artıñız	bilüyôr-aortılar
		perfect progressive	bilüyôr-amışam	bilüyôr-amışañ	bilüyôr-amış	bilüyôr-amışaq	bilüyôr-amışañız	bilüyôr-amışallar
	past	form 1	bildüm	bildü̂ñ	bildi	bildük	bildüñüz	bildilər
	past	form 2	bilitüm, biltüm	bilitü̂ñ, biltü̂ñ	biliti, bilti	bilitük, biltük	bilitüñüz, biltüñüz	bilitilər, biltilər
	perfect	simple	bilmüşəm	bilmüşəñ	bilmüş	bilmüşək	bilmüşəñüz	bilmüşəllər
		pluperfect	bilmüş-ərtüm	bilmüş-ərtü̂ñ	bilmüş-ərti	bilmüş-ərtük	bilmüş-ərtüñüz	bilmüş-ərtilər
		perfect pluperfect	bilmüş-əmüşəm	bilmüş-əmüşəñ	bilmüş-əmüş	bilmüş-əmüşək	bilmüş-əmüşəñüz	bilmüş-əmüşəllər
conditional			bilsəm	bilsəñ	bilsə	bilsək	bilsəñüz	bilsələr
intentional			biligəm, bilgəm	biligəñ, bilgəñ	biligə, bilgə	biligək, bilgək	biligəñüz, bilgəñüz	biligələr, bilgələr
imperative			bilidüm, bildüm	bili, bil	bilitə, biltə	bilidük, bildük	bilidü̂ñ, bildü̂ñ	bilitələr, biltələr

Negative

infinitive			bilməmək
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			mən	sən	ô	biz	siz	ullar
indicative	aorist	simple	bilməm	bilməñ	bilməz	bilməmüz	bilməñüz	bilməzlər
		aorist past / past imperfect	bilməz-ərtüm	bilməz-ərtü̂ñ	bilməz-ərti	bilməz-ərtük	bilməz-ərtüñüz	bilməz-ərtilər
		perfect continous	bilməz-əmüşəm	bilməz-əmüşəñ	bilməz-əmüş	bilməz-əmüşək	bilməz-əmüşəñüz	bilməz-əmüşəllər
	present	simple	bilməyôrım	bilməyôrııñ	bilməyôr, bilməyôrı	bilməyôrıq	bilməyôrıñız	bilməyullar
		past progressive	bilməyôr-artım	bilməyôr-artııñ	bilməyôr-artı	bilməyôr-artıq	bilməyôr-artıñız	bilməyôr-artılar
		perfect progressive	bilməyôr-amışam	bilməyôr-amışañ	bilməyôr-amış	bilməyôr-amışaq	bilməyôr-amışañız	bilməyôr-amışallar
	past		bilmədüm	bilmədü̂ñ	bilmədi	bilmədük	bilmədüñüz	bilmədilər
	perfect	basic	bilmədükəm	bilmədükəñ	bilmədük	bilmədükək	bilmədükəñüz	bilmədükəllər
		pluperfect	bilmədük-ərtüm	bilmədük-ərtü̂ñ	bilmədük-ərti	bilmədük-ərtük	bilmədük-ərtüñüz	bilmədük-ərtilər
		perfect pluperfect	bilmədük-əmüşəm	bilmədük-əmüşəñ	bilmədük-əmüş	bilmədük-əmüşək	bilmədük-əmüşəñüz	bilmədük-əmüşəllər
conditional			bilməsəm	bilməsəñ	bilməsə	bilməsək	bilməsəñüz	bilməsələr
intentional			bilməgəm	bilməgəñ	bilməgə	bilməgək	bilməgəñüz	bilməgələr
imperative			bilmədüm	bilmə	bilmətə	bilmədük	bilmədü̂ñ	bilmətələr

References

Doerfer, Gerhard (1980) Wörterbuch des Chaladsch (Dialekt von Charrab) [Khalaj dictionary] (in German), Budapest: Akadémiai Kiadó
Doerfer, Gerhard (1988) Grammatik des Chaladsch [Grammar of Khalaj] (in German), Wiesbaden: Harrassowitz, →ISBN, →OCLC

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*bil-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

[2] Haneda, Koichi (2009—2010) “bilmək”, in لغات لهجه‌ی تبریز [Vocabulary of Tabrizi Dialect] (in Persian), Tabriz: یاران, →ISBN, page 94