barúil
Irish
Alternative forms
- baramhail (obsolete)
Etymology
From Middle Irish baramail (“opinion”), from Latin parabola (“comparison, illustration, likeness”) (altered under the influence of samail),[1] from Ancient Greek παραβολή (parabolḗ, “comparison; parable”).
Pronunciation
Noun
barúil f (genitive singular barúla, nominative plural barúlacha)
Declension
Declension of barúil
Third declension
Bare forms:
|
Forms with the definite article:
|
Derived terms
Verb
barúil (present analytic barúlann, future analytic barúlfaidh, verbal noun barúil, past participle barúilte)
Conjugation
conjugation of barúil (first conjugation – B)
singular | plural | relative | autonomous | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | ||||
indicative | present | barúlaim | barúlann tú; barúlair† |
barúlann sé, sí | barúlaimid | barúlann sibh | barúlann siad; barúlaid† |
a bharúlann; a bharúlas / a mbarúlann*; a mbarúlas* |
barúiltear |
past | bharúil mé; bharúlas | bharúil tú; bharúlais | bharúil sé, sí | bharúlamar; bharúil muid | bharúil sibh; bharúlabhair | bharúil siad; bharúladar | a bharúil / ar bharúil* |
barúladh | |
past habitual | bharúlainn / mbarúlainn‡‡ | bharúilteá / mbarúilteᇇ | bharúladh sé, sí / mbarúladh sé, s퇇 | bharúlaimis; bharúladh muid / mbarúlaimis‡‡; mbarúladh muid‡‡ | bharúladh sibh / mbarúladh sibh‡‡ | bharúlaidís; bharúladh siad / mbarúlaidís‡‡; mbarúladh siad‡‡ | a bharúladh / a mbarúladh* |
bharúiltí / mbarúilt퇇 | |
future | barúlfaidh mé; barúlfad |
barúlfaidh tú; barúlfair† |
barúlfaidh sé, sí | barúlfaimid; barúlfaidh muid |
barúlfaidh sibh | barúlfaidh siad; barúlfaid† |
a bharúlfaidh; a bharúlfas / a mbarúlfaidh*; a mbarúlfas* |
barúlfar | |
conditional | bharúlfainn / mbarúlfainn‡‡ | bharúlfá / mbarúlfᇇ | bharúlfadh sé, sí / mbarúlfadh sé, s퇇 | bharúlfaimis; bharúlfadh muid / mbarúlfaimis‡‡; mbarúlfadh muid‡‡ | bharúlfadh sibh / mbarúlfadh sibh‡‡ | bharúlfaidís; bharúlfadh siad / mbarúlfaidís‡‡; mbarúlfadh siad‡‡ | a bharúlfadh / a mbarúlfadh* |
bharúlfaí / mbarúlfa퇇 | |
subjunctive | present | go mbarúla mé; go mbarúlad† |
go mbarúla tú; go mbarúlair† |
go mbarúla sé, sí | go mbarúlaimid; go mbarúla muid |
go mbarúla sibh | go mbarúla siad; go mbarúlaid† |
— | go mbarúiltear |
past | dá mbarúlainn | dá mbarúilteá | dá mbarúladh sé, sí | dá mbarúlaimis; dá mbarúladh muid |
dá mbarúladh sibh | dá mbarúlaidís; dá mbarúladh siad |
— | dá mbarúiltí | |
imperative | barúlaim | barúil | barúladh sé, sí | barúlaimis | barúlaigí; barúlaidh† |
barúlaidís | — | barúiltear | |
verbal noun | barúil | ||||||||
past participle | barúilte |
*indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
Irish mutation | ||
---|---|---|
Radical | Lenition | Eclipsis |
barúil | bharúil | mbarúil |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
References
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “baramail”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Sjoestedt, M. L. (1931) Phonétique d’un parler irlandais de Kerry (in French), Paris: Librairie Ernest Leroux, page 86
Further reading
- Ó Dónaill, Niall (1977) “barúil”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Dinneen, Patrick S. (1904) “baraṁail”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 54
- Entries containing “barúil” in English-Irish Dictionary, An Gúm, 1959, by Tomás de Bhaldraithe.
- Entries containing “barúil” in New English-Irish Dictionary by Foras na Gaeilge.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.