Reconstruction:Proto-Turkic/kül-

This Proto-Turkic entry contains reconstructed terms and roots. As such, the term(s) in this entry are not directly attested, but are hypothesized to have existed based on comparative evidence.

Proto-Turkic

*ol *külti.
He laughed.

Verb

*kül-

(intransitive) to laugh

Conjugation

Conjugation of *kül- (Common Turkic)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary *er- not shown.

Positive

infinitive			*külmek
participle	present		*külgen, külügme, külür
	past		*kültük, külmiš
	future		*külteči, külmekči, külsik, küleček
verbal noun			*külme, külüg, külgü
way of doing			*külüš
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			*ben	*sen	*ol	*biz	*siz	*olar
indicative	aorist		*külür ben	*külür sen	*külür	*külür biz	*külür siz	*külür
	past	simple	*kültüm	*kültüŋ	*külti	*kültük, kültümüz	*kültüŋüz	*külti
	past	inferential	*külmiš ben	*külmiš sen	*külmiš	*külmiš biz	*külmiš siz	*külmiš
	future	simple	*külteči ben, külmekči ben, küleček ben	*külteči sen, külmekči sen, küleček sen	*külteči, külmekči, küleček	*külteči biz, külmekči biz, küleček biz	*külteči siz, külmekči siz, küleček siz	*külteči, külmekči, küleček
		predictive	*külgey ben	*külgey sen	*külgey	*külgey biz	*külgey siz	*külgey
		necessitive	*külsüküm	*külsüküŋ	*külsük	*külsükümüz	*külsüküŋüz	*külsük
conditional			*külsem, külser ben	*külseŋ, külser sen	*külse, külser	*külsek, külsemiz, külser biz	*külseŋiz, külser siz	*külseler, külser
optative			*külgey ben	*külgey sen	*külgey	*külgey biz	*külgey siz	*külgey
progressive			*külmekde ben	*külmekde sen	*külmekde	*külmekde biz	*külmekde siz	*külmekde
necessitative			*külmelig ben	*külmelig sen	*külmelig	*külmelig biz	*külmelig siz	*külmelig
imperative			*küleyin	*kül, külgil	*külzün	*külelim	*külüŋ	*külzün

Negative

infinitive			*külmemek
participle	present		*külmegen, külmegme, külmez
	past		*külmedük, külmemiš
	future		*külmeči, külmesik, külmeyeček
verbal noun			*külmeme, külmeg, külmegü
way of doing			*külmeyüš
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			*ben	*sen	*ol	*biz	*siz	*olar
indicative	aorist		*külmez ben	*külmez sen	*külmez	*külmez biz	*külmez siz	*külmez
	past	simple	*külmedüm	*külmedüŋ	*külmedi	*külmedük, külmedümüz	*külmedüŋüz	*külmedi
	past	inferential	*külmemiš ben	*külmemiš sen	*külmemiš	*külmemiš biz	*külmemiš siz	*külmemiš
	future	simple	*külmeči ben, külmeyeček ben	*külmeči sen, külmeyeček sen	*külmeči, külmeyeček	*külmeči biz, külmeyeček biz	*külmeči siz, külmeyeček siz	*külmeči, külmeyeček
		predictive	*külmegey ben	*külmegey sen	*külmegey	*külmegey biz	*külmegey siz	*külmegey
		necessitive	*külmesüküm	*külmesüküŋ	*külmesük	*külmesükümüz	*külmesüküŋüz	*külmesük
conditional			*külmesem, külmeser ben	*külmeseŋ, külmeser sen	*külmese, külmeser	*külmesek, külmesemiz, külmeser biz	*külmeseŋiz, külmeser siz	*külmeseler, külmeser
optative			*külmegey ben	*külmegey sen	*külmegey	*külmegey biz	*külmegey siz	*külmegey
progressive			*külmemekde ben	*külmemekde sen	*külmemekde	*külmemekde biz	*külmemekde siz	*külmemekde
necessitative			*külmemelig ben	*külmemelig sen	*külmemelig	*külmemelig biz	*külmemelig siz	*külmemelig
imperative			*külmeyeyin	*külme, külmegil	*külmezün	*külmeyelim	*külmeyiŋ	*külmezün

Derived terms

⇒ Common Turkic: *kül-gü (“laughter”)
⇒ Common Turkic: *kül-üm (“laughter”)
- ⇒ Common Turkic: *kül-üm-si-n- (“to smile”)
- ⇒ Common Turkic: *kül-üm-si-r (“smiling”)
  - ⇒ Common Turkic: *kül-üm-si-r-e- (“to smile”)
⇒ Proto-Turkic: *kül-üĺ (“laughter”)
⇒ Common Turkic: *kül-üĺč- (“to laugh together”)
- ⇒ Common Turkic: *kül-üĺč-üg (“laughter”)
⇒ Proto-Turkic: *kül-tür- (“to amuse”)
⇒ Common Turkic: *kül-ün- (“to smile”)
⇒ Common Turkic: *kül-geč (“always laughing”)
⇒ Proto-Turkic: *kül-üg (“laughter”)
⇒ Proto-Turkic: *kül-si-r- (“to smile”)

Descendants

Oghur:
- Chuvash: кул (kul)
Common Turkic: *kül-

Arghu:
- Khalaj: külmək
Oghuz:
- West Oghuz:
  - Old Anatolian Turkish:
    - Azerbaijani: gülmək
    - Ottoman Turkish: گولمك (“gülmek”)
      - Turkish: gülmek
      - Gagauz: gülmää
- Salar: küle
- Turkmen: gülmek
Karluk:
- Karakhanid: كُلْماكْ (külmēk)
  - Chagatai:
    - Uyghur: كۈلمەك (külmek)
    - Uzbek: kulmoq
Kipchak: [script needed] (kül-):
- North Kipchak:
  - Bashkir: көлөү (kölöw)
  - Tatar: көлу (kölu)
- West Kipchak:
  - Crimeaic-Kipchak:
    - Crimean Tatar: külmek
    - Urum: гӱлиер (gülier)
  - Karachay-Balkar: кюлюрге (külürge)
  - Karaim: кӱл, kül
  - Kumyk: гюлмек (gülmek)
- South Kipchak:
  - Kazakh: күлу (külu)
  - Nogai: куьлуьв (külüv)
- East Kipchak:
  - Kyrgyz: күлүү (külüü)
  - Southern Altai: кӱлер (küler)
Siberian:
- Old Turkic:
  - Old Uyghur:
    - Western Yugur: gul-
- North Siberian:
  - Dolgan: күл
  - Yakut: күл (kül)
- South Siberian:
  - Yeniseian Turkic:
    - Khakas: кӱлерге (külerge)

References

Clauson, Gerard (1972) “kül-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 715
Levitskaja, L. S., Dybo, A. V., Rassadin, V. I. (1997) Etimologičeskij slovarʹ tjurkskix jazykov [Etymological Dictionary of Turkic Languages] (in Russian), volume V, Moscow: Jazyki russkoj kulʹtury, page 138
Räsänen, Martti (1969) Versuch eines etymologischen Wörterbuchs der Türksprachen (in German), Helsinki: Suomalais-ugrilainen seura, page 307
Nişanyan, Sevan (2002–) “gülmek”, in Nişanyan Sözlük

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.