नील
Hindi
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /niːl/
Declension
See also
- नीला (nīlā)
Etymology 2
Borrowed from Classical Persian نیل (nīl), from Arabic النِيل (an-nīl).
Nepali
| [a], [b] ← 100,000,000 (108) | [a], [b] ← 100,000,000,000 (1011) | १०,००,००,००,००,००,००० 1014 |
1016 → | |
|---|---|---|---|---|
| Cardinal: नील (nīl) Ordinal: नीलौँ (nīla͠u) | ||||
Pronunciation
- IPA(key): [nil]
- Phonetic Devanagari: निल्
Numeral
नील • (nīl)
- 1e+14
See also
| सेतो (seto), श्वेत (śvet) | खरानी (kharānī), ध्वाँसे (dhwā̃se) | कालो (kālo) |
| रातो (rāto); सिम्रिक (simrik), गाढा रातो (gāḍhā rāto) | सुन्तला (suntalā); खैरो (khairo) | पहेंलो (pahẽlo); क्रीम (krīm) |
| कागती (kāgatī) | हरियो (hariyo) | पुदिना रङ्ग (pudinā raṅg); गाढा हरियो (gāḍhā hariyo) |
| आकाशे (ākāśe), आस्मानी (āsmānī); टील (ṭīl) | आकाशे (ākāśe) | निलो (nilo), नीलो (nīlo) |
| बैंगनी (baiṅganī); नील (nīl) | रानी (rānī); बैजनी (baijanī), बैगनी (baiganī), बैगुने (baigune) | गुलाबी (gulābī), गुलाफी (gulāphī) |
Further reading
- “नील”, in नेपाली बृहत् शब्दकोश (nepālī br̥hat śabdakoś) [Comprehensive Nepali Dictionary], Kathmandu: Nepal Academy, 2018
Pali
Alternative forms
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- নীল (Assamese script)
- ᬦᬷᬮ (Balinese script)
- নীল (Bengali script)
- 𑰡𑰱𑰩 (Bhaiksuki script)
- 𑀦𑀻𑀮 (Brahmi script)
- နီလ (Burmese script)
- નીલ (Gujarati script)
- ਨੀਲ (Gurmukhi script)
- 𑌨𑍀𑌲 (Grantha script)
- ꦤꦷꦭ (Javanese script)
- 𑂢𑂲𑂪 (Kaithi script)
- ನೀಲ (Kannada script)
- នីល (Khmer script)
- ນີລ (Lao script)
- നീല (Malayalam script)
- ᠨᡳᡳᠯᠠ (Manchu script)
- 𑘡𑘲𑘩 (Modi script)
- ᠨᠢᠢᠯᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧁𑧓𑧉 (Nandinagari script)
- 𑐣𑐷𑐮 (Newa script)
- ନୀଲ (Odia script)
- ꢥꢷꢭ (Saurashtra script)
- 𑆤𑆵𑆬 (Sharada script)
- 𑖡𑖱𑖩 (Siddham script)
- නීල (Sinhalese script)
- 𑩯𑩑𑩛𑩽 (Soyombo script)
- 𑚝𑚯𑚥 (Takri script)
- நீல (Tamil script)
- నీల (Telugu script)
- นีล (Thai script)
- ནཱི་ལ (Tibetan script)
- 𑒢𑒲𑒪 (Tirhuta script)
- 𑨝𑨁𑨊𑨬 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-European *neyH- (“to lead, be excited, shine”), see also Welsh nwyfiant (“splendor, gleam”), Old Irish niab (“strength”), noib (“holy”), Middle Irish niam (“splendor, gleam”), niamda (“shining”), Proto-Germanic *nīþą (“envy”).[1][2] Also compare नयति (nayati, “to lead”).
Declension
| Masculine a-stem declension of नील | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | नीलः (nīlaḥ) | ||
| Gen. sg. | नीलस्य (nīlasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नीलः (nīlaḥ) | नीलौ (nīlau) | नीलाः (nīlāḥ) |
| Vocative | नील (nīla) | नीलौ (nīlau) | नीलाः (nīlāḥ) |
| Accusative | नीलम् (nīlam) | नीलौ (nīlau) | नीलान् (nīlān) |
| Instrumental | नीलेन (nīlena) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलैः (nīlaiḥ) |
| Dative | नीलाय (nīlāya) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ) |
| Ablative | नीलात् (nīlāt) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ) |
| Genitive | नीलस्य (nīlasya) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलानाम् (nīlānām) |
| Locative | नीले (nīle) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलेषु (nīleṣu) |
| Feminine ā-stem declension of नील | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | नीला (nīlā) | ||
| Gen. sg. | नीलायाः (nīlāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नीला (nīlā) | नीले (nīle) | नीलाः (nīlāḥ) |
| Vocative | नीले (nīle) | नीले (nīle) | नीलाः (nīlāḥ) |
| Accusative | नीलाम् (nīlām) | नीले (nīle) | नीलाः (nīlāḥ) |
| Instrumental | नीलया (nīlayā) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलाभिः (nīlābhiḥ) |
| Dative | नीलायै (nīlāyai) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलाभ्यः (nīlābhyaḥ) |
| Ablative | नीलायाः (nīlāyāḥ) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलाभ्यः (nīlābhyaḥ) |
| Genitive | नीलायाः (nīlāyāḥ) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलानाम् (nīlānām) |
| Locative | नीलायाम् (nīlāyām) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलासु (nīlāsu) |
| Neuter a-stem declension of नील | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | नीलम् (nīlam) | ||
| Gen. sg. | नीलस्य (nīlasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | नीलम् (nīlam) | नीले (nīle) | नीलानि (nīlāni) |
| Vocative | नील (nīla) | नीले (nīle) | नीलानि (nīlāni) |
| Accusative | नीलम् (nīlam) | नीले (nīle) | नीलानि (nīlāni) |
| Instrumental | नीलेन (nīlena) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलैः (nīlaiḥ) |
| Dative | नीलाय (nīlāya) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ) |
| Ablative | नीलात् (nīlāt) | नीलाभ्याम् (nīlābhyām) | नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ) |
| Genitive | नीलस्य (nīlasya) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलानाम् (nīlānām) |
| Locative | नीले (nīle) | नीलयोः (nīlayoḥ) | नीलेषु (nīleṣu) |
Descendants
See also
| श्वेत (śveta) | श्याम (śyāma) | कृष्ण (kṛṣṇa), काल (kāla) |
| रोहित (rohita) | कद्रु (kadru), पिशङ्ग (piśaṅga), पिङ्गल (piṅgala) | पिङ्ग (piṅga); पाण्डु (pāṇḍu) |
| हरित् (harit) | श्याम (śyāma) | |
| नील (nīla) | ||
| नीललोहित (nīlalohita) |
References
- Monier Williams (1899) “नील”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 566/1.
- Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 51
- Pokorny, Julius (1959) chapter 760, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 2, Bern, München: Francke Verlag, page 760
- Roberts, Edward A. (2014) A Comprehensive Etymological Dictionary of the Spanish Language with Families of Words based on Indo-European Roots, Xlibris Corporation, →ISBN
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.