पाण्डु
See also: पिण्ड
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- পাণ্ডু (Assamese script)
- ᬧᬵᬡ᭄ᬟᬸ (Balinese script)
- পাণ্ডু (Bengali script)
- 𑰢𑰯𑰜𑰿𑰚𑰲 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑀸𑀡𑁆𑀟𑀼 (Brahmi script)
- ပါဏ္ဍု (Burmese script)
- પાણ્ડુ (Gujarati script)
- ਪਾਣ੍ਡੁ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑌾𑌣𑍍𑌡𑍁 (Grantha script)
- ꦥꦴꦟ꧀ꦝꦸ (Javanese script)
- 𑂣𑂰𑂝𑂹𑂙𑂳 (Kaithi script)
- ಪಾಣ್ಡು (Kannada script)
- បាណ្ឌុ (Khmer script)
- ປາຓ຺ຑຸ (Lao script)
- പാണ്ഡു (Malayalam script)
- ᢒᠠ᠊ᠠᢏᡷᡠ (Manchu script)
- 𑘢𑘰𑘜𑘿𑘚𑘳 (Modi script)
- ᢒᠠᢗᢏᢎᠤ (Mongolian script)
- 𑧂𑧑𑦼𑧠𑦺𑧔 (Nandinagari script)
- 𑐥𑐵𑐞𑑂𑐜𑐸 (Newa script)
- ପାଣ୍ଡୁ (Odia script)
- ꢦꢵꢠ꣄ꢞꢸ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆳𑆟𑇀𑆝𑆶 (Sharada script)
- 𑖢𑖯𑖜𑖿𑖚𑖲 (Siddham script)
- පාණ්ඩු (Sinhalese script)
- 𑩰𑩛𑩪 𑪙𑩨𑩒 (Soyombo script)
- 𑚞𑚭𑚘𑚶𑚖𑚰 (Takri script)
- பாண்டு³ (Tamil script)
- పాణ్డు (Telugu script)
- ปาณฺฑุ (Thai script)
- པཱ་ཎྜུ (Tibetan script)
- 𑒣𑒰𑒝𑓂𑒛𑒳 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨊𑨘𑩇𑨖𑨃 (Zanabazar Square script)
Etymology
Derived from a substrate language, from which *पण्ड्र (paṇḍra), पुण्ड्र (puṇḍra), पुण्ड्ररीक (puṇḍrarīka), and Prakrit 𑀧𑀟𑁆𑀟𑁂 (paḍḍe) were also derived. Compare Malayalam പാണ്ട് (pāṇṭŭ, “albinoism”).
Adjective
पाण्डु • (pāṇḍu)
| Masculine u-stem declension of पाण्डु | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | पाण्डुः (pāṇḍuḥ) | ||
| Gen. sg. | पाण्डोः (pāṇḍoḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पाण्डुः (pāṇḍuḥ) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डवः (pāṇḍavaḥ) |
| Vocative | पाण्डो (pāṇḍo) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डवः (pāṇḍavaḥ) |
| Accusative | पाण्डुम् (pāṇḍum) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डून् (pāṇḍūn) |
| Instrumental | पाण्डुना (pāṇḍunā) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभिः (pāṇḍubhiḥ) |
| Dative | पाण्डवे (pāṇḍave) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Ablative | पाण्डोः (pāṇḍoḥ) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Genitive | पाण्डोः (pāṇḍoḥ) | पाण्ड्वोः (pāṇḍvoḥ) | पाण्डूनाम् (pāṇḍūnām) |
| Locative | पाण्डौ (pāṇḍau) | पाण्ड्वोः (pāṇḍvoḥ) | पाण्डुषु (pāṇḍuṣu) |
| Feminine u-stem declension of पाण्डु | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | पाण्डुः (pāṇḍuḥ) | ||
| Gen. sg. | पाण्डुवाः/ पाण्डोः (pāṇḍuvāḥ/ pāṇḍoḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पाण्डुः (pāṇḍuḥ) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डवः (pāṇḍavaḥ) |
| Vocative | पाण्डो (pāṇḍo) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डवः (pāṇḍavaḥ) |
| Accusative | पाण्डुम् (pāṇḍum) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डूः (pāṇḍūḥ) |
| Instrumental | पाण्ड्वा (pāṇḍvā) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभिः (pāṇḍubhiḥ) |
| Dative | पाण्ड्वै / पाण्डवे (pāṇḍvai / pāṇḍave) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Ablative | पाण्डुवाः/ पाण्डोः (pāṇḍuvāḥ/ pāṇḍoḥ) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Genitive | पाण्डुवाः/ पाण्डोः (pāṇḍuvāḥ/ pāṇḍoḥ) | पाण्ड्वोः (pāṇḍvoḥ) | पाण्डूनाम् (pāṇḍūnām) |
| Locative | पाण्ड्वाम् / पाण्डौ (pāṇḍvām / pāṇḍau) | पाण्ड्वोः (pāṇḍvoḥ) | पाण्डुषु (pāṇḍuṣu) |
| Neuter u-stem declension of पाण्डु | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | पाण्डु (pāṇḍu) | ||
| Gen. sg. | पाण्डुनः (pāṇḍunaḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पाण्डु (pāṇḍu) | पाण्डुनी (pāṇḍunī) | पाण्डूनि (pāṇḍūni) |
| Vocative | पाण्डु (pāṇḍu) | पाण्डुनी (pāṇḍunī) | पाण्डूनि (pāṇḍūni) |
| Accusative | पाण्डु (pāṇḍu) | पाण्डुनी (pāṇḍunī) | पाण्डूनि (pāṇḍūni) |
| Instrumental | पाण्डुना (pāṇḍunā) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभिः (pāṇḍubhiḥ) |
| Dative | पाण्डुने (pāṇḍune) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Ablative | पाण्डुनः (pāṇḍunaḥ) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Genitive | पाण्डुनः (pāṇḍunaḥ) | पाण्डुनोः (pāṇḍunoḥ) | पाण्डूनाम् (pāṇḍūnām) |
| Locative | पाण्डुनि (pāṇḍuni) | पाण्डुनोः (pāṇḍunoḥ) | पाण्डुषु (pāṇḍuṣu) |
Descendants
- Pali: paṇḍu
- Prakrit: 𑀧𑀁𑀟𑀼 (paṃḍu)
- Central:
- Sauraseni Prakrit:
- Romani: parno, pai̦no
- Sinte Romani: pārni
- Romani: parno, pai̦no
- Sauraseni Prakrit:
- Eastern:
- Magadhi Prakrit:
- Odia: ପଣ୍ଡୁ (pôṇḍu), ପଣ୍ଡିଆ (pôṇḍia)
- Magadhi Prakrit:
- Northwestern:
- Paisaci Prakrit:
- Takka Apabhramsa:
- Punjabi: pā̃ḍū
- Gurmukhi script: ਪਾਁਡੂ
- Shahmukhi script: پَاںڈُو
- Punjabi: pā̃ḍū
- Takka Apabhramsa:
- Paisaci Prakrit:
- Southern:
- Helu Prakrit:
- Dhivehi: ފަނޑު (faⁿḍu)
- Sinhalese: පඬු (paⁿḍu)
- Helu Prakrit:
- Central:
- Prakrit: 𑀧𑀁𑀟𑀼𑀮𑁆𑀮𑀇𑀬 (paṃḍullaïya)
- Helu Prakrit:
- Sinhalese: පැන්ඩිලි (pænḍili), පැඩිලි (pæḍili)
- Helu Prakrit:
- Prakrit: 𑀧𑀟𑁆𑀟 (paḍḍa)
See also
| श्वेत (śveta) | श्याम (śyāma) | कृष्ण (kṛṣṇa), काल (kāla) |
| रोहित (rohita) | कद्रु (kadru), पिशङ्ग (piśaṅga), पिङ्गल (piṅgala) | पिङ्ग (piṅga); पाण्डु (pāṇḍu) |
| हरित् (harit) | श्याम (śyāma) | |
| नील (nīla) | ||
| नीललोहित (nīlalohita) |
Noun
पाण्डु • (pāṇḍu) stem, m
- jaundice Car.
- pale or yellowish white colour W.
- a white elephant L.
- pointed gourd (Trichosanthes dioica L.)
- a species of shrub L.
| Masculine u-stem declension of पाण्डु | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | पाण्डुः (pāṇḍuḥ) | ||
| Gen. sg. | पाण्डोः (pāṇḍoḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पाण्डुः (pāṇḍuḥ) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डवः (pāṇḍavaḥ) |
| Vocative | पाण्डो (pāṇḍo) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डवः (pāṇḍavaḥ) |
| Accusative | पाण्डुम् (pāṇḍum) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डून् (pāṇḍūn) |
| Instrumental | पाण्डुना (pāṇḍunā) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभिः (pāṇḍubhiḥ) |
| Dative | पाण्डवे (pāṇḍave) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Ablative | पाण्डोः (pāṇḍoḥ) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Genitive | पाण्डोः (pāṇḍoḥ) | पाण्ड्वोः (pāṇḍvoḥ) | पाण्डूनाम् (pāṇḍūnām) |
| Locative | पाण्डौ (pāṇḍau) | पाण्ड्वोः (pāṇḍvoḥ) | पाण्डुषु (pāṇḍuṣu) |
Proper noun
पाण्डु • (pāṇḍu) stem, m
- (Hinduism) Pandu, a son of व्यास (vyāsa, “Vyasa”) by the wife of विचित्र-वीर्य (vicitra-vīrya) and brother of धृतराष्ट्र (dhṛtarāṣṭra, “Dhritarashtra”) and विदुर (vidura, “Vidura”) (he was father of the five पाण्डव (pāṇḍava)s) AV.Pariṡ. MBh. Hariv. &c.
- (Hinduism) name of a son of जनम्-एजय (janam-ejaya) and brother of धृत-राष्ट्र (dhṛta-rāṣṭra) MBh. i, 3745
- (Hinduism) name of a son of धात्रि (dhātri) by आयती (āyatī) VP. (v.l. प्राण (prāṇa))
- (Hinduism) name of an attendant of शिव (śiva) L.
- (Hinduism) name of a नागराज (nāgarāja) L.
- (in the plural) of a people in मध्य-देश (madhya-deśa) VarBṛS. (v.l. पाण्ड्य (pāṇḍya) and °ड्व (°ḍva))
| Masculine u-stem declension of पाण्डु | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | पाण्डुः (pāṇḍuḥ) | ||
| Gen. sg. | पाण्डोः (pāṇḍoḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पाण्डुः (pāṇḍuḥ) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डवः (pāṇḍavaḥ) |
| Vocative | पाण्डो (pāṇḍo) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डवः (pāṇḍavaḥ) |
| Accusative | पाण्डुम् (pāṇḍum) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डून् (pāṇḍūn) |
| Instrumental | पाण्डुना (pāṇḍunā) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभिः (pāṇḍubhiḥ) |
| Dative | पाण्डवे (pāṇḍave) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Ablative | पाण्डोः (pāṇḍoḥ) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Genitive | पाण्डोः (pāṇḍoḥ) | पाण्ड्वोः (pāṇḍvoḥ) | पाण्डूनाम् (pāṇḍūnām) |
| Locative | पाण्डौ (pāṇḍau) | पाण्ड्वोः (pāṇḍvoḥ) | पाण्डुषु (pāṇḍuṣu) |
Noun
पाण्डु • (pāṇḍu) stem, f
| Feminine u-stem declension of पाण्डु | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | पाण्डुः (pāṇḍuḥ) | ||
| Gen. sg. | पाण्डुवाः/ पाण्डोः (pāṇḍuvāḥ/ pāṇḍoḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पाण्डुः (pāṇḍuḥ) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डवः (pāṇḍavaḥ) |
| Vocative | पाण्डो (pāṇḍo) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डवः (pāṇḍavaḥ) |
| Accusative | पाण्डुम् (pāṇḍum) | पाण्डू (pāṇḍū) | पाण्डूः (pāṇḍūḥ) |
| Instrumental | पाण्ड्वा (pāṇḍvā) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभिः (pāṇḍubhiḥ) |
| Dative | पाण्ड्वै / पाण्डवे (pāṇḍvai / pāṇḍave) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Ablative | पाण्डुवाः/ पाण्डोः (pāṇḍuvāḥ/ pāṇḍoḥ) | पाण्डुभ्याम् (pāṇḍubhyām) | पाण्डुभ्यः (pāṇḍubhyaḥ) |
| Genitive | पाण्डुवाः/ पाण्डोः (pāṇḍuvāḥ/ pāṇḍoḥ) | पाण्ड्वोः (pāṇḍvoḥ) | पाण्डूनाम् (pāṇḍūnām) |
| Locative | पाण्ड्वाम् / पाण्डौ (pāṇḍvām / pāṇḍau) | पाण्ड्वोः (pāṇḍvoḥ) | पाण्डुषु (pāṇḍuṣu) |
References
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “pandu”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 454
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.