कर्तृ

Sanskrit

From कृ (kṛ, “to do; to make”, root) +‎ -तृ (-tṛ, agent suffix) with guṇa. Compare Latin creātor.

कर्तृ • (kartṛ́) stem, m or f or n

maker; doer; agent; author (one who does, makes, or acts)
(grammar, in the masculine) the agent of an action; the active noun; the subject
Antonym: कर्मन् (karman, “grammatical object; patient”)

As "doer/maker/creator of ..." etc, it is used with the genitive or accusative case. It can also form compounds.
ऋणस्य कर्ता ― ṛṇasya kartā ― debtor; the one who incurs debt (with genitive)

सुवर्णकर्ता ― suvarṇakartā ― goldsmith (in compound word)
This agent noun serves as the stem for the periphrastic future tense of the verb root कृ (kṛ).
सा कर्ता । ― sā kartā. ― She will do.

Masculine ṛ-stem declension of कर्तृ (kartṛ́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्ता kartā́	कर्तारौ / कर्तारा¹ kartā́rau / kartā́rā¹	कर्तारः kartā́raḥ
Vocative	कर्तः kártaḥ	कर्तारौ / कर्तारा¹ kártārau / kártārā¹	कर्तारः kártāraḥ
Accusative	कर्तारम् kartā́ram	कर्तारौ / कर्तारा¹ kartā́rau / kartā́rā¹	कर्तॄन् kartṝ́n
Instrumental	कर्त्रा kartrā́	कर्तृभ्याम् kartṛ́bhyām	कर्तृभिः kartṛ́bhiḥ
Dative	कर्त्रे kartré	कर्तृभ्याम् kartṛ́bhyām	कर्तृभ्यः kartṛ́bhyaḥ
Ablative	कर्तुः kartúḥ	कर्तृभ्याम् kartṛ́bhyām	कर्तृभ्यः kartṛ́bhyaḥ
Genitive	कर्तुः kartúḥ	कर्त्रोः kartróḥ	कर्तॄणाम् kartṝṇā́m
Locative	कर्तरि kartári	कर्त्रोः kartróḥ	कर्तृषु kartṛ́ṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ṛ-stem declension of कर्तृ (kartṛ́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्ता kartā́	कर्तारौ / कर्तारा¹ kartā́rau / kartā́rā¹	कर्तारः kartā́raḥ
Vocative	कर्तः kártaḥ	कर्तारौ / कर्तारा¹ kártārau / kártārā¹	कर्तारः kártāraḥ
Accusative	कर्तारम् kartā́ram	कर्तारौ / कर्तारा¹ kartā́rau / kartā́rā¹	कर्तॄः kartṝ́ḥ
Instrumental	कर्त्रा kartrā́	कर्तृभ्याम् kartṛ́bhyām	कर्तृभिः kartṛ́bhiḥ
Dative	कर्त्रे kartré	कर्तृभ्याम् kartṛ́bhyām	कर्तृभ्यः kartṛ́bhyaḥ
Ablative	कर्तुः kartúḥ	कर्तृभ्याम् kartṛ́bhyām	कर्तृभ्यः kartṛ́bhyaḥ
Genitive	कर्तुः kartúḥ	कर्त्रोः kartróḥ	कर्तॄणाम् kartṝṇā́m
Locative	कर्तरि kartári	कर्त्रोः kartróḥ	कर्तृषु kartṛ́ṣu
Notes	¹Vedic

Neuter ṛ-stem declension of कर्तृ (kartṛ́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कर्तृ kartṛ́	कर्तृणी kartṛ́ṇī	कर्तॄणि kartṝ́ṇi
Vocative	कर्तृ / कर्तः kártṛ / kártaḥ	कर्तृणी kártṛṇī	कर्तॄणि kártṝṇi
Accusative	कर्तृ kartṛ́	कर्तृणी kartṛ́ṇī	कर्तॄणि kartṝ́ṇi
Instrumental	कर्तृणा kartṛ́ṇā	कर्तृभ्याम् kartṛ́bhyām	कर्तृभिः kartṛ́bhiḥ
Dative	कर्तृणे kartṛ́ṇe	कर्तृभ्याम् kartṛ́bhyām	कर्तृभ्यः kartṛ́bhyaḥ
Ablative	कर्तृणः kartṛ́ṇaḥ	कर्तृभ्याम् kartṛ́bhyām	कर्तृभ्यः kartṛ́bhyaḥ
Genitive	कर्तृणः kartṛ́ṇaḥ	कर्तृणोः kartṛ́ṇoḥ	कर्तॄणाम् kartṝṇā́m
Locative	कर्तृणि kartṛ́ṇi	कर्तृणोः kartṛ́ṇoḥ	कर्तृषु kartṛ́ṣu

Apte, Vaman Shivram (1890) “कर्तृ”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
Monier Williams (1899) “Kartṛí”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 257/3.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.