उत्तर
See also: उत्तरी
Hindi
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /ʊt̪.t̪əɾ/, [ʊt̪̚.t̪ɐɾ]
Noun
उत्तर • (uttar) m (Urdu spelling اُتر)
Declension
Coordinate terms
- (compass points)
पश्चिमोत्तर (paścimottar) | उत्तर (uttar) | पूर्वोत्तर (pūrvottar) |
पश्चिम (paścim) | पूर्व (pūrv) | |
दक्षिण-पश्चिम (dakṣiṇ-paścim) | दक्षिण (dakṣiṇ) | दक्षिण-पूर्व (dakṣiṇ-pūrv) |
Adjective
उत्तर • (uttar) (indeclinable, Urdu spelling اُتر)
References
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “उत्तर”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
- Bahri, Hardev (1989) “उत्तर”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
Marathi
Pronunciation
- IPA(key): /ut̪.t̪əɾ/
Declension
Declension of उत्तर (neut cons-stem) | |||
---|---|---|---|
direct singular |
उत्तर uttar | ||
direct plural |
उत्तरे, उत्तरं uttare, uttara | ||
singular एकवचन |
plural अनेकवचन | ||
nominative प्रथमा |
उत्तर uttar |
उत्तरे, उत्तरं uttare, uttara | |
oblique सामान्यरूप |
उत्तरा uttarā |
उत्तरां- uttarān- | |
acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी |
उत्तराला uttarālā |
उत्तरांना uttarānnā | |
ergative | उत्तराने, उत्तरानं uttarāne, uttarāna |
उत्तरांनी uttarānnī | |
instrumental | उत्तराशी uttarāśī |
उत्तरांशी uttarānśī | |
locative सप्तमी |
उत्तरात uttarāt |
उत्तरांत uttarāt | |
vocative संबोधन |
उत्तरा uttarā |
उत्तरांनो uttarānno | |
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition. |
Genitive declension of उत्तर (neut cons-stem) | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
masculine object पुल्लिंगी कर्म |
feminine object स्त्रीलिंगी कर्म |
neuter object नपुसकलिंगी कर्म |
oblique सामान्यरूप | |||||
singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular एकवचन |
plural अनेकवचन |
singular* एकवचन |
plural अनेकवचन |
|||
singular subject एकवचनी कर्ता |
उत्तराचा uttarāċā |
उत्तराचे uttarāċe |
उत्तराची uttarācī |
उत्तराच्या uttarācā |
उत्तराचे, उत्तराचं uttarāċe, uttarāċa |
उत्तराची uttarācī |
उत्तराच्या uttarācā | |
plural subject अनेकवचनी कर्ता |
उत्तरांचा uttarānċā |
उत्तरांचे uttarānċe |
उत्तरांची uttarāñcī |
उत्तरांच्या uttarāncā |
उत्तरांचे, उत्तरांचं uttarānċe, uttarānċa |
उत्तरांची uttarāñcī |
उत्तरांच्या uttarāñcā | |
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition. |
See also
- प्रश्न (praśna, “question”)
References
- Berntsen, Maxine, “उत्तर”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies, 1982-1983.
Nepali
Pronunciation
- IPA(key): [ut̪̚t̪ʌr]
- Phonetic Devanagari: उत्तर्
Further reading
- “उत्तर”, in नेपाली बृहत् शब्दकोश (nepālī br̥hat śabdakoś) [Comprehensive Nepali Dictionary], Kathmandu: Nepal Academy, 2018
- Schmidt, Ruth L. (1993) “उत्तर”, in A Practical Dictionary of Modern Nepali, Ratna Sagar
Pali
Alternative forms
Declension
Declension table of "उत्तर" (masculine)
Case \ Number | Singular | Plural |
---|---|---|
Nominative (first) | उत्तरो (uttaro) | उत्तरा (uttarā) |
Accusative (second) | उत्तरं (uttaraṃ) | उत्तरे (uttare) |
Instrumental (third) | उत्तरेन (uttarena) | उत्तरेहि (uttarehi) or उत्तरेभि (uttarebhi) |
Dative (fourth) | उत्तरस्स (uttarassa) or उत्तराय (uttarāya) or उत्तरत्थं (uttaratthaṃ) | उत्तरानं (uttarānaṃ) |
Ablative (fifth) | उत्तरस्मा (uttarasmā) or उत्तरम्हा (uttaramhā) or उत्तरा (uttarā) | उत्तरेहि (uttarehi) or उत्तरेभि (uttarebhi) |
Genitive (sixth) | उत्तरस्स (uttarassa) | उत्तरानं (uttarānaṃ) |
Locative (seventh) | उत्तरस्मिं (uttarasmiṃ) or उत्तरम्हि (uttaramhi) or उत्तरे (uttare) | उत्तरेसु (uttaresu) |
Vocative (calling) | उत्तर (uttara) | उत्तरा (uttarā) |
Declension table of "उत्तरा" (feminine)
Case \ Number | Singular | Plural |
---|---|---|
Nominative (first) | उत्तरा (uttarā) | उत्तरायो (uttarāyo) or उत्तरा (uttarā) |
Accusative (second) | उत्तरं (uttaraṃ) | उत्तरायो (uttarāyo) or उत्तरा (uttarā) |
Instrumental (third) | उत्तराय (uttarāya) | उत्तराहि (uttarāhi) or उत्तराभि (uttarābhi) |
Dative (fourth) | उत्तराय (uttarāya) | उत्तरानं (uttarānaṃ) |
Ablative (fifth) | उत्तराय (uttarāya) | उत्तराहि (uttarāhi) or उत्तराभि (uttarābhi) |
Genitive (sixth) | उत्तराय (uttarāya) | उत्तरानं (uttarānaṃ) |
Locative (seventh) | उत्तराय (uttarāya) or उत्तरायं (uttarāyaṃ) | उत्तरासु (uttarāsu) |
Vocative (calling) | उत्तरे (uttare) | उत्तरायो (uttarāyo) or उत्तरा (uttarā) |
Declension table of "उत्तर" (neuter)
Case \ Number | Singular | Plural |
---|---|---|
Nominative (first) | उत्तरं (uttaraṃ) | उत्तरानि (uttarāni) |
Accusative (second) | उत्तरं (uttaraṃ) | उत्तरानि (uttarāni) |
Instrumental (third) | उत्तरेन (uttarena) | उत्तरेहि (uttarehi) or उत्तरेभि (uttarebhi) |
Dative (fourth) | उत्तरस्स (uttarassa) or उत्तराय (uttarāya) or उत्तरत्थं (uttaratthaṃ) | उत्तरानं (uttarānaṃ) |
Ablative (fifth) | उत्तरस्मा (uttarasmā) or उत्तरम्हा (uttaramhā) or उत्तरा (uttarā) | उत्तरेहि (uttarehi) or उत्तरेभि (uttarebhi) |
Genitive (sixth) | उत्तरस्स (uttarassa) | उत्तरानं (uttarānaṃ) |
Locative (seventh) | उत्तरस्मिं (uttarasmiṃ) or उत्तरम्हि (uttaramhi) or उत्तरे (uttare) | उत्तरेसु (uttaresu) |
Vocative (calling) | उत्तर (uttara) | उत्तरानि (uttarāni) |
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- উত্তৰ (Assamese script)
- ᬉᬢ᭄ᬢᬭ (Balinese script)
- উত্তর (Bengali script)
- 𑰄𑰝𑰿𑰝𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀉𑀢𑁆𑀢𑀭 (Brahmi script)
- ဥတ္တရ (Burmese script)
- ઉત્તર (Gujarati script)
- ਉਤ੍ਤਰ (Gurmukhi script)
- 𑌉𑌤𑍍𑌤𑌰 (Grantha script)
- ꦈꦠ꧀ꦠꦫ (Javanese script)
- 𑂇𑂞𑂹𑂞𑂩 (Kaithi script)
- ಉತ್ತರ (Kannada script)
- ឧត្តរ (Khmer script)
- ອຸຕ຺ຕຣ (Lao script)
- ഉത്തര (Malayalam script)
- ᡠᢠᢠᠠᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘄𑘝𑘿𑘝𑘨 (Modi script)
- ᠤᢐᢐᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦤𑦽𑧠𑦽𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐄𑐟𑑂𑐟𑐬 (Newa script)
- ଉତ୍ତର (Odia script)
- ꢆꢡ꣄ꢡꢬ (Saurashtra script)
- 𑆇𑆠𑇀𑆠𑆫 (Sharada script)
- 𑖄𑖝𑖿𑖝𑖨 (Siddham script)
- උත්තර (Sinhalese script)
- 𑩐𑩒𑩫 𑪙𑩫𑩼 (Soyombo script)
- 𑚄𑚙𑚶𑚙𑚤 (Takri script)
- உத்தர (Tamil script)
- ఉత్తర (Telugu script)
- อุตฺตร (Thai script)
- ཨུ་ཏྟ་ར (Tibetan script)
- 𑒅𑒞𑓂𑒞𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨃𑨙𑩇𑨙𑨫 (Zanabazar Square script)
Pronunciation
Etymology 1
From Proto-Indo-Iranian *útˢtaras, from Proto-Indo-European *údteros (“higher; later”). Cognate with Ancient Greek ὕστερος (hústeros, “latter”), Pashto استرۍ (ustərai).[1]
Adjective
उत्तर • (úttara) stem
- upper, higher, loftier
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.50.10:
- उद्वयं तमसस्परि ज्योतिष्पश्यन्त उत्तरम् ।
देवं देवत्रा सूर्यमगन्म ज्योतिरुत्तमम् ॥- udvayaṃ tamasaspari jyotiṣpaśyanta uttaram.
devaṃ devatrā sūryamaganma jyotiruttamam. - Looking upon the loftier light above the darkness we have come
To Sūrya, God among the Gods, the light that is most excellent.
- udvayaṃ tamasaspari jyotiṣpaśyanta uttaram.
- उद्वयं तमसस्परि ज्योतिष्पश्यन्त उत्तरम् ।
- better, superior
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.86.11:
- इन्द्राणीमासु नारिषु सुभगामहमश्रवम् ।
नह्यस्या अपरं चन जरसा मरते पतिर्विश्वस्मादिन्द्र उत्तरः ॥- indrāṇīmāsu nāriṣu subhagāmahamaśravam.
nahyasyā aparaṃ cana jarasā marate patirviśvasmādindra uttaraḥ. - So I have heard Indrāṇī being called most fortunate among these women,
For never shall her Consort die in future time through length of days. Superior is Indra to all.
- indrāṇīmāsu nāriṣu subhagāmahamaśravam.
- इन्द्राणीमासु नारिषु सुभगामहमश्रवम् ।
- later, subsequent, following, latter
- north direction
Usage notes
While using the term in sense of "better", always ablative case is used for the term which is better than something.
Declension
Masculine a-stem declension of उत्तर (úttara) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | उत्तरः úttaraḥ |
उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹ |
उत्तराः / उत्तरासः¹ úttarāḥ / úttarāsaḥ¹ |
Vocative | उत्तर úttara |
उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹ |
उत्तराः / उत्तरासः¹ úttarāḥ / úttarāsaḥ¹ |
Accusative | उत्तरम् úttaram |
उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹ |
उत्तरान् úttarān |
Instrumental | उत्तरेण úttareṇa |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरैः / उत्तरेभिः¹ úttaraiḥ / úttarebhiḥ¹ |
Dative | उत्तराय úttarāya |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ |
Ablative | उत्तरात् úttarāt |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ |
Genitive | उत्तरस्य úttarasya |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तराणाम् úttarāṇām |
Locative | उत्तरे úttare |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तरेषु úttareṣu |
Notes |
|
Feminine ā-stem declension of उत्तरा (úttarā) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | उत्तरा úttarā |
उत्तरे úttare |
उत्तराः úttarāḥ |
Vocative | उत्तरे úttare |
उत्तरे úttare |
उत्तराः úttarāḥ |
Accusative | उत्तराम् úttarām |
उत्तरे úttare |
उत्तराः úttarāḥ |
Instrumental | उत्तरया / उत्तरा¹ úttarayā / úttarā¹ |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तराभिः úttarābhiḥ |
Dative | उत्तरायै úttarāyai |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तराभ्यः úttarābhyaḥ |
Ablative | उत्तरायाः / उत्तरायै² úttarāyāḥ / úttarāyai² |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तराभ्यः úttarābhyaḥ |
Genitive | उत्तरायाः / उत्तरायै² úttarāyāḥ / úttarāyai² |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तराणाम् úttarāṇām |
Locative | उत्तरायाम् úttarāyām |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तरासु úttarāsu |
Notes |
|
Neuter a-stem declension of उत्तर (úttara) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | उत्तरम् úttaram |
उत्तरे úttare |
उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹ |
Vocative | उत्तर úttara |
उत्तरे úttare |
उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹ |
Accusative | उत्तरम् úttaram |
उत्तरे úttare |
उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹ |
Instrumental | उत्तरेण úttareṇa |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरैः / उत्तरेभिः¹ úttaraiḥ / úttarebhiḥ¹ |
Dative | उत्तराय úttarāya |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ |
Ablative | उत्तरात् úttarāt |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ |
Genitive | उत्तरस्य úttarasya |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तराणाम् úttarāṇām |
Locative | उत्तरे úttare |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तरेषु úttareṣu |
Notes |
|
Coordinate terms
- (compass points)
पश्चिमोत्तर (paścimottara) | उत्तर (uttara) | ईशान (īśāna) |
पश्चिम (paścima) | पूर्व (pūrva) | |
दक्षिणपश्चिम (dakṣiṇapaścima) | दक्षिण (dakṣiṇa) | दक्षिणपूर्व (dakṣiṇapūrva) |
Declension
Neuter a-stem declension of उत्तर (úttara) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | उत्तरम् úttaram |
उत्तरे úttare |
उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹ |
Vocative | उत्तर úttara |
उत्तरे úttare |
उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹ |
Accusative | उत्तरम् úttaram |
उत्तरे úttare |
उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹ |
Instrumental | उत्तरेण úttareṇa |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरैः / उत्तरेभिः¹ úttaraiḥ / úttarebhiḥ¹ |
Dative | उत्तराय úttarāya |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ |
Ablative | उत्तरात् úttarāt |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ |
Genitive | उत्तरस्य úttarasya |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तराणाम् úttarāṇām |
Locative | उत्तरे úttare |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तरेषु úttareṣu |
Notes |
|
Descendants
Declension
Masculine a-stem declension of उत्तर (úttara) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | उत्तरः úttaraḥ |
उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹ |
उत्तराः / उत्तरासः¹ úttarāḥ / úttarāsaḥ¹ |
Vocative | उत्तर úttara |
उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹ |
उत्तराः / उत्तरासः¹ úttarāḥ / úttarāsaḥ¹ |
Accusative | उत्तरम् úttaram |
उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹ |
उत्तरान् úttarān |
Instrumental | उत्तरेण úttareṇa |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरैः / उत्तरेभिः¹ úttaraiḥ / úttarebhiḥ¹ |
Dative | उत्तराय úttarāya |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ |
Ablative | उत्तरात् úttarāt |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ |
Genitive | उत्तरस्य úttarasya |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तराणाम् úttarāṇām |
Locative | उत्तरे úttare |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तरेषु úttareṣu |
Notes |
|
Feminine ā-stem declension of उत्तरा (úttarā) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | उत्तरा úttarā |
उत्तरे úttare |
उत्तराः úttarāḥ |
Vocative | उत्तरे úttare |
उत्तरे úttare |
उत्तराः úttarāḥ |
Accusative | उत्तराम् úttarām |
उत्तरे úttare |
उत्तराः úttarāḥ |
Instrumental | उत्तरया / उत्तरा¹ úttarayā / úttarā¹ |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तराभिः úttarābhiḥ |
Dative | उत्तरायै úttarāyai |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तराभ्यः úttarābhyaḥ |
Ablative | उत्तरायाः / उत्तरायै² úttarāyāḥ / úttarāyai² |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तराभ्यः úttarābhyaḥ |
Genitive | उत्तरायाः / उत्तरायै² úttarāyāḥ / úttarāyai² |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तराणाम् úttarāṇām |
Locative | उत्तरायाम् úttarāyām |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तरासु úttarāsu |
Notes |
|
Neuter a-stem declension of उत्तर (úttara) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | उत्तरम् úttaram |
उत्तरे úttare |
उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹ |
Vocative | उत्तर úttara |
उत्तरे úttare |
उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹ |
Accusative | उत्तरम् úttaram |
उत्तरे úttare |
उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹ |
Instrumental | उत्तरेण úttareṇa |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरैः / उत्तरेभिः¹ úttaraiḥ / úttarebhiḥ¹ |
Dative | उत्तराय úttarāya |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ |
Ablative | उत्तरात् úttarāt |
उत्तराभ्याम् úttarābhyām |
उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ |
Genitive | उत्तरस्य úttarasya |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तराणाम् úttarāṇām |
Locative | उत्तरे úttare |
उत्तरयोः úttarayoḥ |
उत्तरेषु úttareṣu |
Notes |
|
References
- Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 213
- Monier Williams (1899) “Út-tara”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 179/2.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.