Zygmunt Adam Sowiński
Ilustracja
Zygmunt Sowiński około 1935 roku
Data i miejsce urodzenia

26 grudnia 1892
Zawiercie

Data i miejsce śmierci

7 marca 1945
obóz koncentracyjny w Dachau

Poseł na Sejm II, III i IV kadencji
(II Rzeczypospolitej)
Okres

od 1930
do 1939

Przynależność polityczna

BBWR, OZN

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Krzyż Obrony Lwowa

Zygmunt Adam Sowiński (ur. 26 grudnia 1892 w Zawierciu, zm. 7 marca 1945 w obozie koncentracyjnym w Dachau) – polski inżynier elektryk, przemysłowiec, działacz społeczny i gospodarczy, poseł na Sejm II Rzeczypospolitej III, IV i V kadencji, wiceprezes Prezydium Zarządu Koła Parlamentarnego Obozu Zjednoczenia Narodowego w 1938 roku[1].

Życiorys

Ukończył ośmioletnie gimnazjum humanistyczne w Częstochowie, a następnie odbył studia na Wydziale Budowy Maszyn oraz Oddziale Elektrotechnicznym Politechniki Lwowskiej. W 1918 roku wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego i brał udział w obronie Lwowa oraz w walkach o niepodległość.

Po zakończeniu służby wojskowej 1 maja 1921 roku zamieszkał w Zawierciu, gdzie od 1 grudnia 1921 roku pracował w fabryce Towarzystwa Akcyjnego „Zawiercie” (TAZ), pełniąc obowiązki inżyniera ruchu oraz kierownika elektrowni. W TAZ pracował 7 lat, m.in. usprawnił urządzenia elektryczne dostosowując je do panujących wymogów. W czerwcu 1928 roku zarząd miasta powołał go na stanowisko dyrektora Zakładu Elektrycznego i Wodociągowego w Zawierciu (ZEiW), który wcześniej współorganizował. Pracował na tym stanowisku do 1 grudnia 1934 roku, w tym czasie zelektryfikował większość fabryk na terenie miasta, włączając je do miejskiej sieci energetycznej, a także zaprojektował i zrealizował zautomatyzowaną podziemną wodociągową stację hydroforową, która uwzględniała perspektywy rozwoju miasta. Był także projektantem i budowniczym sieci wodociągowej w środkowej i wschodniej części Zawiercia, a także hydrantów pożarniczych. W czasie jego zarządzania ZEiW podwoił zyski. Od 1 grudnia 1934 roku został dyrektorem Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Szkła w Zawierciu. Dzięki wprowadzonym przez niego usprawnieniom zakład podniósł się z zapaści ekonomicznej, ale po podjęciu programu naprawczego wywołał w hucie strajk okupacyjny (26 czerwca – 15 lipca 1936 roku), zakończony kompromisem dzięki pośrednictwu władz państwowych[2][3].|

Politycznie był związany z BBWR.

W wyborach parlamentarnych w 1930 roku został wybrany posłem na Sejm III kadencji (1930–1935) z listy nr 1 z ramienia BBWR z okręgu nr 21. W kadencji tej był przewodniczącym komisji robót publicznych oraz był członkiem komisji: budżetowej, przemysłowo-handlowej, opieki społecznej i kontroli długów państwowych, ponadto był referentem budżetu Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej oraz rzecznikiem sejmowego sądu marszałkowskiego. Przewodniczył grupie budżetowej BBWR, po ustąpieniu Karola Polakiewicza[3].

W wyborach parlamentarnych w 1935 roku został ponownie wybrany posłem na Sejm IV kadencji (1935–1938) 34 235 głosami z okręgu nr 26, obejmującego powiaty: zawierciański i olkuski. W kadencji tej przewodniczył komisji przemysłu i handlu (w sesji 1937–1938) i był wiceprezesem Koła Parlamentarnego OZN, udzielał się też na forum Parlamentarnej Grupy Pracy[4][3][5][6].

W wyborach parlamentarnych w 1938 roku został wybrany posłem na Sejm V kadencji (1938–1939) z tego samego okręgu (nr 26). W kadencji tej przewodniczył komisji inwestycyjnej, był członkiem komisji: budżetowej (był jej generalnym sprawozdawcą) i przemysłowo-handlowej[3].

Zygmunt Sowiński był jednym z inicjatorów i współautorów ustawy o funduszu pracy powstałej w 1933 roku, który miał za zadanie wspierać instytucje zatrudniające bezrobotnych. Wchodził w skład Rady Funduszu Pracy, a jako prezes Stowarzyszenia Opieki nad Niezatrudnioną Młodzieżą angażował się w kierowanie bezrobotnych do pracy. Reprezentował oddział Stowarzyszenia Elektryków Polskich Zagłębia w Sosnowcu, a później w Katowicach. Był także prezesem Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. W latach 1933–1934 wchodził w skład komitetu obywatelskiego budowy Państwowego Gimnazjum i Liceum Koedukacyjnego przy ulicy Parkowej w Zawierciu, był także przewodniczącym budowy kolei żelaznej Zawiercie – Poręba – Tarnowskie Góry w roku 1934. Uzyskał w tym czasie pożyczkę na realizację tych projektów. Dzięki ich realizacji zmniejszyło się bezrobocie w mieście. Rada Miejska w Zawierciu – doceniając jego zasługi – podjęła 8 listopada 1934 roku uchwałę o nazwaniu nowo wybudowanego (uroczyście otwartego 1 grudnia 1934 roku) mostu na rzece Warcie w Zawierciu przy ulicy Kasprowicza imieniem Zygmunta Sowińskiego[2].

Sowiński pełnił wiele innych funkcji społecznych, był m.in.: w latach 1933–1936 sędzią kartelowym przy Sądzie Najwyższym, prezesem zarządu Izby Przemysłowo-Handlowej w Sosnowcu (od lutego 1935 roku), wiceprezesem Związku Izb Przemysłowo-Handlowych w Warszawie, członkiem Prezydium OZN w Sosnowcu, przewodniczącym Rady Obwodowej OZN powiatu zawierciańskiego (od 1938 roku), prezesem Polsko-Holenderskiej Izby Handlowej, wiceprezesem Związku Hut Szklanych w Polsce, członkiem Rady Towarzystwa Przemysłowców Okręgu Zawierciańskiego i innych[3].

Po wybuchu II wojny światowej wrócił z Warszawy do Zawiercia. 11 listopada 1939 roku został aresztowany przez Niemców jako zakładnik. Przez pewien czas był w areszcie domowym i pracował przymusowo w jednej z hut szkła. Pod koniec kwietnia 1940 roku został ponownie aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, a po miesiącu – do Dachau (nr obozowy 19531), gdzie brał udział w obozowym ruchu oporu[2] oraz wygłaszał dla więźniów pogadanki o elektryfikacji[3]. Zmarł tamże na tyfus. Został pochowany na cmentarzu rzymskokatolickim w Zawierciu[7].

Ordery i odznaczenia

Życie rodzinne

Był synem Leonarda (pochodzącego z Łodzi szefa działu tkalni w Zawierciu) i Ludwiki z domu Dryjskiej. Ożenił się 19 czerwca 1923 roku z Ireną Helman (1897–1986), z którą miał 2 córki: Beatę Ludwikę (ur. 1924) i Jadwigę (ur. 1926)[3].

Symboliczny grób Sowińskiego znajduje się na Cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.

Przypisy

  1. ↑ Prace parlamentarne O.Z.N. 1938/39 r., Warszawa 1939, s. 39.
  2. 1 2 3 Zygmunt Sowiński w Wikizaglebie.pl. [dostęp 2012-07-15].
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 Andrzej A. Zięba: Sowiński Zygmunt Adam. T. 41: Sowiński Jan – Sporny Józef. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, 2002, s. 21–22, seria: Polski Słownik Biograficzny. ISBN 83-86301-91-0.
  4. ↑ Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 143.
  5. ↑ Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Zygmunt Sowiński. [dostęp 2012-07-15].
  6. ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 686. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984
  7. ↑ Jerzy Abramski: Cmentarze Zagłębia Dąbrowskiego i ziemi zawierciańskiej. Zawiercie: TMZZ, 1998, s. 66. ISBN 83-905651-2-9.
  8. ↑ M.P. z 1935 r. nr 228, poz. 266 „za zasługi w dziedzinie społeczno-politycznej organizacji Państwa”.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.