Ziarnojadek kruczy
Sporophila corvina[1]
(P.L. Sclater, 1860)
Ilustracja
samiec
Ilustracja
samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

tanagrowate

Podrodzina

ziarnojadki

Rodzaj

Sporophila

Gatunek

ziarnojadek kruczy

Synonimy
  • Spermophila corvina P.L. Sclater, 1860
  • Spermophila aurita Bonaparte 1850
  • Sporophila aurita (Bonaparte 1850)
  • Sporophila americana aurita (Bonaparte 1850)
  • Sporophila aurita corvina (P.L. Sclater, 1860)
Podgatunki
  • S. c. corvina (P.L. Sclater, 1860)
  • S. c. hoffmanni Cabanis, 1861
  • S. c. hicksii (Lawrence, 1865)
  • S. c. ophthalmica (P.L. Sclater, 1860)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Ziarnojadek kruczy[3] (Sporophila corvina) – gatunek małego ptaka z podrodziny ziarnojadków (Sporophilinae) w rodzinie tanagrowatych (Thraupidae). Zamieszkuje Amerykę Centralną i Południową. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Samiec podgatunku nominatywnego (S. c. corvina)

Gatunek został opisany przez Philipa Lutleya Sclatera w 1860 roku na łamach „Proceedings of the Zoological Society of London”. Autor nadał gatunkowi nazwę Spermophila corvina[4]. Holotyp pochodził z Playa Vicente w Meksyku[5]. Obecnie ziarnojadek kruczy umieszczany jest w rodzaju Sporophila[3][6]. Wcześniej, w 1850 roku, gatunek opisał Karol Lucjan Bonaparte pod nazwą Spermophila aurita na podstawie holotypu, który jak błędnie sądził, pochodził z Brazylii[7][8]. W 1871 roku Sclater poprawił jego miejsce typowe na środkową Panamę. Nazwa aurita była w użyciu przez wiele lat, jednak w 1981 Storrs L. Olson podał w wątpliwość ważność tego taksonu, gdyż opis Bonapartego był niejasny, a holotyp (który zaginął z Muzeum Paryskiego do 1935 roku) pochodził z obszaru, gdzie występuje hybrydyzacja między podgatunkami corvina a hicksii. Nie jest zatem możliwe ustalenie, którego konkretnie taksonu dotyczy nazwa aurita[5][7], dlatego nie jest ona obecnie używana i została zastąpiona przez późniejszą nazwę corvina[5]. W XX wieku ziarnojadek kruczy bywał uznawany za podgatunek S. americana wraz z S. murallae, status odrębnych gatunków przyznano im w 1996 roku[7].

Zazwyczaj wyróżnia się 4 podgatunki S. corvina: S. c. corvina, S. c. hoffmanni, S. c. hicksii i S. c. ophthalmica[5][6]. Na liście ptaków świata opracowywanej we współpracy BirdLife International z autorami Handbook of the Birds of the World (5. wersja online: grudzień 2020) S. corvina klasyfikowany jest jako gatunek monotypowy, zaś pozostałe 3 podgatunki wydzielane są do osobnego gatunku S. ophthalmica (ziarnojadek czarnopierśny)[9].

Proponowano też wyróżnienie kilku innych podgatunków, m.in. z Kolumbii: anchicayae (okazał się hybrydą S. c. hicksii i S. intermedia bogotensis – podgatunku ziarnojadka ciemnonogiego) oraz chocoana (zsynonimizowany z S. c. hicksii)[5][7].

Występowanie

Samce dwóch gatunków ziarnojadków: u góry i po prawej ziarnojadki krucze (S. corvina), u dołu po lewej ziarnojadek łuskowany (S. bouvronides)

Ziarnojadek kruczy występuje w Ameryce Centralnej i Południowej[6][7]. Poszczególne podgatunki zamieszkują[6]:

  • S. c. corvina – ziarnojadek kruczy – od wschodniego Meksyku do zachodniej Panamy,
  • S. c. hoffmanni – południowo-zachodnią Panamę i nadpacyficzne zbocza Kostaryki,
  • S. c. hicksii – południową i południowo-wschodnią Panamę oraz północno-zachodnią Kolumbię,
  • S. c. ophthalmica – ziarnojadek czarnopierśny[3] – od południowo-zachodniej Kolumbii do północno-zachodniego Peru.

Morfologia

Jest to ptak mały – przeciętnie osiąga 10,5 cm długości i waży 11 gramów[10]. Istnieje wyraźny dymorfizm płciowy – samiec jest w większości czarny, natomiast samica jednolicie oliwkowo-brązowa[10][11]. Samce z Meksyku i większości Ameryki Centralnej są czarne, natomiast samce z południowej części Ameryki Centralnej i Ameryki Południowej mają często białe oznaczenia np. na brzuchu i policzkach[11]. Ponadto samice podgatunków S. c. hoffmanni, S. c. hicksii i S. c. ophthalmica są bledsze od samicy podgatunku S. c. corvina i mają jaskrawsze brzuchy[10].

Ekologia i zachowanie

Ptak ten zamieszkuje formacje trawiaste (łąki i sawanny) na obrzeżach lasów tropikalnych[11][2][10].

Jest wszystkożerny, przy czym odżywia się głównie nasionami, jagodami i bezkręgowcami[10][11].

Podobnie jak w przypadku innych tanagrowatych, samica wije gniazdo w kształcie czarki z materiału roślinnego i składa dwa, rzadziej trzy jasnoszare jaja z brązowymi plamami, następnie sama je wysiaduje przez 12–13 dni[10].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje ziarnojadka kruczego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[2][12]. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity. BirdLife International uznaje trend liczebności za wzrostowy, gdyż degradacja środowiska powoduje powstanie nowych, dogodnych dla tego gatunku siedlisk[2][12]. IUCN uznaje ziarnojadka czarnopierśnego (S. (c.) ophthalmica) za odrębny gatunek, również zalicza go do kategorii najmniejszej troski. Takson ten także opisywany jest jako pospolity, a trend jego liczebności uznawany jest za wzrostowy[13].

Przypisy

  1. ↑ Sporophila corvina, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 3 4 Sporophila corvina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. 1 2 3 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sporophilinae Ridgway, 1901 (1853) - ziarnojadki - Seedeaters (wersja: 2021-07-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-10-05].
  4. ↑ P.L. Sclater. List of Birds collected by M. A. Boucard in the State of Oaxaca in South-western Mexico, with descriptions of New Species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 27, s. 379, 1859. (ang.).
  5. 1 2 3 4 5 Variable Seedeater (Sporophila corvina). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-16)]. (ang.).
  6. 1 2 3 4 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-05]. (ang.).
  7. 1 2 3 4 5 F. Gary Stiles. When Black Plus White Equals Gray: The Nature of variation in the Variable Seedeater Complex (Emberezidae: Sporophila). „Ornitologia Neotropical”. 7 (2), s. 75–107, 1996. (ang.).
  8. ↑ Karol Lucjan Bonaparte, Conspectus generum avium, t. I, 1850, s. 497 (łac.).
  9. ↑ Handbook of the Birds of the World and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 5 [online], grudzień 2020, s. 626 [dostęp 2021-10-05].
  10. 1 2 3 4 5 6 Alexander Skutch: Variable seedeater Sporohila aurita. T. 31: Life Histories of Central American Birds. 1954, s. 19–32, seria: Pacific Coast Avifauna.
  11. 1 2 3 4 Ziarnojadek kruczy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-10-03]. (ang.).
  12. 1 2 Species factsheet: Sporophila corvina. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-05]. (ang.).
  13. ↑ Sporophila ophthalmica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-10-05] (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.