Zbiornik Kachowski
Ilustracja
Zbiornik Kachowski (2007)
Państwo

 Ukraina

Rzeka

Dniepr

Data budowy

1950

Data uruchomienia

1956

Pojemność całkowita

18200 mln m³

Powierzchnia

2155 km²

Wysokość zapory

30 m

Długość zapory

3273 m

Funkcja

retencyjna, energetyczna, żeglugowa

Położenie na mapie obwodu chersońskiego
Mapa konturowa obwodu chersońskiego, blisko górnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Zbiornik Kachowski”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, blisko centrum po prawej na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Zbiornik Kachowski”
Ziemia47°28′N 34°10′E/47,466667 34,166667

Zbiornik Kachowski (ukr. Каховське водосховище, trb. Kachowśke wodoschowyszcze) – obecnie nieistniejący, wielki zbiornik zaporowy na Ukrainie, na Dnieprze. Leży w obwodach: zaporoskim, dniepropetrowskim i chersońskim.

Zbiornik powstał za sprawą budowy Kachowskiej Elektrowni Wodnej w latach 1950–1956. Zaporę elektrowni zamknięto 5 lipca 1955 roku, rozpoczynając napełnianie zbiornika[1].

Powierzchnia akwenu wynosiła 2155 km², a objętość zgromadzonej wody – 18,2 km³[2]. Jego pojemność użytkowa wynosiła 6,78 km³[2]. Długość zbiornika to 230 km, największa szerokość – 25 km[3]. Był to 4. pod względem wielkości sztuczny zbiornik w Europie według objętości, ustępując zbudowanym na Wołdze zbiornikom: Kujbyszewskiemu (57,3 km³), Wołgogradzkiemu (31,5 km³) i Rybińskiemu (25,5 km³).

Nad zbiornikiem, w Enerhodarze znajduje się korzystająca z jego wód do celów chłodzenia Zaporoska Elektrownia Jądrowa, największa w Europie siłownia jądrowa[4] oraz 2 elektrownie spalinowe (4 jednostki węglowe o łącznej mocy 1,2 GW oraz 2 gazowe o mocy 1,6 GW). W 2021 zespoły te zapewniały 23 proc. mocy zainstalowanej i pokrywały 30 proc. zapotrzebowania Ukrainy na energię elektryczną[3]. Zbiornik pozwalał także na regulację poziomu Dniepru między Chersoniem i Zaporożem, umożliwiając żeglugę rzeczną[1].

Spiętrzenie pozwalało nawadniać tereny rolnicze w obwodzie dniepropietrowskim, zaporoskim i chersońskim[1][4]. Wody zbiornika zasilały systemy irygacyjne o długości 12 tys. km[3]. Najstarszym jest Kanał Północnokrymski[3] nawadniający 600 tys. ha oraz zaopatrujący w wodę miejscowości na Krymie[5]. Odprowadzony 18 km powyżej Kanał Kachowski nawadniał 220 tys. ha oraz dostarczał wodę pitną do Melitopola i Berdiańska[3]. Zbiornik zasilał także w wodę tereny na północ od Dniepru, miasto i przemysł Nikopola oraz – za pośrednictwem kanału – Krzywy Róg z jego ośrodkiem metalurgicznym. W okresie funkcjonowania systemów irygacyjnych opartych o zasoby Zbiornika Kachowskiego populacja terenów od nich zależnych wzrosła między 150 a 340 proc[3]. Naukowcy Uniwersytetu Chersońskiego szacowali na początku 2023 r., że zależne od niego systemy irygacyjne utrzymywały między 280 a 400 tys. miejsc pracy w rolnictwie południa Ukrainy oraz dostarczały wodę pitną dla 400 tys. ludzi[3].

6 czerwca 2023 roku o godzinie 2:50, w czasie inwazji Rosji na Ukrainę, doszło do eksplozji wewnątrz zapory zbiornika. Spowodowało to całkowite zniszczenie elektrowni i przerwania zapory na długim odcinku. Zniszczonych zostało 11 z 28 przęseł zapory. Niekontrolowane uwolnienie wody ze zbiornika w dół rzeki spowodowało powódź na znacznych obszarach wzdłuż jej dolnego biegu. Zalanych zostało blisko 80 miejscowości. Śmierć poniosło według wstępnych szacunków kilkanaście osób. W ocenie ekspertów wojskowych za przerwanie tamy odpowiedzialni są Rosjanie, konkretnie 205. brygada strzelców zmotoryzowanych rosyjskich Sił Zbrojnych, a decyzję o jej zniszczeniu podjęto w celu próby utrudnienia ukraińskich działań ofensywnych[6][7].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 3 Пресслужба Каховської ГЕС: Історія будівництва. 2021-08-09. [dostęp 2023-06-08]. (ukr.).
  2. 1 2 Каховська ГЕС. Річкова інформаційна служба України. [dostęp 2023-06-08]. (ukr.).
  3. 1 2 3 4 5 6 7 Ihor Pylypenko, Daria Malchykova: Der Kachovka-Stausee Wirtschaftsmotor und Kriegsschauplatz. Zeitschrift OSTEUROPA, 2023. [dostęp 2023-06-12]. (niem.).
  4. 1 2 Matthias Williams, Mark Trevelyan, Gloria Dickie: Analysis: Destruction of Kakhovka dam takes Ukraine war into uncharted territory. Reuters, 2023-06-06. (ang.).
  5. ↑ Daniel Szeligowski: Deficyt wody na okupowanym Krymie. PISM, 2020-12-01. [dostęp 2021-04-13].
  6. ↑ Rosjanie wysadzili zaporę w Nowej Kachowce. Elektrownia „całkowicie zburzona”. Zobacz nagranie, TVN24, 6 czerwca 2023.
  7. ↑ Sylwester Ruszkiewicz: Wysadzona zapora na Dnieprze to dopiero początek? „Dowód słabości Rosjan, trzęsą portkami”, Wirtualna Polska, 7 czerwca 2023.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.