Zamki Orawskie
Oravský Podzámok
Ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Słowacja

Kraj

 żyliński

Powiat

Dolny Kubin

Starosta

Jozef Záhora[1]

Powierzchnia

35,25[2] km²

Wysokość

505[3] m n.p.m.

Populacja (2023)
• liczba ludności
• gęstość


1 344[4]
38,40[5] os./km²

Nr kierunkowy

+421 43[3]

Kod pocztowy

027 41[3]

Tablice rejestracyjne

DK

Położenie na mapie kraju żylińskiego
Mapa konturowa kraju żylińskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zamki Orawskie”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, u góry znajduje się punkt z opisem „Zamki Orawskie”
Ziemia49°16′N 19°22′E/49,266667 19,366667
Strona internetowa

Zamki Orawskie, Orawskie Podzamcze (słow. Oravský Podzámok, do 1927 Podzámok[6], węg. Árvaváralja, niem. Arwa) – wieś i gmina (obec) w północnej Słowacji, w powiecie Dolny Kubin, w historycznym rejonie Orawa.

Położenie

Znajduje się w dolinie rzeki Orawa, na Pogórzu Orawskim (Oravská vrchovina)[7]. Odległość od granicy z Polską wynosi 35 kilometrów. Przez miejscowości przebiega droga krajowa nr 59. Nad zabudowaniami miejscowości wznosi się Zamek Orawski.

Historia

Miejscowość uznawana jest za jedną z najstarszych na Orawie. Nigdy nie otrzymała praw miejskich, ale była, wraz z zamkiem, ważnym ośrodkiem administracyjnym całego regionu.

Pierwsza pisemna wzmianka o wsi pochodzi ze stosunkowo późnego okresu – z 1559 r., kiedy właścicielem zamku był Franciszek Turzo (Thurzó Ferencnek), choć wieś mogła istnieć już w XIII wieku, kiedy powstał zamek. Franciszek Turzo był założycielem folwarków wokół warowni – m.in. w Podzamczu (Podzámok), Dolnej i Górnej Ligocie (Dolná Lehota i Horná Lehota) i Raciborze (Ratibor). Z dwóch pierwszych folwarków powstała dzisiejsza wieś, natomiast Górna Ligota to osobna miejscowość (słowackie słowo lehota, podobnie jak polskie Ligota lub Lgota związane jest z okresem ulg w daninach i opłatach dla nowo zakładanych wsi). Mieszkańcy Podzamcza byli w większości zatrudnieni w zamku jako służba, zamkowi rzemieślnicy itp.

W XVII wieku Zamki Orawskie były gminą – znajdowała się w nich karczma, młyn, tartak, browar, manufaktura sukna, warsztat wyrabiający proch strzelniczy oraz zabudowania gospodarcze zamku. W 1637 r. powstała we wsi samodzielna parafia. Z czasem rozwinęło się pszczelarstwo.

Po śmierci Emeryka Turzo w 1621 r. i wygaśnięciu męskiej linii Turzonów dobra orawskie stały się w 1626 r. współwłasnością ziemską (tzw. komposesorat) siedmiu córek Jerzego V Turzo (Thurzó György), administrowaną przez mianowanych zarządców. Centrum komposesoratu znajdowało się w Podzamczu, które stało się centrum administracyjnym i handlowym Orawy, szczególnie w zakresie handlu drewnem i wyrobami z niego.

Wraz z pustoszeniem zamku stopniowo spadało w XVIII wieku również znaczenie Podzamcza. W 1800 r. spłonęła większa część zamku i spora część Podzamcza. Remont twierdzy nastąpił dopiero w latach 60. XIX wieku, kiedy zarządcą dóbr orawskich został Edmund Zichy (Zichy Ödön). Niestety, Podzamcze nie zostało objęte pracami remontowymi w tak szerokim zakresie jak zamek i wiele historycznych budynków nie przetrwało.

Obecnie w skład gminy Oravský Podzámok wchodzą również przysiółki Široká i Dolná Lehota (od 1974 r.).

Zabytki

  • Zamek Orawski
  • Budynek dawnej prefektury komposesoratu orawskiego – powstał w 1797 jako obiekt barokowy, ale obecnie jego elewacja jest klasycystyczna. W górnej części frontonu znajduje się rzeźba „Sprawiedliwość”. Współcześnie we wnętrzach mieści się Muzeum Historii Leśnictwa na Orawie.
  • Klasycystyczny kościół św. Jana Nepomucena. Świątynia wybudowana została w XVIII wieku jako kapliczka na cmentarzu, w stylu barokowym, lecz później spłonęła. Odbudowano ją w obecnym stylu w roku 1831, a poszerzono w 1913.
  • Stara poczta - klasycystyczna, dwukondygnacyjna, trójtraktowa budowla na rzucie prostokąta, nakryta dachem mansardowym, z przełomu XVIII i XIX w.
  • Kolumna św. Jana Nepomucena z początku XIX wieku.
  • Historyczna zabudowa w centrum gminy – w większości klasycystyczna, ale są również budynki noszące ślady stylów wcześniejszych, nawet z okresu renesansu.
  • Zabudowa drewniana w Dolnej Lehocie.

Przypisy

  1. ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-10-06]. (słow.).
  2. ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 35,25S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
  3. 1 2 3 Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
  4. ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
  5. ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
  6. ↑ W 1927 w Czechosłowacji doszło do wielu zmian miejscowości, które przyjęły nazwy obowiązujące często do dnia dzisiejszego.
  7. ↑ Hencovský Ján a kolektív: Orava. Turistický sprievodca ČSFR, č. 29, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1990, ISBN 80-7096-090-6
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.