Wydawca – osoba bądź instytucja (ta druga zwana również wydawnictwem), za której pieniądze przygotowywane, opracowywane, a następnie drukowane jest czasopismo, książka, lub publikowana podobna rzecz, np. komercyjny portal internetowy.
Wydawca realizuje zwykle politykę wydawniczą, plasując się w określonym segmencie rynku, zarówno ze względu na skalę prowadzonych przedsięwzięć, jak i prezentowaną tematykę, a nawet może narzucać swój stosunek do przedstawianych treści.
Odpowiednikiem wydawcy w kinematografii jest producent filmowy.
Definicje ustawowe
Jednostka redakcyjna | Definicja |
---|---|
art. 8 Prawa prasowego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1914) | Wydawcą może być osoba prawna, fizyczna lub inna jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej. W szczególności wydawcą może być organ państwowy, przedsiębiorstwo państwowe, organizacja polityczna, związek zawodowy, organizacja spółdzielcza, samorządowa i inna organizacja społeczna oraz kościół i inny związek wyznaniowy. |
art. 15 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1062, ze zm.) | Domniemywa się, że producentem lub wydawcą jest osoba, której nazwisko lub nazwę uwidoczniono w tym charakterze na przedmiotach, na których utwór utrwalono, albo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu. |
art. 2 Ustawy z dnia 7 listopada 1996 r. o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 545) | Przez określenie „wydawca” należy rozumieć osobę prawną, jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej oraz osobę fizyczną, która prowadzi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej działalność polegającą na publikowaniu dzieł; domniemywa się, że wydawcą jest osoba, której nazwę lub nazwisko uwidoczniono w tym charakterze na egzemplarzach publikacji. |
Zadania wydawcy
Bezpośrednia działalność wydawcy może ograniczać się jedynie do spraw finansowo-prawnych, jak np.:
- nadzór finansowy
- wybór dzieł, określanie ich przydatności dla możliwości dalszego funkcjonowania wydawcy na rynku i kierowanie ich do realizacji, a w przypadku realizowania jakiejś misji podejmowanie decyzji co do wydawania dzieł niedochodowych
- obrót prawami wydawniczymi.
Szeregiem innych czynności wydawca może zajmować się osobiście, lub zlecać je podwykonawcom. Są to np.:
- rozpoznanie rynku
- określanie lub nawet kreowanie potrzeb odbiorców
- stwarzanie warunków ułatwiających autorowi tworzenie dzieła
- nadzór redakcyjny (merytoryczny) oraz techniczny nad procesem powstawania publikacji, ilustracji oraz tekstów.
- reklama i promocja własnych produktów (oraz ich autorów).
Lista największych polskich wydawnictw
Kolejność według przychodów za rok 2011, źródło: „Rzeczpospolita” z 10 maja 2012.
Lp. | Nazwa | Miasto | Przychody ze sprzedaży książek w 2011 r. w mln zł | Wydane tytuły w 2011 |
---|---|---|---|---|
1. | Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne | Warszawa | 226,6 | 1673 |
2. | Wydawnictwo Nowa Era | Warszawa | 198,9 | 938 |
3. | Wolters Kluwer Polska | Warszawa | 181,3 | 454 |
4. | Wydawnictwo Naukowe PWN | Warszawa | 130,7 | 2086 |
5. | Weltbild Polska | Warszawa | 112 | 460 |
6. | Grupa Edukacyjna MAC | Warszawa | 100,7 | 700 |
7. | Pearson Central Europe | Warszawa | 93,3 | 617 |
8. | Reader’s Digest | Warszawa | 82,7 | 43 |
9. | Wiedza i Praktyka | Warszawa | 68,7 | 97 |
10. | Olesiejuk | Warszawa | 66,3 | 1158 |
11. | C.H. Beck | Warszawa | 56,3 | 450 |
12. | Lexis Nexis | Warszawa | 47,0 | 293 |
13. | Macmillan Publishers | Warszawa | 34,7 | 110 |
14. | Egmont Polska | Warszawa | 34,1 | 579 |
15. | Hachette Livre Polska | Warszawa | 33,8 | 91 |
16. | Forum (wydawnictwo) | Warszawa | 32,9 | 7 |
17. | Grupa Wydawnicza Helion | Gliwice | 31,8 | 404 |
18. | Prószyński Media | Warszawa | 30,3 | 195 |
19. | Dom Wydawniczy Rebis | Poznań | 23,9 | 281 |
20. | Wydawnictwo Albatros | Warszawa | 21,8 | 218 |
21. | Wydawnictwo WAM | Kraków | 21,5 | 358 |
22. | Gruner+Jahr Polska | Warszawa | 21,4 | 276 |
23. | Raabe | Warszawa | 19,1 | 8 |
24. | Czarna Owca | Warszawa | 18,6 | 88 |
25. | Bellona | Warszawa | 17,9 | 249 |
26. | Nasza Księgarnia | Warszawa | 17,9 | 183 |
27. | Muza | Warszawa | 15,6 | 171 |
28. | Wydawnictwo Wilga | Warszawa | 14,1 | 312 |
29. | Wydawnictwo Buchmann | Warszawa | 13,5 | 163 |
30. | ODDK | Warszawa | 12,4 | 220 |
31. | Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha | Poznań | 11,5 | 192 |
Według danych „Rzeczpospolitej”:
- nakład książek w Polsce w 2011 wyniósł 134,8 mln zł (3% mniej niż w 2010)
- 2,65 mld zł – wartość rynku książek w Polsce w 2012 (2,6 mld w 2007, 2,91 mld w 2008, 2,86 mld w 2009, 2,94 mld w 2010, 2,7 mld w 2011)[1]
- 24920 – liczba wydanych tytułów w 2011 (w tym 12180 pierwszych wydań)
- 5410 – średni nakład jednego wydania w 2011[2]
Wydawnictwa katolickie w Polsce
Ważny segment rynku książki w Polsce stanowią wydawnictwa katolickie, których istnieje ponad 100.
Przypisy
- ↑ M. Lemańska, Chomikuj wciąż unika procesu. „Rzeczpospolita”, 3.09.2013, s. B5.
- ↑ „Rzeczpospolita” z dnia 10 maja 2012.