Wrocieryż
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

pińczowski

Gmina

Michałów

Liczba ludności (2021)

270[1][2]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-411[3]

Tablice rejestracyjne

TPI

SIMC

0250926[4]

Położenie na mapie gminy Michałów
Mapa konturowa gminy Michałów, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Wrocieryż”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Wrocieryż”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Wrocieryż”
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego
Mapa konturowa powiatu pińczowskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Wrocieryż”
Ziemia50°30′11″N 20°23′19″E/50,503056 20,388611[5]
Strona internetowa

Wrocieryż – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Michałów[6][4]. Przez Wrocieryż przepływa rzeka Mierzawa.

Części wsi

Integralne części wsi Wrocieryż[6][4]
SIMCNazwaRodzaj
0250932Byczówczęść wsi
0250949Lelówczęść wsi

Pochodzenie nazwy

Nazwa wsi pochodzi od staropolskiego imienia Wrocisław, do którego dodana została końcówka "-ryż". Nazwa pierwszy raz została wymieniona w roku 1787[7].

Historia[7]

Początki miejscowości sięgają XIII wieku, gdy w 1239 roku Sando syn Dobiesława z rodu Odrowążów nadaje wieś Vrocisir klasztorowi mogilskiemu wraz z jeziorem Dobrowoda. Miejscowość Dobrowoda została do 1394 wchłonięta przez Wrocieryż (wzmiankowany enigmatycznie jako zniemczone Frezeser i Truckzefir)[8]. W 1326 roku istniał w Wrocirzirzu kościół i parafia[9]. W 1422 roku wieś staje się własnością biskupstwa lubuskiego. Pierwszy wybudowany tu kościół stał do 1448 roku.

W połowie XV wieku został wybudowano nowy kościół z modrzewiowego drzewa. Ten kościół był zapewne bardzo solidnie wybudowany, skoro stał we wsi do 1801 roku.

W 1494 roku biskup lubuski sprzedaje wieś zakonowi bożogrobców z Miechowa za 600 grzywien.

Na początku XVII wieku pojawił się w parafii cudowny obraz. W 1774 roku umieszczono go w nowym ołtarzu kościelnym. Niedługo później 14 V 1774 roku, podczas burzy piorun uderzywszy w kościół spowodował uszkodzenie obrazu.

Wieś doznała licznych klęsk w swojej historii. Miejscowy kościół modrzewiowy został zniszczony podczas powstania kościuszkowskiego. Nowy kościół wybudowany w 1801 roku został częściowo zniszczony podczas pożaru w 1810 roku. Przy kościele istniał szpital dla ubogich starców. W 1917 roku spaliła się plebania.

W lipcu 1943 roku trzy osoby z pochodzącej z Tura rodziny Genzlów zostały zamordowane w Wolicy przez oddział żandarmerii. Ich szczątki spoczywają na cmentarzu parafialnym we Wrocieryżu. Na tym samym cmentarzu, w osobnej mogile, pochowany został Jan Mitręga ps. "Dziki". Był on oficerem Batalionów Chłopskich i komendantem Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa, który zginął przypadkowo zastrzelony przez patrol partyzancki w nocy 9 VI 1944 roku w okolicach Wrocieryża[10].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Zabytki

Kościół parafialny pw. św. Marcina B.W., wzniesiony w 1801 r., wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: 231 z 2.10.1956 oraz 371 z 21.06.1967)[11].

Świątynia została konsekrowana w 1882 r. przez bpa Tomasza Nowińskiego, byłego prepozyta generalnego bożogrobców miechowskich.

Kościół posiada trzy nawy i prostokątne prezbiterium. Ołtarz główny i oba boczne o tradycjach barokowych pochodzą z początku XIX w.

W 1620 r. ks. Wojciech Kaszowski sprowadził tu z dalekiej Rusi obraz Matki Bożej z Dzieciatkiem, czczony jako cudowny. Wizerunek Maryi, mimo wielu burz dziejowych, zachował się i dziś można go podziwiać w głównym ołtarzu kościoła[12].

Odpust parafialny obchodzony jest 11 listopada, kiedy to przypada liturgiczne wspomnienie patrona parafii św. Marcina. Uroczystość ta połączona jest zazwyczaj z obchodzonym w tym samym dniu przez mieszkańców i władze Gminy Michałów Narodowym Świętem Niepodległości.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Wrocieryż w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-04-27], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-04-27].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1488 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 151533
  6. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. 1 2 WROCIERYŻ - Urząd Gminy w Michałowie [online], www.michalow.pl [dostęp 2019-11-09] (pol.).
  8. ↑ Dobra Woda w słowniku IHPAN
  9. ↑ Monumenta Poloniae Vaticana T.1 Acta Camerae Apostolicae. Vol. 1, 1207-1344. Jan Ptaśnik (redakcja). Cracoviae: Sumpt. Academiae Litterarum Cracoviensis, 1913.
  10. ↑ Miejsca Pamięci Narodowej Na Terenie Gminy Michałów - Urząd Gminy W Michałowie [online], www.michalow.pl [dostęp 2020-01-23] (pol.).
  11. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 49 [dostęp 2015-12-24].
  12. ↑ WROCIERYŻ, Św. Marcina b. w. | Oficjalna Strona Diecezji Kieleckiej [online], www.diecezja.kielce.pl [dostęp 2019-11-09].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.