Wincenty Aksamitowski
ilustracja
generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

15 września 1760
Nagórzany

Data i miejsce śmierci

13 stycznia 1831
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1774–1816

Siły zbrojne

Armia Księstwa Warszawskiego

Główne wojny i bitwy

insurekcja kościuszkowska,
wojny napoleońskie

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Wincenty Aksamitowski herbu Gryf[1] (ur. 15 września 1760 w Nagórzanach koło Kamieńca Podolskiego, zm. 13 stycznia 1828 w Warszawie) – generał dywizji armii Księstwa Warszawskiego.

W. Axamitowski, członek 32 stopnia masonerii w Paryżu nadaje A. Kosińskiemu stopień masoński w loży w Warszawie, 1807 r., (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)

Życiorys

Był synem Ignacego herbu Gryf (zmarłego w 1810), łowczego podolskiego, posła, oraz Tekli de Witte; po matce był wnukiem inżyniera i generała Jana de Witte. Od 1774 w armii, kadet w Szkole Artylerii Koronnej w Warszawie. Podporucznikiem został w 1781 roku[1]. Od 1783 oficer w służbie liniowej.

Walczył w stopniu kapitana w wojnie z Rosją w 1792 roku jako dowódca kompanii w bitwach pod Zieleńcami i Ostrogiem. Tam dostał się do niewoli. Przejął czasowo służbę w wojsku rosyjskim i awansował na majora. Po wybuchu powstania 1794 roku przedostał się do wojsk polskich i ponownie w stopniu kapitana walczył w obronie Warszawy; dalszy awans uniemożliwiła niedawna służba w armii rosyjskiej (Tadeusz Kościuszko zarzucał mu "przywiązanie do Moskali").

Po upadku powstania przez Galicję przedostał się do Włoch. Od 1797 walczył w Legionach, w których pełnił funkcję szefa batalionu. Zorganizował również legionową artylerię. Bronił Mantui a po jej kapitulacji dostał się do niewoli austriackiej. Po uwolnieniu na słowo powrócił do służby. Od 1801 był dowódcą 2 półbrygady wysłanej do San Domingo. W wyprawie tej udziału nie wziął zasłaniając się koniecznością uporządkowania finansów jednostki. Posądzony o złe intencje w tej sprawie, popadł w konflikt ze środowiskiem polskim i w latach 1803-1806 służył w armii francuskiej. Walczył pod Jeną. Z ramienia armii francuskiej był w 1806 komendantem Poznania.

Wkrótce przeszedł do armii Księstwa Warszawskiego w stopniu generała z 1806 na stanowisko dowódcy artylerii. Od 1807 dowódca artylerii i inżynierii. W wyniku nieporozumień z księciem J. Poniatowskim jesienią 1808 dyscyplinarnie przeniesiony do służby francuskiej. Od 1809 ponownie w Wojsku Polskim, dowódca 2 Brygady Piechoty w 1 Dywizji komendanta departamentu poznańskiego, w 1812 gubernator Poznania.

W kampanii moskiewskiej 1812 zastępca szefa sztabu króla Neapolu Joachima Murata, a w kampanii 1813 dowodził jazdą w Dywizji Dąbrowskiego. Walczył pod Lipskiem i Hanau, potem ponownie w służbie J. Murata. W kampanii francuskiej 1814 dowodził Brygadą Ciężkiej Jazdy w Dywizji gen. J. Defranca. Po upadku Napoleona zastępca przewodniczącego Centralnej Rady Administracji Korpusu Polskiego.

W 1815 powrócił do kraju i działał w armii Królestwa Polskiego. Był komendantem wojskowym departamentu siedleckiego. W kwietniu 1816 przeszedł do rezerwy ze względu na stan zdrowia.

W Paryżu od 1802 był adeptem 33. stopnia obrządku szkockiego loży masońskiej stopni wyższych.

Był mistrzem katedry w loży wolnomularskiej Bracia Polscy Zjednoczeni, założonej przez gen. Aleksandra Rożnieckiego[2]. W 1820 roku był wielkim pieczętarzem Wielkiego Wschodu Narodowego Polski[3].

Autor wydawnictwa pt.: Historia artylerii polskiej w Legionach we Włoszech.

Odznaczenia

Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari (1808), a także francuskim Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Legii Honorowej (1807 i 1812)[4].

Przypisy

  1. 1 2 Ryszard Morawski: Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generalicja i sztaby. s. 15.
  2. ↑ Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 60.
  3. ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 137.
  4. ↑ Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018, s. 147

Bibliografia

  • R. Bielecki – Encyklopedia wojen Napoleońskich, Warszawa 2002
  • Henryk P. Kosk – Generalicja polska, tom I, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001, ISBN 83-87103-81-0
  • Ryszard Morawski, Henryk Wielecki: Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generalicja i sztaby. Warszawa: Wydawnictwo Belona, 1996. ISBN 83-11-08511-0.
  • Jan Pachoński, Oficerowie Legionów Polskich 1796-1807, część II: Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich 1796-1807 (do druku przygotowali Kamil Stepan i Adam Roliński), Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, Księgarnia Akademicka, Kraków 1998-2003, s. 4-6
  • Stefan Pomarański, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 39–40. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.