Wielka Pętla Wielkopolski, Pętla Wielkopolsko-Lubusko-Kujawska – szlak żeglugi śródlądowej o długości 688 km, prowadzący z Kostrzyna nad Odrą poprzez Wartę do Santoka, następnie Notecią przez Czarnków i Nakło na przedmieścia Bydgoszczy, skąd Kanałem Górnonoteckim przez jezioro Gopło i Kanał Ślesiński do Konina. Następnie szlak prowadzi Wartą przez Poznań i Międzychód do Santoka, w którym Warta łączy się z Notecią. Część Wielkiej Pętli (z Kruszwicy do portu w Koninie-Morzysławiu) jest zwana Wodnymi Wrotami Wielkopolski[1].
Części składowe
Szlak prowadzi przez trzy województwa:
- wielkopolskie (356,5 km),
- lubuskie (167,9 km),
- kujawsko-pomorskie (153,5 km).
Pętla Wielkopolski dzieli się na następujące odcinki:
- Szlak Dolnej Warty (Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wielkopolski – Santok) – 68,2 km[2],
- Szlak Noteci (Santok – Drezdenko – Krzyż Wielkopolski – Nakło nad Notecią) – 187,2 km[3], Odcinek ten składa się z odcinków:
- Droga wodna Kanał Bydgoski-Warta (Nakło nad Notecią – Bydgoszcz – Kruszwica – Konin) – 162,3 km[4]. Odcinek ten składa się z 5 odcinków:
- Kanał Bydgoski – 15,7 km,
- Kanał Górnonotecki – 25,0 km,
- Noteć górna skanalizowana – 62,1 km,
- Jezioro Gopło – 27,5 km,
- Kanał Ślesiński – 32,0 km.
- Szlak Warty (Konin – Poznań – Santok) – 338,4 km.
Przebieg szlaku[5]
Od Kostrzyna nad Odrą do Bydgoszczy szlak prowadzi międzynarodową drogą wodną E70 Wisła-Odra. Od Krzyża do Nakła na odcinku 137,4 km Noteć jest skanalizowana za pomocą 14 stopni wodnych (jaz i śluza). Przy pomocy śluz statki pokonują spad wynoszący 26,93 m. Jazy składane są na zimę i stawiane na wiosnę, wobec czego nawigacja trwa od połowy kwietnia do połowy grudnia.
Noteć prowadzi środkiem Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Brzegi rzeki otaczają łąki, torfowiska oraz skraj Puszczy Noteckiej. Krawędzie doliny otoczone są miejscami pasmami wzgórz moreny czołowej (m.in. okolice Santoka). Od Nakła do połączenia z Kanałem Górnonoteckim szlak prowadzi Kanałem Bydgoskim. Jest to najstarszy oddany do użytku kanał wodny na ziemiach polskich (1773-1774), czynny do dnia dzisiejszego. Na odcinku śluza Józefinki – śluza Osowa Góra na Kanale Bydgoskim występuje najwyższy poziom wody (58 m n.p.m.) na całej drodze Wisła-Odra. Kanałem można dotrzeć do Bydgoszczy i następnie Brdą spłynąć do Wisły. Pętla Wielkopolska odgałęzia się od Kanału Bydgoskiego w miejscu ujścia Kanału Górnonoteckiego. Szlak prowadzi na południe drogą wodną Kanał Bydgoski-Warta o długości 146,6 km. Początkowo trasa prowadzi Kanałem Górnonoteckim i wymaga pokonania spadu 13,68 m na 6 śluzach. W Dębinku występuje wodny węzeł rozrządowy, w którym przy pomocy 2 śluz i 3 jazów następuje podział wody zasilającej Noteć i Kanał Górnonotecki. Po pokonaniu śluzy Antoniewo wpływa się na Noteć górną, która przepływa przez 5 jezior: Wolickie, Sadłogoszcz, Wojdal, Mielno i Szarlej.
Kolejnym etapem jest jedno z największych jezior na Kujawach – Gopło, objęte parkiem krajobrazowym pod nazwą Nadgoplański Park Tysiąclecia. Atrakcją tego regionu jest Kruszwica z Mysią Wieżą. Od Gopła do Konina szlak prowadzi Kanałem Ślesińskim, który stanowi połączony przekopami łańcuch jezior konińsko-ślesińskich. Trasa kanału położona jest w dolinie rynny polodowcowej, wśród krajobrazu wzniesień morenowych. Woda w jeziorach jest bardzo ciepła, gdyż tworzą one obieg chłodniczy Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin.
Od Konina do Santoka szlak prowadzi rzeką Wartą, w Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej. Pod Koninem, Śremem i Międzychodem występują malownicze wzgórza morenowe. Na odcinku 11 km szlak prowadzi przez Wielkopolski Park Narodowy. W dolinie rzeki i na jej obrzeżach założono liczne parki krajobrazowe:
- Nadwarciański Park Krajobrazowy w Dolinie Konińskiej (37 km),
- Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy w Kotlinie Śremskiej (13 km),
- Rogaliński Park Krajobrazowy w Dolinie Warty (32 km),
- Sierakowski Park Krajobrazowy na Pojezierzu Wielkopolskim (18 km).
Parametry nawigacyjne[6]
Nr | Nazwa | Miasta | Szerokość szlaku [m] |
Głębokość tranzytowa [cm] |
Prześwit min. pod mostami [m] |
Śluzy |
1. | Noteć swobodnie płynąca | Santok – Drezdenko | 30-35 | 120-200 | 4,0 | brak |
2. | Noteć skanalizowana | Drezdenko – Nakło nad Notecią | 25-30 | 120-160 | 3,4 | 14 |
3. | Kanał Bydgoski | Nakło nad Notecią – Bydgoszcz | 28 | 160-200 | 3,8 | 6 |
4. | Kanał Górnonotecki | Bydgoszcz – Antoniewo | 15-20 | 80-120 | 4,0 | 6 |
5. | Noteć górna | Antoniewo – Kruszwica | 15-20 | 80-120 | 2,8 | 2 |
6. | Gopło | Kruszwica – Ślesin | 50 | 180-240 | brak | |
7. | Kanał Ślesiński | Ślesin – Konin | 22-25 | 130-220 | 4,0 | 4 |
8. | Warta | Konin – Poznań | 30 | 60-130 | 2,7 | brak |
9. | Warta | Poznań – Santok | 36 | 90-160 | 4,0 | brak |
Przystanie
Przystanie:
- Kostrzyn nad Odrą,
- Gorzów Wielkopolski,
- Santok,
- Drezdenko,
- Krzyż Wielkopolski,
- Wieleń,
- Czarnków,
- Ujście,
- Nakło nad Notecią,
- Bydgoszcz,
- Łabiszyn,
- Barcin,
- Pakość,
- Inowrocław-Mątwy,
- Kruszwica,
- Ślesin,
- Konin-Morzysław,
- Śrem,
- Poznań,
- Oborniki,
- Zielonagóra,
- Międzychód,
- Skwierzyna.
Przypisy
- ↑ http://poznan.wyborcza.pl/poznan/1,36001,2903387.html dostęp 8-01-2010.
- ↑ http://www.polskieszlakiwodne.pl/?link=3&typ=3&szlak=33 dostęp 8-01-2010.
- ↑ http://www.polskieszlakiwodne.pl/?link=3&typ=3&szlak=34 dostęp 8-01-2010.
- ↑ http://www.polskieszlakiwodne.pl/?link=3&typ=3&szlak=35 dostęp 8-01-2010.
- ↑ Drogi wodne Pętli Wielkopolskiej – prezentacja. rzekanotec.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-12)]..
- ↑ https://web.archive.org/web/20080512140437/http://www.rzekanotec.pl/content.php?sid=6f0cfc41e833bad95bcce849a809a449&tr=cl&cms_id=86&lang=pl na podstawie informacji podanych w prezentacji „Drogi wodne Pętli Wielkopolskiej” Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu.
Zobacz też
- Szlak Pętli Wielkopolskiej 690,0 km - odznaka turystyczno-krajoznawcza
- Bydgoski Węzeł Wodny
Linki zewnętrzne
Bibliografia
- Mirosław Słowiński, Grzegorz Nadolny: Wielka Pętla Wielkopolski. Warta – Noteć – Gopło – Warta. Przewodnik nie tylko dla wodniaków. Wydawnictwo: Satchwell Warszawa, 2007 r.