Wacław Uruszczak

Państwo działania	Polska
Data urodzenia	28 września 1946
profesor nauk prawnych
Specjalność: historia prawa, prawo kanoniczne
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1975 – historia prawa Uniwersytet Jagielloński
Habilitacja	1981 – historia prawa Uniwersytet Jagielloński
Profesura	1990
profesor zwyczajny, prodziekan Wydziału Prawa i Administracji UJ (1990–1993)
Odznaczenia

Wacław Uruszczak (ur. 28 września 1946 w Krakowie) – polski prawnik, historyk i kanonista, profesor nauk prawnych, specjalista z zakresu historii prawa oraz prawa kościelnego, poeta i tłumacz literatury francuskiej. W latach 1997–2017 kierownik Katedry Historii Prawa Polskiego oraz kierownik Zakładu Prawa Kościelnego i Wyznaniowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego^[1]. Adwokat. Komandor papieskiego Orderu Świętego Sylwestra.

Życiorys

W 1969 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorem nauk prawnych został w 1975, będąc ostatnim doktorantem prof. Adama Vetulaniego. Habilitował się w 1981. W 1990 otrzymał tytuł naukowy profesora, a od 1993 jest zatrudniony na stanowisku profesora zwyczajnego. W latach 1985–1986 pełnił obowiązki dyrektora Instytutu Historyczno-Prawnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w latach 1988–1991 był zastępcą dyrektora tego Instytutu. W latach 1990–1993 pełnił funkcję prodziekana ds. ogólnych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Odbył staże naukowe w Instytucie Maxa Plancka we Frankfurcie nad Menem, Uniwersytecie w Antwerpii oraz na University of California w Berkeley. Wykładał m.in. na uniwersytetach w Montpellier, Bordeaux, Limoges i Poitiers.

Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego, Polskiego Towarzystwa Prawa Wyznaniowego, Académie des Sciences et Lettres w Montpellier, Société d'Histoire de Droit w Paryżu, Société d'Histoire du Droit et des Institutions des Anciens Pays de Droit w Montpellier, Société Jean Bodin pour l'histoire comparative du droit et des institutions, International Commission for the History of Representative and Parliamentary Institutions oraz Polskiej Akademii Umiejętności. Zasiada w Komitecie Redakcyjnym „Czasopisma Prawno-Historycznego”^[2] i jest redaktorem naczelnym „Krakowskich Studiów z Historii Państwa i Prawa”^[3].

Wybitny badacz dziejów polskiego parlamentaryzmu czasów jagiellońskich. M.in. wskazał rok 1468 jako datę obrad najstarszego dwuizbowego sejmu walnego koronnego, obradującego z udziałem senatorów i  posłów wybranych na sejmikach wojewódzkich^[4]. Poprzednio przyjmowano rok 1493.

Jego badania stały się podstawą do ogólnopolskich obchodów 550-lecia polskiego parlamentaryzmu w 2018 r., których częścią było uroczyste Zgromadzenie Narodowe, zwołane 13 lipca 2018 r.^[5].

Pod jego kierunkiem stopień naukowy doktora otrzymali m.in. Ludwik Sobolewski (1995)^[6], Grzegorz M. Kowalski (2002)^[7], Katarzyna Krzysztofek (2011)^[8] i Maciej Mikuła (2012)^[9].

17 listopada 2017 Uniwersytet Jagielloński zorganizował uroczystość 50-lecia jego pracy twórczej, podczas której przedstawiono wydany z tej okazji zbiór publikacji jubilata pt. Opera historico – iuridica selecta. Prawo kanoniczne – nauka prawa – prawo wyznaniowe^[10].

W 2006 r. wyróżniony nagrodą Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego "Laur Jagielloński" za wybitne osiągnięcia naukowe. W 2016 r. otrzymał medal Jihoceske Univerzity v Ceskych Budejovicich za długoletnią współpracę. W 2018 r. został wyróżniony przez Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego medalem "Merentibus" za szczególne zasługi dla UJ. Przewodniczący kapituły "Ars Legis – Stowarzyszenie im. św. Ivo Helory – Patrona prawników" w Krakowie.

Wieloletni członek, a od 2022 r. przewodniczący Rady Naukowej Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie.^[11]

Życie prywatne

Od 6 marca 1971 r. w sakramentalnym związku małżeńskim z Barbarą Kijowską-Uruszczak. Dzieci: Michał Uruszczak (ur. 1975), Adam Uruszczak (1978 – 2005)^[12], Aleksandra Uruszczak (ur. 1984).

Odznaczenia

Za zasługi na polu nauki został w 2016 odznaczony rycerskim orderem świętego Sylwestra w klasie komandora przyznanym przez papieża Franciszka^[13][14]. W 2022 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[15].

Wybrane publikacje

• O genezie i dacie statutu krakowskiego Władysława Jagiełły, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. XX, 1968

• Krakowski komentarz reguł prawa z początku XVI wieku [Lectura super titulo de regulis iuris Libro Sexto], „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. XXV, 1973, 2

• Les répercussions de la mort de Thomas Becket en Pologne (XII^e ‑ XIII^e siècles), Thomas Becket et la France. Beauchesne, Paris 1975

• Un jurista español olvidado: García Quadros de Sevilla. Sobre la historia de la ciencia juridica en Polonia en la epoca del rinacimento  „Annuario de Historia del Derecho Español”, t. XLVI, Madrid 1976

• L' oeuvre d'Omnebene dans le MS 602 de la Bibliothèque municipale de Cambrai [Dzieło Omnebene w rkpsie 602 w Bibliotece Miejskiej w Cambrai], Monumenta iuris canonici. Series C. Subsidia, nr 5),  Città del Vaticano 1976,  wspólnie z Adamem Vetulanim.

• Próba kodyfikacji prawa polskiego w pierwszej połowie XVI wieku. Korektura praw z 1532 r. (1979)
• Albéric et l'enseignement du droit romain à Reims au XII^e siècle [Alberyk i nauczanie prawa rzymskiego w Reims w XII w.], (Milano 1979)
• Sejm walny koronny w latach 1506–1540 (1980)

• Adam Vetulani, Sur Gratien et les Décrétales. Recueil d'études édité par Wacław Uruszczak,  (Aldershot –  Hampshire  1990)
• Adam Vetulani, Institutions de l'Eglise et canonistes au Moyen Age. De  Strasbourg á Cracovie. Recueil d'études édité par Wacław Uruszczak.Préface Wacław Uruszczak,  (Aldershot – Hampshire 1991)

• Korektura praw z 1532 roku: studium historycznoprawne, t. 1–2 (1990, 1991)

• Formy dawnego państwa polskiego. Uwagi dyskusyjne (1994).
• Konkordat nadziei. Refleksje o znaczeniu Konkordatu z 1993 r. dla Państwa Polskiego (1994)
• Volumina Constitutionum, Tom I : 1493-1549, vols 1 i 2 (Warszawa 1996, 2000), wespół z  Stanisławem Grodziskim i Ireną Dwornicką

• Państwo pierwszych Jagiellonów (1999)

• Statuty Kazimierza Wielkiego jako źródło prawa    (Łódź 1999)
• Enseignants du droit à Reims au XII^e siècle, (University of Berkeley – The Robbins Collection, California 2000)

• Polonica w korespondencji królowej szwedzkiej Krystyny w zbiorach Bibliothèque Interuniversitaire w Montpellier (2001)
• Prawo wyznaniowe : zbiór przepisów (wspólnie ze Zdzisławem Zarzyckim, 2003)
• Acta Maleficorum Wisniciae. Księga złoczyńców Sądu Kryminalnego w Wiśniczu (1629-1665), opracował i wydał Wacław Uruszczak przy współpracy Ireny Dwornickiej (Kraków: Collegium Columbinum 2004)
• Cudzołóstwo według prawa zakazane popełniali : pitaval małopolski (2005)

• »Commune incliti  Poloniae  Regni  privilegium, constitutionum et indultuum«. O tytule i mocy prawnej Statutu Łaskiego z 1506 roku (Kraków 2006)
• Recepcja prawa kanonicznego w obowiązującym prawie polskim (2007) ,
• Rola prawa kanonicznego w rozwoju prawa polskiego w XII-XV wieku (Praha 2008)

• Stendhal (Henri Beyle) Pamiętnik o Napoleonie, przekład i opracowanie W. Uruszczak (Kraków: Collegium Columbinum 2008)

• Poselstwo sejmowe w dawnej Polsce. Posłaniec, mandatariusz, poseł‚ narodu (2009)

• Niezależność sądów, niezawisłość i samorządność sędziowska w dawnej i niedawnej Polsce (Toruń-Warszawa 2010)
• Następstwo tronu w Księstwie Krakowsko-Sandomierskim i Królestwie Polskim (1180-1370)  (2010)
• Umowy w zakresie ubezpieczeń, [w:] System Prawa Handlowego (Warszawa 2011
• Historia państwa i prawa polskiego. Tom I (966–1795) (3 wydania: 2010, 2013, 2015)
• Acta Nigra Maleficorum Wisniciae (1665-1785). Księga Czarna Złoczyńców Sądu Kryminalnego w Wiśniczu (1665-1785), opracował i wydał Wacław Uruszczak przy współpracy Bartłomieja Migdy, Anny Karabowicz i Adama Uruszczaka, Archiwum Państwowe w Krakowie, Kraków 2010

• Konstytucja 3 maja 1791 r. Testament polityczny I Rzeczypospolitej (2011)
• Ustawy okołokonstytucyjne Sejmu Wielkiego z 1791 i 1792 roku  (2013)
• Księga kryminalna miasta Krakowa z lat 1554-1625, opracowali i wydali Wacław Uruszczak, Maciej Mikuła, Anna Karabowicz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego  2013
• Powstanie Uniwersytetu w Krakowie w 1364 roku (2014)
• Księga kryminalna miasta Krakowa z lat 1589-1604  opracowali i wydali Wacław Uruszczak, Maciej Mikuła, Krzysztof Fokt, Anna Karabowicz (Kraków: Societas Vistulana 2016)
• Księgi kryminalne miasta Krakowa z lat 1630-1633, 1679-1690,  opracowali i wydali Wacław Uruszczak, Maciej Mikuła, Krzysztof Fokt, Kraków: Societas Vistulana 2016
• Opera historico – iuridica selecta. Prawo kanoniczne – nauka prawa – prawo wyznaniowe (2017)
• Unio regnorum sub una corona non causat eorum unitatem. Unia Polski i Litwy w Krewie w 1385 r. Studium historyczno-prawne (2017)
• Najstarszy sejm walny koronny 'dwuizbowy' w Piotrkowie w 1468 roku (Wydawnictwo Sejmowe 2018)

•   550 lat parlamentaryzmu Rzeczypospolitej (Warszawa 2018, współautor:  Marek Kornat)
• Zasada parlamentaryzmu na tle zasad ustrojowych dawnego państwa polskiego (2019)
• Konkordaty nazwane i nienazwane w Polsce przedrozbiorowej (Lublin 2019)
• Perwersyjne funkcje niemieckiego „prawa” w Generalnym Gubernatorstwie (1939—1945) (2019)
• Sto wierszy (Kraków: Księgarnia akademicka 2020)
• Wierszyki jak smakołyki (Kraków, Księgarnia Akademicka 2021, ISBN 978-83-8138-421-6
• Historia państwa i prawa polskiego 966-1795, wydanie 4, Warszawa, Wolters Kluwer 2021
• Wiara, nadzieja i miłość, Kraków 2022, Księgarnia Akademicka, ISBN 978-83-8138-632-6^[16]
• Jura Krakowsko-Częstochowska wierszem i kreską / Wacław Uruszczak ; ilustrował Michał Uruszczak, Kraków, Księgarnia Akademicka 2022, ISBN 978-83-8138-759-0
• Krotochwile, smutki, odrobina patosu, Kraków, Księgarnia Akademicka 2023, ISBN 9788381388856

Przypisy

Bibliografia

• Chair of Faculty of Law and Administration Jagiellonian University, 2006, s. 22, (data dostępu: 20.11.2007)
• Prof. dr hab. Wacław Uruszczak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2009-05-26] .

Linki zewnętrzne

• Wacław Uruszczak – artykuły w bibliotece Polona