Vireo[1]
Vieillot, 1808[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – wireonek czerwonooki (V. olivaceus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

wireonkowate

Podrodzina

wireonki

Rodzaj

Vireo

Typ nomenklatoryczny

Vireo musicus Vieillot, 1808 (= Tanagra grisea Boddaert, 1783)

Gatunki

32 gatunki – zobacz opis w tekście

Vireo – rodzaj ptaków z podrodziny wireonków (Vireoninae) w obrębie rodziny wireonkowatych (Vireonidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce[16].

Morfologia

Długość ciała 10–16 cm; masa ciała 7–26 g[17].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1808 roku francuski ornitolog Louis Jean Pierre Vieillot w publikacji swojego autorstwa Histoire naturelle des oiseaux de l’Amérique Septentrionale[2]. Vieillot nie wskazał gatunku typowego. W ramach późniejszego oznaczenia w 1855 roku angielski ornitolog George Robert Gray na gatunek typowy wyznaczył wireonka białookiego (V. grisea)[18].

Etymologia

  • Vireo: łac. vireo, vireonis „mały, zielony, wędrowny ptak”, być może samica wilgi zwyczajnej, ale także utożsamiany z dzwońcem zwyczajnym (por. vireo „jestem zielony”, od virere „być zielonym”)[19].
  • Vireosylva (Vireosylvia): zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Vireo Vieillot, 1808 (wireonek) i Sylvia Scopoli, 1769 (dzierzba)[20]. Gatunek typowy: Muscicapa olivacea Linnaeus, 1766.
  • Phyllomanes: gr. φυλλον phullon „liść”; -μανης -manēs „namiętnie lubić”, od μανια mania „pasja”, od μαινομαι mainomai „być wściekłym”[21].
  • Neochloe: gr. νεος neos „nowy, niespodziewany”; χλοη khloē „zielony” (tj. wireonek)[22]. Gatunek typowy: Neochloe brevipennis P.L. Sclater, 1858.
  • Lanivireo (Laniivireo, Laniovireo): zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Lanius Linnaeus, 1758 (dzierzba) i Vireo Vieillot, 1808 (wireonek)[23]. Gatunek typowy: Vireo flavifrons Vieillot, 1808.
  • Laletes: gr. λαλητης lalētēs „gaduła, papla”, od λαλεω laleō „rozmawiać”[24]. Gatunek typowy: Laletes osburni P.L. Sclater, 1861.
  • Vireonella: rodzaj Vireo Vieillot, 1808 (wireonek); łac. przyrostek zdrabniający -ella[25]. Gatunek typowy: Vireo gundlachii Lembeye, 1850.
  • Chlorochroa: gr. χλωρος khlōros „zielony”; χροα khroa, χροας khroas „wzór, kolor”, od χρως khrōs, χρωτος khrōtos cera[26]. Gatunek typowy: Chlorochroa vireonina G.R. Gray, 1869 (= Vireo hypochryseus P.L. Sclater, 1863).
  • Lawrencia: George Newbold Lawrence (1806–1895), amerykański biznesmen, kolekcjoner, ornitolog[27]. Gatunek typowy: Empidonax nanus Lawrence, 1875.
  • Solivireo: łac. solus, solius „sam”; rodzaj Vireo Vieillot, 1808[28]. Gatunek typowy: Muscicapa solitaria A. Wilson, 1810.
  • Melodivireo: łac. melodus „melodyjny”, od gr. μελωδος melōdos „muzykalny”, od μελος melos „śpiew”; rodzaj Vireo Vieillot, 1808[29]. Gatunek typowy: Muscicapa gilva Vieillot, 1808.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[30]:

  • Vireo sclateri (Salvin & Godman, 1883) – wireonek szaroskrzydły
  • Vireo philadelphica (Cassin, 1851) – wireonek cytrynowy
  • Vireo gilvus (Vieillot, 1808) – wireonek szary
  • Vireo leucophrys (Lafresnaye, 1844) – wireonek brązowogłowy
  • Vireo magister (S.F. Baird, 1871) – wireonek wielkodzioby
  • Vireo olivaceus (Linnaeus, 1766) – wireonek czerwonooki
  • Vireo chivi (Vieillot, 1817) – wireonek białobrewy
  • Vireo gracilirostris Sharpe, 1890 – wireonek cienkodzioby
  • Vireo flavoviridis (Cassin, 1851) – wireonek białobrzuchy
  • Vireo altiloquus (Vieillot, 1808) – wireonek wąsaty
  • Vireo vicinior Coues, 1866 – wireonek popielaty
  • Vireo huttoni Cassin, 1851 – wireonek zielonkawy
  • Vireo flavifrons Vieillot, 1808 – wireonek żółtogardły
  • Vireo carmioli S.F. Baird, 1866 – wireonek żółtawy
  • Vireo masteri Salaman & Stiles, 1996 – wireonek jasnoskrzydły
  • Vireo cassinii Xántus de Vesey, 1858 – wireonek oliwkowogrzbiety
  • Vireo solitarius (A. Wilson, 1810) – wireonek siwy
  • Vireo plumbeus Coues, 1866 – wireonek ołowiany
  • Vireo nanus (Lawrence, 1875) – wireonek płaskodzioby
  • Vireo osburni (P.L. Sclater, 1861) – wireonek szarogłowy
  • Vireo latimeri S.F. Baird, 1866 – wireonek płowy
  • Vireo bellii Audubon, 1844 – wireonek skromny
  • Vireo brevipennis (P.L. Sclater, 1858) – wireonek stalowy
  • Vireo atricapilla Woodhouse, 1852 – wireonek czarnogłowy
  • Vireo nelsoni J. Bond, 1934 – wireonek mały
  • Vireo caribaeus J. Bond & Meyer de Schauensee, 1942 – wireonek karaibski
  • Vireo modestus P.L. Sclater, 1861 – wireonek posępny
  • Vireo gundlachii Lembeye, 1850 – wireonek kubański
  • Vireo pallens Salvin, 1863 – wireonek namorzynowy
  • Vireo bairdi Ridgway, 1885 – wireonek brązowy
  • Vireo griseus (Boddaert, 1783) – wireonek białooki
  • Vireo crassirostris (H. Bryant, 1859) – wireonek grubodzioby

Uwagi

  1. ↑ Wariant pisowni Vireosylva Bonaparte, 1838.
  2. ↑ Nowa nazwa dla Vireosylva Bonaparte, 1838 ze względu na puryzm.
  3. 1 2 Wariant pisowni Lanivireo Baird, 1858.
  4. ↑ Nomen nudum.

Przypisy

  1. ↑ Vireo, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 L.J.P. Vieillot: Histoire naturelle des oiseaux de l’Amérique Septentrionale: contenant un grand nombre d’espèces décrites ou figurées pour la première fois. T. 1. Paris: Chez Desray, 1807, s. 83. (fr.).
  3. ↑ hC.L. Bonaparte: A geographical and comparative list of the birds of Europe and North America. London: J. Van Voorst, 1838, s. 26. (ang.).
  4. 1 2 J. Cabanis. Ornithologische Notizen. „Archiv für Naturgeschichte”. 13 (1), s. 321, 1847. (niem.).
  5. ↑ P.L. Sclater. On a Collection of Birds made by Signor Matteo Botteri in the vicinity of Orizaba in Southern Mexico. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 25, s. 213, 1857. (ang.).
  6. ↑ S.F. Baird & J. Henry: Reports of explorations and surveys, to ascertain the most practicable and economical route for a railroad from the Mississippi River to the Pacific Ocean. Cz. 9. Washington: A.O.P. Nicholson, Printer, 1858, s. 329. (ang.).
  7. ↑ Anonymous. Bibliographical notices. General Report upon the Zoology of the several Pacific Railroad Routes. Part II. Birds. By Spencer F. Baird, Assistant Secretary, Smithsonian Institution; with the co-operation of John Cassin and George N. Lawrence. 1 vol. 4to, Washington, 1858. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third series. 2 (12), s. 467, 1858. (ang.).
  8. ↑ P.L. Sclater. Recent Ornithological Publications. „Ibis”. 2 (5), s. 98, 1860. (ang.).
  9. ↑ P.L. Sclater. List of a Collection of Birds made by the late Mr. W. Osburn in Jamaica, with Notes. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 29, s. 72, 1861. (ang.).
  10. ↑ P.L. Sclater. [Notka bez tytułu]. „The Athenaeum”. 1834, s. 811, 1862. (ang.).
  11. ↑ S.F. Baird. Review of American Birds in the Museum of the Smithsonian Institution. „Smithsonian Miscellaneous Collections”. 12, s. 326, 369, 1874. (ang.).
  12. ↑ G.R. Gray: Hand-list of genera and species of birds, distinguishing those contained in the British Museum. Cz. 1. London: printed by order of the Trustees, 1869, s. 382. (ang.).
  13. ↑ R. Ridgway. Description of a New Genus of Tyrannidæ from Santo Domingo. „The Auk”. 3, s. 382, 1886. (ang.).
  14. ↑ Oberholser 1974 ↓, s. 997.
  15. ↑ Oberholser 1974 ↓, s. 998.
  16. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy), Shrikes, vireos, shrike-babblers [online], IOC World Bird List (v13.1) [dostęp 2023-06-09] (ang.).
  17. ↑ D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Vireos, Shrike-Babblers, and Erpornis (Vireonidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, Vireo, DOI: 10.2173/bow.vireon1.01 [dostęp 2023-06-09] (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  18. ↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 54. (ang.).
  19. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Vireo [dostęp 2018-07-07].
  20. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Vireosylva [dostęp 2018-07-07].
  21. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Phyllomanes [dostęp 2023-06-09].
  22. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Neochloe [dostęp 2018-07-07].
  23. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lanivireo [dostęp 2018-07-07].
  24. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Laletes [dostęp 2018-07-07].
  25. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Vireonella [dostęp 2018-07-07].
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Chlorochroa [dostęp 2023-06-09].
  27. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Lawrencia [dostęp 2018-07-07].
  28. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Solivireo [dostęp 2018-07-07].
  29. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Melodivireo [dostęp 2018-07-07].
  30. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Podrodzina: Vireoninae Swainson, 1837 - wireonki (wersja: 2022-09-11), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2023-06-09].

Bibliografia

  • H.Ch. Oberholser: The bird Life of Texas. Wyd. 1. University of Texas Press, 1974. ISBN 0-292-70711-8. (ang.).
  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.