Urząd pracy – instytucja zajmująca się badaniem i analizowaniem rynku pracy, udzielaniem informacji osobom bezrobotnym oraz zajmująca się pośrednictwem zawodowym dla osób poszukujących pracy.
Urzędy pracy w Polsce
Urzędy pracy w Polsce są organami administracji samorządowej i działają na szczeblu wojewódzkim i powiatowym[1].
Podstawy prawne funkcjonowania urzędów pracy:
- ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2024 r. poz. 475),
- ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1634),
- ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 528),
- ustawa z dnia 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. z 1998 r. nr 133, poz. 872, z późn. zm.),
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie dostosowania organizacji i obszaru działania wojewódzkich i rejonowych urzędów pracy do organizacji administracji publicznej (Dz.U. z 1998 r. nr 166, poz. 1247).
- oraz odpowiednio wewnętrzne regulaminy organizacyjne i statuty.
Struktura organizacyjna
W Polsce funkcjonują powiatowe (340) i wojewódzkie (16) urzędy pracy. Wojewódzkie i Powiatowe Urzędy Pracy nie są powiązane ze sobą pod względem podległości i realizują odmienny zakres zadań. Pracuje w nich około 22 tys. urzędników i kosztuje to podatnika rocznie około 4 mld zł[2].
Rejestracja osoby bezrobotnej w urzędzie pracy
Rejestracja osoby bezrobotnej w Powiatowym Urzędzie Pracy wiąże się z dostępem danej osoby do szeregu świadczeń. Należą do nich[3]:
- ubezpieczenie zdrowotne (ew. również dla małżonka),
- zasiłek dla bezrobotnych (zatrudnienie przynajmniej rok przez ostatnie 18 miesięcy, w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia),
- wsparcie finansowe (dodatek aktywizacyjny, dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej),
- ułatwienia w podjęciu pracy (szkolenia, konsultacje, pośrednictwo, doradztwo).
Osoba rejestrująca się w Powiatowym Urzędzie Pracy musi spełnić następujące warunki:
- ukończony 18. rok życia,
- brak zarejestrowanej działalności gospodarczej,
- nie jest w posiadaniu samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej o powierzchni przekraczającej 2 ha,
- nie posiada przychodów podlegających opodatkowaniu z działalności rolnej,
- nie jest aresztowana lub nie odbywa kary pozbawienia wolności (wyjątkiem jest odbywanie kary poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego),
- nie otrzymuje następujących świadczeń socjalnych:
- emerytura,
- renta socjalna,
- renta szkoleniowa,
- renta z tytułu niemożności podjęcia pracy,
- zasiłek chorobowy,
- zasiłek macierzyński,
- zasiłek przedemerytalny,
- świadczenie przedemerytalne,
- świadczenie rehabilitacyjne.
Postulaty likwidacji
Roczne koszty utrzymania urzędów pracy w Polsce to około 4 miliardy złotych; efektywność aktywizacji zawodowej bezrobotnych wynosi od 0,7 procent do 3,8 procent[4]. Od wielu lat pojawiają się pomysły, by zmienić funkcjonowanie urzędów pracy (np. by nie była wymagana rejestracja jako osoba bezrobotna w celu uzyskania prawa do ubezpieczenia zdrowotnego[5]) lub całkowicie je zlikwidować (chcieli tego np. Jan Filip Libicki[6], Stanisław Tyszka[7]).
Przypisy
- ↑ urzędy pracy, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-08-17] .
- ↑ Bezrobocie coraz niżej. Pustki w urzędach pracy – Money.pl. www.money.pl. [dostęp 2019-08-27].
- ↑ Kto może zarejestrować się w urzędzie pracy?
- ↑ Urzędy pracy do likwidacji? Na razie rząd chce je odebrać samorządom. 2017-01-25. [dostęp 2023-05-08].
- ↑ Wraca pomysł sprzed kilkunastu lat. To będzie fundamentalna zmiana dla urzędów pracy. 2021-05-13. [dostęp 2023-05-08].
- ↑ Jan F. Libicki chce zlikwidować Urzędy Pracy. 2013-07-31. [dostęp 2023-05-08].
- ↑ Interpelacja nr 21466 w sprawie likwidacji urzędów pracy.
Linki zewnętrzne
- Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia – będący kanałem komunikacji Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z jednostkami Publicznych Służb Zatrudnienia oraz Centralną Bazą Ofert Pracy w sposób ciągły zasilaną komunikatami z systemów informatycznych Powiatowych Urzędów Pracy.