Ulica Xawerego Dunikowskiego w Kłodzku
Osiedle Nysa
Ilustracja
widok ogólny na ul. Dunikowskiego w kierunku wieżowca
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kłodzko

Długość

457 m

Poprzednie nazwy

Seufzerallee (do 1945)

Przebieg
0m ul. J. Malczewskiego
457m ul. J. Malczewskiego
Położenie na mapie Kłodzka
Mapa konturowa Kłodzka, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Xawerego Dunikowskiego w Kłodzku”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Ulica Xawerego Dunikowskiego w Kłodzku”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ulica Xawerego Dunikowskiego w Kłodzku”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Xawerego Dunikowskiego w Kłodzku”
Ziemia50°26′02,2″N 16°39′15,2″E/50,433944 16,654222

Ulica Xawerego Dunikowskiego – ulica położona na Wyspie Piasek w centrum miasta, przebiegająca przez osiedle nyskie. Współcześnie rozpoczyna się ona od skrzyżowania z ulicą Jacka Malczewskiego po czym biegnie równolegle wzdłuż kanału Młynówka, by ostatecznie znów skrzyżować się ze wspomnianą wyżej ulicą Malczewskiego[1]. Patronem ulicy jest Xawery Dunikowski (1875-1964), wybitny polski rzeźbiarz i malarz[2], co wpisuje się w nazewnictwo wielu ulic Wyspy Piasek, nadanych im na cześć polskich artystów, głównie malarzy po zakończeniu II wojny światowej i objęcia Kłodzka przez polską administrację.

Przebieg i ruch uliczny

Młynówka przepływająca w pobliżu alei spacerowej przy ul. Dunikowskiego

Ulica Xawerego Dunikowskiego stanowi drugą ulicę znajdującą się na kłodzkim osiedlu Nysa. Rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicą Jacka Malczewskiego – przejazd pod blokiem nr 2 tejże ulicy. Następnie ciągnie się równolegle do kanału Młynówka, od którego oddziela ją grobla z aleją spacerową poniżej której, znajdują się garaże samochodowe. Swój bieg kończy ponownie krzyżując się z ulicą Malczewskiego w rejonie parkingu osiedlowego[1].

Ulica Xawerego Dunikowskiego jest dwukierunkowa. Stanowi ona drogę gminną, będącą w zarządzie gminy miejskiej Kłodzko[3]. Z uwagi na fakt, że ulica ta ma charakter lokalny, stanowiąc w zasadzie wewnętrzną drogę osiedla nie przebiegają tędy żadne trasy komunikacji miejskiej i dalekobieżnej[4][5].

Historia

Historia dzisiejszej ulicy Dunikowskiego związana jest z włączeniem Wyspy Piaskowej w granice Kłodzka. Miało to związek z wprowadzeniem w 1808 roku w Prusach ustawy o miastach[6]. Mimo tego faktu w mieście wciąż obowiązywały ograniczenia budowlane, co związane było z tym, iż posiadało ono status miasta-twierdzy[7]. W 1810 roku dokonano sekularyzacji dóbr klasztornych[8], w wyniku których posiadłości franciszkanów na które składała się od XIII wieku Wyspa Piasek[9], zostały przejęte przez państwo. Południowa część Piasku znalazła się w rękach wojska[10].

Dawne targowisko miejskie (niem. Viehmarkt) położone w miejscu obecnego wieżowca przy ul Dunikowskiego 1

W latach 1883–1886 na sąsiednim brzegu Młynówki zbudowano nowe koszary dla 38 Regimentu im. Feldmarszałka von Moltke, zwane jako „Nowe Koszary” (niem. Neue Kaserne)[11], co miało znaczące znaczenie dla południowej części Wyspy Piaskowej, ponieważ w jej południowej części urządzono tzw. „Holzplan”, czyli plac ćwiczeniowy dla żołnierzy, który służył także jako plac defilad. W tym czasie wytyczono również niewielką, bezimienną alejkę wzdłuż Młynówki, która dała początek dzisiejszej ulicy Dunikowskiego. Ścieżkę tą połączono trzema kładkami, w tym jedną dostępną tylko dla wojska z lewobrzeżną częścią miasta – Przedmieściem Za Zieloną Bramą (niem. Grüne Thor Vorstadt). Pod koniec XIX wieku ścieżkę tę połączono z powstałym w południowej części ówczesnej ulicy Minorytów (niem. Minoritenstrasse) targowiskiem (niem. Viehmarkt)[12]. Niedługo potem ścieżka ta została zadrzewiona i otrzymała nazwę Alei Westchnień (niem. Seufzerallee), stanowiąc jeden z miejskich bulwarów nadrzecznych[13].

Po przejęciu Kłodzka przez władze polskie w 1945 roku po zakończeniu II wojny światowej[14] aleja nie otrzymała nowej nazwy. Ze względu na brak jakiejkolwiek zabudowy nie figurowała ona na pierwszym planie miasta wydanym w 1946 roku[15]. W 1951 roku czynem społecznym pracowników kolei w miejscu dawnego targu (niem. Viehmarkt) oraz częściowo „Holzplanu” wybudowano stadion piłkarski Związkowego Klubu Sportowego „Spójnia” Kłodzko. Poza meczami piłki nożnej odbywały się na nim także festyny[16].

Ulica Dunikowskiego widok na garaże i znajdujące się po prawej bloki osiedla nyskiego

Przełomem w dziejach tej części miasta okazały się być lata 60. XX wieku, kiedy to podjęto decyzję o budowie w tym rejonie nowego osiedla mieszkaniowego, składającego się z kilku bloków z wielkiej płyty. Według planów władz miasta z 1961 roku na nowym osiedlu miało się znaleźć blisko 450 nowych mieszkań[17]. Inwestorem była Powiatowa Spółdzielnia Mieszkaniowa w Kłodzku powstała w 1962 roku[18]. Wzdłuż spacerowej alejki, poniżej grobli wytyczono nową drogę, której nadano nazwę ulicy Dunikowskiego. Była to wewnętrzna trasa nowo powstającego Osiedla Nysa. Na początku tej drogi postanowiono wybudować pierwszy w Kłodzku wieżowiec. Jego realizacja miała miejsce latach 1965–1969[17][19]. Na przełomie lat 60. i 70. XX wieku wzdłuż ulicy wybudowano zespół garaży[20].

Ulica została zalana podczas powodzi tysiąclecia, jaka miała miejsce w nocy z 7 na 8 lipca 1997 roku na ziemi kłodzkiej. W jej wyniku woda przerwała wał przeciwpowodziowy w okolicach mostu dla pieszych koło jazu zalewając całe osiedle nyskie[21]. Na początku XXI wieku dokonano wymiany oświetlenia w postaci latarni wzdłuż alei spacerowej przy ulicy Dunikowskiego oraz naprawiono ławki i wycięto uschnięte drzewa[22].

Pierwszy kłodzki wieżowiec powstały w latach 1965–1969 i do lat 80. XX w. najwyższy budynek w mieście

Obiekty

  • wieżowiec przy ul. Dunikowskiego 1 – powstał w latach 1965–1969 jako sztandarowa inwestycja nowego zespołu mieszkaniowego w południowej części Piasku – był to nie tylko pierwszy kłodzki wieżowiec, ale również najnowocześniejszy i najwyższy budynek mieszkalny tamtych czasów; posiada dwanaście kondygnacji i złożony jest z dwóch klatek schodowych (1/I i 1/II) z windami po 55 mieszkań w każdej z nich; powstał w technologii tzw. wrocławskiej wielkiej płyty; jego budowa przedłużała się, z uwagi na kłopoty z pojawieniem się wody na dolnym poziomie piwnic; ostatecznie, po ustabilizowaniu gruntu zbudowano tylko jeden poziom piwnic, które indywidualnie mają bardzo małą powierzchnię; w prawej klatce (1/ II) mieszkanie nr 1 było kwaterą służbową dozorcy; blok zasiedlany był do 1970 roku; według relacji pierwszych ówczesnych mieszkańców na początku musieli się oni borykać z wieloma utrudnieniami, np. zakaz przewożenia mebli windą (czynna w godz. 5-22), częste awarie oświetlenia, zbyt słabe ciśnienie wody na górnych piętrach i przemrażanie ścian, oraz zalewanie otwartych loggi wodą po każdej burzy[23]; na początku XXI wieku wieżowiec przeszedł gruntowną modernizację, od grudnia 2019 roku trwa remont jego elewacji, w której charakterystyczną cechą jest reklama kłodzkiego oddziału Powszechnej Kasy Oszczędności (PKO) ze stylizowanym kłodzkim lwem herbowym widoczna od strony Młynówki[24].
  • pawilon handlowo-usługowy przy ul. Dunikowskiego 1a – powstały pod koniec lat 90. XX wieku jako sklep spożywczy, obecnie działa w nim salon fryzjerski[25].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Kłodzko. Plan miasta, 1:10 000, wyd. 3, PPWK, Wrocław – Warszawa 1999.
  2. ↑ Dunikowski Ksawery, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-03-20].
  3. ↑ Dane na podstawie Wydziału Inżynierii Miejskiej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta w Kłodzku.
  4. ↑ Rozkład jazdy „A-Visty” w Kłodzku według stanu na marzec 2020 roku [on-line] [dostęp 2020-03-21].
  5. ↑ Internetowy rozkład jazdy PKS w Kłodzku [on-line] [dostęp 2020-03-20].
  6. ↑ A. i A. Galasowie, Dzieje Śląska w datach, Wydawnictwo „Rzeka”, Wrocław 2001, s. 173.
  7. ↑ Kłodzko. Dzieje miasta, pod red. R. Gładkiewicza, Muzeum Ziemi Kłodzkiej, Kłodzko 1998, s. 96.
  8. ↑ P. Pregiel, T. Przerwa, Dzieje Śląska, Wydawnictwo Cadus, Wrocław 2005, s. 109.
  9. ↑ A. Dudek, Franciszkanie w Kłodzku, Wydawnictwo Świętego Antoniego, Wrocław 2002, s. 10.
  10. ↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 15: Kotlina Kłodzka, Rów Górnej Nysy, pod red. M. Staffy, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 1994, s. 202.
  11. ↑ Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 114.
  12. ↑ M. Krause, Plan von Glatz, 1:4500, Flemming, Glogau 1896. [on-line] [dostęp 2020-03-21].
  13. ↑ Glatz mit nächster Umgebung, 1:9000, Liegnitz 1905.
  14. ↑ Historia Śląska, pod red. M. Czaplińskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002, s. 438.
  15. ↑ S. Kosiński, Plan Kłodzka, Kłodzko VII 1946. [on-line] [dostęp 2020-03-23].
  16. ↑ Archiwalne zdjęcia i informacje na temat stadionu ZKS „Spójnia” Kłodzko [on-line] [dostęp 2020-03-21].
  17. 1 2 Kłodzko, Dzieje miasta, op. cit., s. 164.
  18. ↑ Spółdzielnia ma 50 lat. Poznaj jej historię, artykuł w serwisie „klodzko24.eu” z dn. 01.06.2012 r. [on-line] [dostęp 2020-03-21].
  19. ↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów, op. cit., s. 205.
  20. ↑ Grunty w Kłodzku na podstawie „geoportal360.pl” [on-line] [dostęp 2020-03-23].
  21. ↑ Kłodzko. Dzieje miasta, op. cit., s. 242.
  22. ↑ „Kurier Kłodzki”, wydanie z IX 2014 roku.
  23. ↑ S. Stech, Wspomnienia Pierwszych Mieszkańców wieżowca przy ul. Dunikowskiego 1 w Kłodzku w serwisie „polska-org.pl” [on-line] [dostęp 2020-03-22].
  24. ↑ Fotogaleria z remontu bloku przy ul. Dunikowskiego 1 na stronie „polska-org.pl” [on-line] [dostęp 2020-03-21].
  25. ↑ Informacja dotycząca pawilonu handlowo-usługowego przy ul. Dunikowskiego 1a na stronie „polska-org.pl” [on-line] [dostęp 2020-03-21].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.