Ulica Pszenna
Przedmieście Świdnickie
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

164 m

Poprzednie nazwy

Seydlitzstrasse

Przebieg
ul. Żytnia
łącznik do ul. Jęczmiennej
ul. Jęczmienna
pl. Rozjezdny
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Ulica Pszenna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Ulica Pszenna”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ulica Pszenna”
51°06′04,705″N 17°01′05,598″E/51,101307 17,018222
Koniec ulicy, dalej teren po zlikwidowanym odcinku ulicy
Teren po zlikwidowanym odcinku ulicy, w tle zabudowa ul. Żytniej, za górką ul. Pszenna

Ulica Pszenna – ulica położona we Wrocławiu, łącząca ulicę Żytnią z placem Rozjezdnym i ulicą Jęczmienną, na osiedlu Przedmieście Świdnickie w dawnej dzielnicy Stare Miasto[1][2][3]. Ulica ma 164 m długości[1]. Współcześnie charakterystyczną cechą tej ulicy jest jej przebieg wzdłuż nasypu kolejowego, na którym przebiegają linie kolejowe: linia kolejowa nr 271 i linia kolejowa nr 273[2][4], a cała zabudowa znajduje się po jej północnej stronie i obejmuje kamienice ujęte w gminnej ewidencji zabytków[2][5].

Historia

Ulica Pszenna położona jest na terenach należących niegdyś do dawnej wsi Gajowice. W XIX wieku granica miasta przebiegała wzdłuż polnej drogi na śladzie której wytyczono w 1845 r. ówcześnie nową ulicę Friedrichstrasse, która dziś podzielona jest na trzy odrębnie nazwane ulice: Wojciecha Bogusławskiego, Kolejowa i Nasypowa[6][7][8][9]. Już rok później, w 1846 r., zbudowano linię kolejową, łączącą trzy wrocławskie dworce kolejowe, w poziomie terenu, biegnącą na północ od dzisiejszej ulicy Pszennej. Budowa linii kolejowej w poziomie terenu spowodowała ograniczenia w rozwoju zabudowy i przeszkadzała w codziennej komunikacji[6][7][10].

Projekty wytyczenia ulic w tym rejonie powstawały już od 1873 r.[11]. W latach 1881-1882 jeszcze na polach wsi Gajowice został przez właścicieli gruntów u zbiegu Pszennej i Jęczmiennej założony plac Rozjezdny, którego układ urbanistyczny zdeterminowany był przebiegiem linii kolejowej i starszych ulic[11][12]. W latach 80. XIX wieku zbudowano w okolicy domy czynszowe w zabudowie pierzejowej[12][13][14]. Również przy zachodnim krańcu ówczesnej ulicy – dziś nieistniejącym – do skrzyżowania z krótką wówczas ulicą biegnącą od ulicy Grabiszyńskiej do torów kolejowych (dziś stanowiącą część ulicy Zaporoskiej), powstała zwarta zabudowa kamienicowa[13][14][15][16].

W latach 1900-1905 linię kolejową wyniesiono na estakadę kolejową, nasyp i wiadukty (estakada kolejowa we Wrocławiu)[5][6][7][10], zbudowaną w latach 1900-1905[5][17] (1896-1901[10]), przesuwając zachodni przebieg linii kolejowej nieco bardziej na południe[6], w ten sposób, że teren przy ulicy Pszennej znalazł się po północnej stronie nasypu i został on włączony do Przedmieścia Świdnickiego[6][7][10][18].

Znaczna część zabudowy w tym rejonie uległa zniszczeniu w wyniku działań wojennych prowadzonych podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r. W latach 60. XX wieku przeprowadzono porządkowanie ulic bocznych Grabiszyńskiej, a w latach 1962-1967 zrealizowano nową zabudowę budynkami mieszkalnymi cztero- i ośmio- piętrowymi w obszarze od pl. Rozjezdnego do Grabiszyńskiej. W czasie realizacji nowej zabudowy tego rejonu w latach 60. XX wieku likwidacji uległ zachodni odcinek ulicy, od ulicy Żytniej do ulicy Zaporoskiej[6][12][19].

Nazwy

W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:

  • Seydlitzstrasse, do 1946 r.[19]
  • Pszenna, od 1946 r.[1][20].

Niemiecka nazwa ulicy upamiętnia Friedricha Wilhelma von Seydlitza, urodzonego 3 lutego 1721 r. w Kalkar, zmarłego 27 sierpnia 1773 r. w Oławie, pruskiego generała, dowódcę kawalerii[19]. Współczesna nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Wrocławia i ogłoszona w okólniku nr 12 z 7.03.1946 r.[1]. W okolicy oprócz ulicy Pszennej znajdują się trzy inne ulice o nazwach przyjętych od zbóż: Jęczmienna, Żytnia i Owsiana[2][11].

Układ drogowy

Do ulicy Pszennej przypisana jest droga gminna nr 105049D (numer ewidencyjny drogi G1050490264011) o długości 164 m[1][21], łącząca ulicę Żytnią z placem Rozjezdnym i ulicą Jęczmienną[1], klasy dojazdowej[22]. Szerokość ulicy w liniach rozgraniczających w określony miejscu wynosi 17,1 m[23].

Ulica łączy się z następującymi drogami publicznymi, kołowymi, oraz innymi drogami:

Drogi powiązane.
rodzaj droga foto
kontynuacja ulica Żytnia[1][24]
skrzyżowanie łącznik do ulicy Jęczmiennej (w ramach ulicy Pszennej)[1][25][26]
skrzyżowanie ulica Jęczmienna[uwaga 1][1][25][26]
kontynuacja pl. Rozjezdny[uwaga 1][1][25][27]
Ul. Pszenna

Ulica wraz z łącznikiem i niewielkim zieleńcem położona jest na działce ewidencyjnej o polu powierzchni wynoszącym 3.356 m2[1][25].

Droga gminna przypisana do ulicy posiada nawierzchnię wykonaną z granitowej kostki brukowej[28][29]. Jest ona w całości objęta strefą ograniczenia prędkości 30 km/h[30]. W ramach wymienionej strefy ruchu uspokojonego przeznaczona jest także dla ruchu rowerowego[30][31].

Zabudowa i zagospodarowanie

Skwer z placem zabaw pomiędzy ul. Pszenną i Jęczmienną

Zabudowa przy ulicy Pszennej obejmuje kamienice o pięciu kondygnacjach położone w zwartej zabudowie pierzejowej po północnej stronie ulicy[21][32]. U zbiegu z ulicą Jęczmienną położony jest skwer o powierzchni 1.113 m², z placem zabaw oraz okalającym go od strony ulic szpalerem drzew[2][33][34] i niewielki zieleniec, z podlegającą ochronie zielenią parkową – grupa drzew[2][35]. W przeciwieństwie do okolicznych ulic, zarówno parzysta jak i nieparzysta numeracja adresowa dotyczy tej jednej zabudowanej, północnej strony i obejmuje numery 12, 13, 14, 15 i 16[2]. Na zachodnim krańcu ulica kończy się wolnym terenem zieleni, a na wschodnim budynkiem z usługami ukierunkowanymi na obsługę pojazdów, położonym przy placu Rozjezdnym 1[2][36]. Natomiast południowa strona to jak wyżej zaznaczono nasyp z trzema torami kolejowymi[2][4][37][38].

Ulica przebiega przez teren o wysokości bezwzględnej od 119,5 do 120,0 m n.p.m.[28][39]. Zabudowa przy ulicy objęta jest rejonem statystycznym numer 933460, przy czym dostępne dane pochodzą z 31.12.2019 r. W rejonie tym przy zameldowanych 764 osobach gęstość zaludnienia wynosi 19.818 lud./km²[40].

Ochrona i zabytki

W rejonie ulicy ochronie podlega skwer położony pomiędzy ulicą Pszenną i Jęczmienną, przylegający do czynszowej zabudowy kamienicowej[41]. Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki i inne obiekty historyczne (wszystkie położone w pierzei północnej ulicy[5]):

Obiekty zabytkowe.
obiekt, położenie powstanie, nr rej.[uwaga 2] fotografia
Kamienica
ulica Pszenna 12[5][42][43]		 około 1880 r., XX wiek
rodzaj ochrony – inny[5]
Kamienica
ulica Pszenna 13[5][42][43]		 około 1875-1880 r., XX wiek
rodzaj ochrony – inny[5]
Kamienica
ulica Pszenna 14[5][42][43]		 około 1880 r., XX wiek
rodzaj ochrony – inny[5]
Kamienica
ulica Pszenna 15[5][42][43]		 około 1880 r., XX wiek
rodzaj ochrony – inny[5]
Kamienica
ulica Pszenna 16[5][42][43]		 około 1880 r., XX wiek
rodzaj ochrony – inny[5]

Baza TERYT

Ul. Pszenna

Dane Głównego Urzędu Statystycznego z bazy TERYT, spis ulic (ULIC)[44][45]:

  • województwo: DOLNOŚLĄSKIE (02)
  • powiat: Wrocław (0264)
  • gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska
  • Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto, Wrocław-Stare Miasto (0986946) delegatura
  • Gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław-Stare Miasto (0264059) delegatura
  • Nazwa ulicy: ul. Pszenna (18049).

Zobacz też

Uwagi

  1. 1 2 Podane tu powiązania ulic i placu zgodny jest z zakresem działek ewidencyjnych przypisanych do poszczególnych ulic i placu oraz ich położeniu określonemu w Geoportalu Wrocław[uwaga 3]. Zarządca drogi, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta (ZDiUM) w udostępnianym zestawieniu dróg, definiuje powiązanie z placem Rozjezdnym zarówno ulicy Pszennej jak i ulicy Jęczmiennej[uwaga 4][uwaga 5][uwaga 6][uwaga 7].
  2. ↑ Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez – gminna ewidencja zabytków.
  3. SIP 2020 ↓, Mapa podstawowa.
  4. ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 4488 (Pszenna).
  5. SIP 2020 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_31, 18.
  6. ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 1804 (Jęczmienna).
  7. ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 4709 (Rozjezdny plac).

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 4488 (Pszenna).
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SIP 2020 ↓, Mapa podstawowa.
  3. ↑ SIP 2020 ↓, Osiedla Wrocławia.
  4. 1 2 PKP PLK 2020 ↓.
  5. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 SIP 2020 ↓, GEZ.
  6. 1 2 3 4 5 6 Antkowiak 1970 ↓, s. 104-105 (Kolejowa).
  7. 1 2 3 4 Antkowiak 1970 ↓, s. 22-23 (Bogusławskiego).
  8. ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 136 (Springerstr.).
  9. ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 49 (Friedrichstr.).
  10. 1 2 3 4 Harasimowicz 2006 ↓, s. 184 (Estakada kolejowa).
  11. 1 2 3 Antkowiak 1970 ↓, s. 81-82 (Jęczmienna).
  12. 1 2 3 Harasimowicz 2006 ↓, s. 757 (Rozjezdny plac).
  13. 1 2 Eysymontt i in. 2008 ↓, s. 40-41 poz. 32.
  14. 1 2 Eysymontt i in. 2008 ↓, s. 43 poz. 37.
  15. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 249-250 (Sudecka).
  16. ↑ Antkowiak 1970 ↓, plan ulic.
  17. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 985 (Wrocławski Węzeł Kolejowy).
  18. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 723 (Przedmieście Świdnickie).
  19. 1 2 3 Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 133 (Seydlitzstr.).
  20. ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 170 (Zimmerstr.).
  21. 1 2 UMWD 2020 ↓, BDOT10k.
  22. ↑ Uchwała RMWr 2015 ↓, § 24 ust. 2 pkt 1.
  23. ↑ Uchwała RMWr 2015 ↓, § 24 ust. 2 pkt 2.
  24. ↑ ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 6779 (Żytnia).
  25. 1 2 3 4 SIP 2020 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_31, 18.
  26. 1 2 ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 1804 (Jęczmienna).
  27. ↑ ZDiUM ulice 2020 ↓, poz. 4709 (Rozjezdny plac).
  28. 1 2 GUGiK 2020 ↓, Geoportal krajowy, obiekty topograficzne.
  29. ↑ ZGKiKM 2020 ↓, BDOT500.
  30. 1 2 SIP 2020 ↓, Komunikacja, utrudnienia.
  31. ↑ SIP 2020 ↓, Mapa rowerowa.
  32. ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, § 21 ust. 2 pkt 2.
  33. ↑ Uchwała RMWr 2015 ↓, § 20.
  34. ↑ SIP 2020 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_31, 8/23.
  35. ↑ Uchwała RMWr 2015 ↓, § 21.
  36. ↑ Uchwała RMWr 2010 ↓, § 20.
  37. ↑ Jerczyński 2001 ↓.
  38. ↑ Uchwała RMWr 2015 ↓, § 25.
  39. ↑ SIP 2020 ↓, Mapa wysokościowa.
  40. ↑ SIP 2020 ↓, Demografia.
  41. ↑ Uchwała RMWr 2015 ↓, § 8.
  42. 1 2 3 4 5 ZW 2020 ↓, GEZ poz. 4134.
  43. 1 2 3 4 5 WUOZ 2020 ↓, poz. 3973.
  44. ↑ GUS 2020 ↓, ULIC.
  45. ↑ SIP 2020 ↓, EMUiA, ul. Pszenna.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

  • Ulica Pszenna, [w:] Wrocław: Przedmieście Świdnickie [online], fotopolska.eu [dostęp 2020-12-08] (pol.).
  • ul. Pszenna, [w:] Wrocław: Przedmieście Świdnickie [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID: 587063 [dostęp 2020-12-08] (pol.).
  • ul. Pszenna [online], wikimapia.org [dostęp 2020-12-08] (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.