ulica Niedźwiedzia
Stare Miasto w Bydgoszczy
Ilustracja
Widok od Starego Rynku
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bydgoszcz

Długość

70 m

Przebieg
ul. Jezuicka, ul. Ku Młynom ↑
← ul. Stefana Batorego, Stary Rynek →↓
Położenie na mapie Bydgoszczy
Mapa konturowa Bydgoszczy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ulica Niedźwiedzia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Niedźwiedzia”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ulica Niedźwiedzia”
Ziemia53°07′18,6″N 17°59′56,7″E/53,121820 17,999091

Ulica Niedźwiedzia w Bydgoszczy – ulica na terenie miasta lokacyjnego Bydgoszczy.

Położenie

Ulica znajduje się w środkowo-zachodniej części Starego Miasta. Rozciąga się w przybliżeniu na kierunku wschód-zachód, od Starego Rynku do ul. Jezuickiej. Jej długość wynosi ok. 70 m.

Historia

Ulica Niedźwiedzia
Widok ulicy
Kamienice nr 1-7

Ulica Niedźwiedzia została wytyczona w połowie XIV wieku podczas kształtowania bydgoskiego miasta lokacyjnego. Łączyła ona południowo-zachodni narożnik Starego Rynku z ul. Jezuicką (Kościelną), a po wybudowaniu mostu na Młynówce możliwe było przejście dalej na zachód w kierunku Wyspy Młyńskiej.

W XVII-XVIII wieku większa część domów w czworoboku dzisiejszych ulic: Farnej, Jezuickiej, Niedźwiedzia i Starego Rynku należała do zakonu jezuitów[1]. Około roku 1640 jedno skrzydło tego czworoboku na Rynku zostało zamknięte bryłą kościoła jezuickiego oraz zabudowaniami kolegium. Podczas potopu szwedzkiego (1655-1660) większa część domów została spalona, a wiele innych stało pustką z powodu ucieczki mieszkańców przed zarazą[1].

Z planu miasta sporządzonego w 1774 r. przez pruskiego geometrę Gretha wynika, że na 9 istniejących wówczas parceli przy ulicy, pustych było 3, w tym narożna z ul. Jezuicką. Północną pierzeję zajmowały budynki kolegium jezuickiego, a także znajdował się tu główny wjazd na dziedziniec kolegium. Wszystkie ubytki zabudowy zostały uzupełnione do 1800 r. Z planu miasta z 1876 r. wynika, że w południowej pierzei ulicy stało 5 kamienic, a w północnej 3. Zmieniono również lokalizację wjazdu na dziedziniec dawnego kolegium (w tym czasie gimnazjum królewskiego) z ul. Niedźwiedziej na ul. Farną.

W 1940 r. na skutek zarządzenia hitlerowskich władz okupacyjnych z kreisleiterem NSDAP, nadburmistrzem Wernerem Kampe na czele, wyburzono zachodnią pierzeję Starego Rynku wraz z kościołem pojezuickim. Planowany przez hitlerowskie władze nowy ratusz bydgoski nie został zrealizowany, zaś po dawnej zabudowie pozostał skwer. Od tego czasu wschodnia część ulicy Niedźwiedzia nie posiada północnej pierzei i widoczna jest ze Starego Rynku.

W 1974 r. na podstawie uchwały WRN, rozpoczęto rewaloryzację fragmentów Starego Miasta w Bydgoszczy. Podjęte przedsięwzięcia na ulicy Niedźwiedzia dotyczyły uporządkowania sieci handlowej oraz przywrócenia witrynom sklepowym charakteru staromiejskiego. Przy ul. Niedźwiedzia 3 ulokowano sklep filatelistyczny, w kamienicy nr 5 powstał bar bistro, a w nr 7 kwiaciarnia i sklep cukierniczy „Jutrzenki”. Największe przeobrażenie przeszedł zespół budynków przy ul. Niedźwiedzia 9 i 11, gdzie umieszczony na fasadzie niedźwiedź patronował odtąd stylowej kawiarni[2]. Modernizacja nawierzchni ulicy została ujęta w Planie Rewitalizacji Bydgoszczy[3].

Nazwy

Ulica w przekroju historycznym posiadała następujące nazwy[4]:

Architektura

Pierzeje ul. Niedźwiedzia stanowią w większości kamienice wzniesione od końca XVIII do początku XX wieku, noszące ślady późniejszych przebudów. Po północnej stronie ulicy wyróżnia się XVII-wieczny budynek ratusza, dawnego kolegium jezuickiego.

Niektóre kamienice

Nr Adres Lata budowy Styl architektoniczny Wpisany do rej. zabytków Uwagi Zdjęcie
1.Jezuicka 1 / Niedźwiedzia 4 1653, 1878 klasycyzm, eklektyzm T Budynek ratusza stojący w pierzei ul. Niedźwiedziej. Od 1653 r. mieścił dawne kolegium jezuitów, wzniesione z fundacji biskupa Kaspra Działyńskiego i kanclerza wielkiego koronnego, starosty bydgoskiego Jerzego Ossolińskiego. Od 1770 r. w budynku znajdowało się gimnazjum niemieckie, Szkoła Główna Departamentowa (1808-1812), szkoła wydziałowa (1812-1815) i ponownie gimnazjum niemieckie (1817-1878). W 1879 r. budynek został zakupiony przez miasto i stał się siedzibą magistratu[5].
2.Niedźwiedzia 1 połowa XVIII w.[6] klasycyzm N Kamienica na rogu ul. Stefana Batorego. W 1751 r. mieścił się w niej urząd pocztowy. Bydgoskim pocztmistrzem był wówczas Jakub Marshall. Pocztamt bydgoski, najpóźniej w 1779, czyli po podjęciu działalności przez pocztę pruską po I rozbiorze, przeprowadził się z tej kamienicy do jednego z budynków przy obecnej ulicy Długiej[7].
3.Niedźwiedzia 3 1761[6] barok N
4.Niedźwiedzia 5 1782[6] eklektyzm N
5.Niedźwiedzia 7 1946-1949[6] funkcjonalizm N Kamienica odbudowana po II wojnie światowej
6.Niedźwiedzia 11 1775-1776[6] barok N Kamienica na rogu z ul. Jezuicką. Do 1950 r. mieściła się tu apteka „Pod Niedźwiedziem”, w okresie zaboru pruskiego jedyna w mieście apteka polska Władysława Kurzaja. Od 1915 r. znajdowała się tu również polska księgarnia zasłużonego księgarza i wydawcy Leona Posłusznego[5]. Współcześnie znajdowały się tu Bar pod Niedźwiadkiem, pizzeria (na piętrze), a następnie puby i restauracje[8].

Przypisy

  1. 1 2 Drygałowa Waleria: Kamieniczki nr 4 przy ulicy Jezuickiej. [w.] Kalendarz Bydgoski 1968
  2. ↑ Wiśniewski Józef: Problemy kształtowania się rewaloryzacji zespołu staromiejskiego w Bydgoszczy. [w.] Kronika Bydgoska VI 1974-1975
  3. ↑ http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20100616/BYDGOSZCZ01/429392914 dostęp 30-09-2010
  4. ↑ Czachorowski Antoni red.: Atlas historyczny miast polskich. Tom II Kujawy. Zeszyt I Bydgoszcz. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Toruń 1997
  5. 1 2 Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996
  6. 1 2 3 4 5 Gminna Ewidencja Zabytków Miasta Bydgoszczy. [w:] Program Opieki nad Zabytkami miasta Bydgoszczy na lata 2013-2016
  7. ↑ Winter Piotr: Dawne bydgoskie budynki pocztowe i z pocztą związane. [w:] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu. zeszyt 2. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. 1997.
  8. ↑ Już nie Ćma, a Apteka. Nowy lokal w kultowej kamienicy

Zobacz też

Bibliografia

  • Derenda Jerzy red.: Piękna stara Bydgoszcz. Tom I z serii: Bydgoszcz miasto na Kujawach. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006. ISBN 83-916178-0-7, 978-83-916178-0-9, 83-916178-5-8, 978-83-916178-5-4, 83-916178-1-5, 978-83-916178-1-6
  • Siwiak Wojciech: Życie codzienne mieszkańców Bydgoszczy od XIV do XVIII wieku (w świetle wybranych źródeł kultury materialnej), Bydgoszcz 2015.
  • Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.