Klif w Orłowie

Ukształtowanie terenu i krajobraz w Gdyni są dość zróźnicowane, a wpływ na to miało głównie kilka czynników:

Ukształtowanie terenu

Gdynia znajduje się na styku dwóch krain geograficznych o podobnych formach terenu: Pojezierza Kaszubskiego i Pobrzeża Kaszubskiego. Do tych form terenu zalicza się:

W poszczególnych krainach fizycznogeograficznych wyróżnia się następujące mikroregiony znajdujące się w granicach miasta, począwszy od północnej strony:

Pobrzeże Kaszubskie

W Gdyni znajduje się wyłącznie jej południowa część wznosząca się na wysokość od 40 m n.p.m. do 60 m n.p.m., która styka się z Pradoliną Kaszubską. Na jej dość stromym zboczu znajdują się przede wszystkim dzielnice o charakterze mieszkalno-wojskowym: Oksywie, Obłuże, Pogórze oraz Babie Doły, pokryta jest także przez niewielkie tereny leśne, a powyżej przez ogródki działkowe, łąki oraz pola. We wschodniej części kępa styka się z klifowym brzegiem morskim, który w większości jest martwy. Jedynie działalność abrazyjna morza i cofanie się brzegu były widoczne przy dzielnicy Babie Doły, obecnie większa część tego brzegu została zabezpieczona ze względów bezpieczeństwa mieszkańców, ponieważ klif niebezpiecznie zbliżał się do zabudowań mieszkalnych.
Zwana także Meandrem Kaszubskim, której tylko południowa część znajduje się w granicach Gdyni o średniej szerokości ok. 2,5 km i wysokości dna od 5 m n.p.m. do 15 m n.p.m. Jest to teren który pierwotnie był intensywnie podmokły z przeważającymi torfowiskami i wilgotnymi łąkami. W dwudziestoleciu międzywojennym zaszły największe przekształcenia, które związane były z budową portu w Gdyni. W okresie tym w ujściowym odcinku wybudowane zostały kanały portowe sięgające do 3 km w głąb pradoliny. W czasie trwania prac przy budowie kanałów portu przekopano tysiące ton ziemi, które składowane były wokół nowo powstających kanałów. Wskutek intensywnej działalności człowieka pierwotnie występujące tu torfy zasypane zostały piaskami, a poziom terenu w niektórych miejscach podniósł się o kilka metrów. Obecnie tereny te w większości stanowią portowo-przemysłową część Gdyni, a po części także dzielnice: Cisowa, Chylonia, Leszczynki, Grabówek oraz Śródmieście. W pradolinie znajdują się także główny szlak komunikacyjny w kierunku Szczecina oraz newralgiczny trakt kolejowy na północy Polski. W granicach Gdyni w pradolinie występują dwa odwadniające potoki: Potok Cisówka oraz Potok Chyloński, uchodzący do kanału portowego, a jedynymi występującymi zbliżonymi fragmentami do pierwotnego wyglądu jest północna część dzielnicy Cisowa.
  • Obniżenie Redłowskie
Jest to mikroregion w całości położony w granicach Gdyni, będący podłużną doliną o długości około 4 km i szerokości od 400 m w okolicach dzielnicy Wzgórze Św. Maksymiliana do około 1300 m w okolicy dzielnicy Orłowo. Od północy obniżeniem łączy się z Pradoliną Kaszubską i jego dno ciągnie się na wysokości 30-40 m n.p.m., łącząc się na południu z obniżeniem terasy Oliwsko-Sopockiej. Z kolei od zachodu graniczy ze Strefą Krawędziową Pojezierza Kaszubskiego oraz Doliną Kaczego Potoku, natomiast od wschodu okala Kępę Redłowską oraz Kamienną Górę. Pierwotnie teren ten był wykorzystywany rolniczo, ale z biegiem czasu ze względu na dogodne warunki teren praktycznie w całości został zabudowany i obecnie tworzy zwartą zabudowę miejską dzielnic: Śródmieście, Wzgórze Św. Maksymiliana, Redłowo, Mały Kack oraz Orłowo. Pozostałościami dawnych struktur przyrodniczych są jedynie w południowej części doliny ekosystemy cieków Kaczej i Potoku Kolibkowskiego.
Niewielka wysoczyzna znajdująca się w całości w granicach miasta Gdynia otoczona Obniżeniem Redłowskim oraz Zatoką Gdańską. Charakteryzują ją liczne doliny przypominające wąwozy oraz znaczne pokrycie lasem bukowo-dębowym, w którego miejscu istnieje Rezerwat przyrody Kępa Redłowska. Jej najwyższy punkt wznosi się na wysokość 90 m n.p.m. Od wschodniej strony na długości około 650 m występuje aktywny Klif Orłowski, który jest doskonałym przykładem działalności abrazyjnej fal morskich. Zachodnia część kępy pokryta jest zabudową miejską dzielnic Orłowo oraz Wzgórze Św. Maksymiliana.

Pojezierze Kaszubskie

  • Strefa Krawędziowa Pojezierza Kaszubskiego
Charakteryzują ją znaczne zróżnicowanie rzeźby terenu w postaci licznie występujących sieci palczasto rozgałęzionych V-kształtnych dolin, z których największe dochodzą do 200 m szerokości oraz deniwelacje terenu sięgające 100 m i o spadku od 20% do 50%. Ze względu na takie ukształtowanie terenu jest on w większości porośnięty lasami, na bazie których istnieje Trójmiejski Park Krajobrazowy.
  • Dolina Demptowska
Zwana także Bramą Demptowską, na którą składają się trzy doliny: Dolina Cisowskiego Potoku, Dolina Demptowskiego Potoku i Dolina Marszewskiej Strugi, tworzące bramę odpływową o szerokości około 650 metrów. Doliny charakteryzuje średnia szerokość dna od 100 do 200 m, a ich krawędzie sięgają 60 m wysokości. Znaczną część tego terenu pokrywają dzielnice: Pustki Cisowskie-Demptowo, Cisowa oraz Chylonia. Dolina ta uchodzi do Pradoliny Kaszubskiej na styku dzielnic Cisowa i Chylonia, a także w tym rejonie swój początek ma obwodnica Trójmiasta. W górnej części Doliny Cisowskiego Potoku znajduje się także rezerwat przyrody Cisowa.
Charakteryzuje ją płynąca na dnie doliny najdłuższa rzeka w Gdyni – rzeka Kacza wraz z dopływem w środkowym biegu - Źródłem Marii, które tworzą największą dolinę erozyjną w Gdyni. Do doliny przylegają także liczne v-kształtne doliny, którymi okresowo spływają wody opadowe, zasilając rzekę Kaczą. Głębokość doliny sięga 60 m, a szerokość dna w górnej i środkowej części nie przekracza 100 m, w dolnym biegu na wysokości dzielnicy Mały Kack rozszerza się do szerokości 500 m i uchodzi do Obniżenia Redłowskiego w rejonie dzielnicy Redłowo. W środkowej części rzeki Kaczej, w miejscu zbiegu z potokiem Źródło Marii znajdują się rezerwat przyrody Kacze Łęgi, a także zbiornik retencyjny Krykulec.
Składają się z ciągu moren czołowych, które najlepiej dostrzegalne są w okolicach dzielnic Wielki Kack i Wiczlino. Zbudowane są z piasków i żwirów oraz gliny zwałowej, a na jej powierzchni często spotykane są różnej wielkości głazy. W efekcie tego w dużej części tereny pokryte są przez łąki i pola uprawne, oraz w mniejszym stopniu przez lasy, głównie iglaste. Najwyższym wzniesieniem zarówno dla tego mikroregionu i jak w całej Gdyni jest Góra Donas, wznosząca się na wysokość 206,5 m n.p.m.[1]

Charakterystyka terenu

Rzeka Kacza
Lasypaństwowe55,6 km²62,01 km² - 45,8%
prywatne15,6 km²
lasy komunalne4,9 km²

Znaczną część Gdyni pokrywają lasy, które stanowią około 46% powierzchni miasta, z czego większość należy do Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. W skład najbardziej charakterystycznych obszarów zielonych wchodzą rezerwaty przyrody: Kaczego Łęgu, Cisowa oraz Kępa Redłowska oraz miejskie zespoły parkowe: ogród Kamienna Góra, zespół dworsko-parkowy w Orłowie przy ulicy Folwarczej, zespół dworsko-parkowy w Kolibkach, Skwer Plymouth, Park Rady Europy, Park Kiloński.

Gdynia posiada 79 pomników przyrody z czego 52 to drzewa, 11 grup drzew, 11 głazów narzutowych, 2 aleje oraz 2 pnącza.

Tereny zabudowanetereny mieszkaniowe36,19 km²41,66 km² - 30,75%
tereny przemysłowe3,90 km²
inne2,63 km²

W drugiej kolejności znaczną powierzchnię stanowią tereny zabudowane, czyli około 31% powierzchni miasta. Teren ten przede wszystkim zajmują dzielnice mieszkalne Gdyni. W drugiej kolejności tereny przemysłowe, głównie zajmowane przez firmy związane z portem w Gdyni. Pozostała powierzchnia zabudowy miasta to m.in. tereny wojskowe w dzielnicy Oksywie.

Użytki rolne24,38 km² - 18%

Największe tereny o charakterze rolnym występują na terenie dzielnicy Chwarzno-Wiczlino oraz w części północnej miasta Gdyni na Kępie Oksywskiej i południowej na obszarze Moreny Chwaszczyńskiej.

Pozostałe tereny Gdyni
Nieużytki1 km² - 0,75%
Wody2,49 km² - 1,8%
Inne3,96 km² - 2,9%

Przypisy

  1. ↑ Tomasz Larczyński, 10 szczytów najwyższych dzielnic Trójmiasta. Korona Trójmiasta cz. 6, „Trojmiasto.pl”, 15 października 2022 [dostęp 2022-11-14].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.