UTR – rejony niepodlegające translacji

UTR (od ang. untranslated region) – rejon mRNA niepodlegający translacji, którego funkcje związane są z kontrolą translacji[1]. Sekwencje UTR położone są terminalnie z obydwu stron cząsteczki mRNA, otaczając tym samym rejon ulegający translacji (sekwencję kodującą – CDS) od strony 5′ oraz 3′. Funkcjonalne właściwości rejonów niepodlegających translacji wynikają z pierwszorzędowej, drugorzędowej i trzeciorzędowej struktury terminalnych części mRNA (sekwencji, pofałdowania i budowy przestrzennej), których zaburzenie obserwowane jest w wielu chorobach o podłożu genetycznym w tym w nowotworach[2], zespole łamliwego chromosomu X, chorobie Huntingtona i wielu innych, w których obserwuje się zależne od UTR zaburzenie kontroli translacji[3]. W wymienionych chorobach dochodzi zwykle do mutacji punktowej typu SNP, zwiększenia lub zmniejszenia liczby powtórzeń STR (ang. short tandem repeats) lub powstawania nieprawidłowego UTR w wyniku zaburzenia procesu alternatywnego składania mRNA[4]. Przytoczone przykładowe zmiany pierwszorzędowej struktury mRNA skutkują zwykle zmianą energii swobodnej Gibbsa nieprawidłowej cząsteczki mRNA i w konsekwencji poważnymi zmianami funkcjonalnymi mRNA, prowadzącymi do zaburzenia kontroli translacji i wystąpienia choroby[5]. Podstawowe znaczenie regulacyjne regionów UTR związane jest z obecnością sekwencji cis (np. IRE, IRES, sekwencji sygnałowych) wiążących często czynniki trans (np. miRNA, czynniki translacyjne, rybosomy), które determinują stabilność i trwałość mRNA, kierunek transportu i docelowe miejsce mRNA w komórce, częstość inicjacji translacji, szybkość i wydajność syntezy białek, procesy edycji potranskrypcyjnej mRNA, recykling i degradację mRNA.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Biologia molekularna w medycynie, pod redakcją Jerzego Bala, PWN 2008.
  2. ↑ Adam Master i inni, Untranslated regions of thyroid hormone receptor beta 1 mRNA are impaired in human clear cell renal cell carcinoma, „Biochimica et Biophysica Acta (BBA) – Molecular Basis of Disease”, 1802 (11), 2010, s. 995–1005, DOI: 10.1016/j.bbadis.2010.07.025.
  3. ↑ Patologia Robbinsa, pod redakcją W.T. Olszewskiego, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2003.
  4. ↑ Genetyka molekularna, pod redakcją Piotra Węgleńskiego, PWN 2007.
  5. ↑ Translational control in biology and Medicine, pod redakcją M.B. Mathews, N. Sonenberg, J.W.B. Harshay, Cold Spring Harbor Laboratory Press, New York 2007.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.