Thripida
Fallén, 1814
Okres istnienia: karbon–dziś
358.9/0
358.9/0
Ilustracja
Limothrips cerealium z rzędu wciornastków
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

(bez rangi) Dicondylia
Podgromada

owady uskrzydlone

Infragromada

nowoskrzydłe

(bez rangi) Paraneoptera
Nadrząd

Thripida

Thripida – nadrząd owadów z infragromady nowoskrzydłych.

Owady te charakteryzują się kłująco-ssącym, asymetrycznym aparatem gębowym, w którym prawa żuwaczka uległa redukcji, a lewa przekształceniu w sztylet. Funkcję przekłuwającą pełnią również przekształcone w sztylety żuwki wewnętrzne. Skrzydła wyposażone są w strzępiny z długich włosków. Przednia żyłka kubitalna w skrzydle przednim jest nierozgałęziona lub w ogóle niewyróżnialna. Stopy u owadów dorosłych wyposażone są w przylgi o formie wysuwalnych w przód pęcherzyków[1].

Filogeneza Thripida wg Nel et al., 2014[1]

Thripida

†Westphalothripidesidae

†Lophioneurida


Panthysanoptera

†Zoropsocidae


wciornastki

†Triassothripidae

†Karataothripidae

wciornastki rurkoodwłokowe

wciornastki pokładełkowe






Schematyczny przekrój poprzeczny przez narządy gębowe wciornastków. Czerwony: warga górna, zielony: żuwaczka, żółty: szczęki i głaszczki szczękowe, c: kanał pokarmowy, granatowy: podgębie, s: kanał ślinowy, jasnoniebieski: warga dolna i głaszczki wargowe.

Przedstawiciele nadrzędu znani są w zapisie kopalnym od karbonu. Stosowany przez Wiszniakową w 1981 i Żerihina w 2002 podział Thripida na wciornastki i Lophioneurida został zmodyfikowany w 2007 roku przez Nel, Azara i Nel na podstawie analiz kladystycznych i nowych odkryć[2]. Według nowej klasyfikacji do Thripida zalicza się współczesne wciornastki oraz wymarłe Zoropsocidae (łączone z wciornastkami w Panthysanoptera), Lophioneurida i Westphalothripidesidae. Te ostatnie znane są tylko z pojedynczego odcisku skrzydła, stąd nie jest jasne czy przedstawiciele tej grupy również mieli aparat gębowy jak w opisie[1][3].

Według hipotezy Grinfelda asymetryczny aparat kłująco-ssący mógł powstać jako adaptacja do wysysania ziaren pyłku, gdyż przebicie ich twardej ścianki wymaga dużej siły, którą łatwiej skumulować przy użyciu pojedynczego sztyletu[4][1]. Taki sposób odżywiania wykorzystuje 6 z 9 współczesnych rodzin, a z permu znane są ślady podziurawionych zarodników roślin, które wiąże się z Thripida, gdyż żadna inna znana grupa zwierząt z tego okresu nie odżywiała się w ten sposób[1]. Według hipotezy proponowanej w 1980 przez Mounda i współpracowników wciornastki były pierwotnie grzybożerne i miały słabo rozwinięty mechanizm ssący[5][1]. Nie współgra jednak z nią fakt pojawienia się wciornastków w triasie, w czasie różnicowania się roślin szerokolistnych[1].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Patricia Nel, Axel P. Retana-Salazar, Dany Azar, André Nel, Di-Ying Huang. Redefining the Thripida (Insecta: Paraneoptera). „Journal of Systematic Palaeontology”, 2014. DOI: 10.1080/14772019.2013.841781.
  2. ↑ Patricia Nel, Dany Azar, André Nel. A new ‘primitive’ family of thrips from Early Cretaceous Lebanese amber (Insecta, Thysanoptera). „Cretaceous Research”. 28, s. 1033-1038, 2007. DOI: 10.1016/j.cretres.2007.02.003.
  3. ↑ Patricia Nel, Dany Azar, Jakub Prokop, André Nel. From Carboniferous to Recent: Wing venation enlightens evolution of thysanopteran lineage. „Journal of Systematic Palaeontology”. 10 (2), s. 385–399, 2012. DOI: 10.1080/14772019.2011.5985781.
  4. ↑ E.K. Grinfeld. The feeding of thrips on pollen of flowers and the origin of asymmetry in their mouthparts. „Entomological Review”. 38, s. 715–720, 1959.
  5. ↑ L.A. Mound, B.S. Heming, J.M. Palmer. Phylogenetic relationships between the families of Recent Thysanoptera. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 69, s. 111–141, 1980.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.