Taphrina populina
Ilustracja
Zniekształcony przez T. populina liść topoli
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

szpetczaki

Rząd

szpetkowce

Rodzina

szpetkowate

Rodzaj

Taphrina

Gatunek

Taphrina populina

Nazwa systematyczna
Taphrina populina Fr.
Observ. mycol. (Havniae) 1: 217 (1815)

Taphrina populina Fr. – gatunek grzybów z klasy szpetczaków (Taphrinomycetes)[1]. Grzyb mikroskopijny, pasożyt topoli, wywołujący grzybową chorobę o nazwie zewnętrzniak złoty[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Taphrina, Taphrinaceae, Taphrinales, Taphrinomycetidae, Taphrinomycetes, Taphrinomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1926 r. Elias Fries[1]. Synonimy:

  • Ascomyces aureus (Pers.) Magnus 1875
  • Ascomyces trientalis var. aureus (Pers.) Quél. 1886
  • Erineum aureum Pers. 1801
  • Exoascus aureus (Pers.) Sadeb. 1883
  • Lalaria populina R.T. Moore 1990
  • Taphrina aurea (Pers.) Fr. 1815[3].

Morfologia

Grzybnia Taphrina populina rozwija się między komórkami żywiciela i pod jego skórką. Strzępki cienkie, wydłużone i podzielone warstwowymi przegrodami, które wydają się składać z kilku pasm. W obszarze między naskórkiem a komórkami strzępki zwiększają swoje wymiary, ulegają silnemu pogrubieniu i rozpadowi na bezkształtne, później jajowate, grubościenne komórki workotwórcze. Komórki te wydłużają się i tworzą worki. Worki są dwukomórkowe, cylindryczne, górą zaokrąglone, z wąską podstawą, przyczepione do komórek gospodarza resztkami strzępek. Mają zmiennego kształtu trzonek, często trójkątny klinowaty lub tępy. Worki mają wymiary 55-85 × 10-22, najczęściej 65-70 × 15-17 µm i wypełnia je złocistożółta epiplazma. Trzonki worków mają średnicę od 2,5 do 10 µm, najczęściej 5-7,5-13-15 µm. W workach jest 8 askospor. Są okrągłe lub elipsoidalne 4-6 × 3-4 µm. Pączkują od razu, wypełniając worek licznymi blastosporami. Worki wykazują zmienność wielkości i formy na różnych gatunkach żywicieli topoli i mogą być na trzonkach lub beztrzonkowe[4].

Występowanie

Znane jest występowanie Taphrina populina głównie w Europie, Ameryce Północnej (USA i Kanada), azjatyckich terenach Rosji i na Nowej Zelandii. Podano także stanowiska w Republice Południowej Afryki i południowym wybrzeżu Australii[5]. Na Słowacji podano liczne stanowiska, ale na części tych stanowisk w ostatnich latach grzyb nie został znaleziony. Przyczyną zmniejszania się jego populacji mogą być zmiany klimatu w tych regionach w ciągu ostatnich 90 lat, takie jak malejące opady atmosferyczne i zmniejszająca się wilgotność gleby, globalne ocieplenie – efekt cieplarniany i inne zmiany[4]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2008 r. podano co najmniej 6 stanowisk[6].

Występuje na różnych gatunkach topoli, ale w Polsce najczęściej notowany na topoli kanadyjskiej (topola euramerykańska Populus × canadensis)[2].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2022-06-30].
  2. 1 2 Karol Manka, Fitopatologia leśna, Warszawa: PWRiL, 2005, ISBN 83-09-01793-6.
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-06-30].
  4. 1 2 Kamila Bacigálová, Species of Taphrina on Populus in Slovakia, „Czech. mycol.”, 47 (4), 1994 [dostęp 2022-06-30].
  5. ↑ Występowanie Taphrina populina na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-06-30].
  6. ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.