 | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
Be |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
7,5–8,0[1] |
| Przełam |
muszlowy lub nierówny[1] |
| Łupliwość |
niewyraźna[1] |
| Pokrój kryształu |
słypkowy, rzadko tabliczkowy[1] |
| Układ krystalograficzny |
heksagonalny[1] |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy[1] |
| Gęstość minerału |
2,63–2,80 g/cm³[1] |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
zielona[1] |
| Rysa |
biała[1] |
| Połysk |
szklisty[1] |
| Współczynnik załamania |
1,565-1,602[2] |
| Inne |
|
Szmaragd – odmiana berylu, kamień szlachetny o zielonej barwie.
Nazwa
Nazwa minerału pochodzi od greckiego słowa „smaragdos”, oznaczającego „zielony kamień”. W starożytności nazwa ta obejmowała zapewne wszystkie minerały o zielonym zabarwieniu[2].
Właściwości
Szmaragd, jako odmiana berylu, posiada większość jego właściwości fizykochemicznych. Zbudowany jest z krzemianu glinu i berylu, któremu zieloną barwę nadają domieszki chromu. Pod wpływem ogrzewania barwa zmienia się – proces ten następuje w temperaturze 700–800 °C[2].
Barwa w szmaragdach jest często rozłożona nierównomiernie. Przezroczystość stanowi cechę dość rzadką (często szmaragdy są mętne wskutek inkluzji), pożądaną w jubilerstwie i charakteryzuje tylko kamienie najwyższej jakości[2].
W zależności od złoża, w szmaragdach mogą występować drobne różnice we właściwościach fizycznych – zwłaszcza w gęstości i współczynniku załamania światła[2].
Występowanie
Szmaragdy powstają, kiedy magma pod dużym ciśnieniem przenika w skały ulegające przeobrażeniom[2]. Złoża znaleźć można w łupkach łyszczykowych (np. w dolinie Habach w austriackich Alpach, na Uralu w pobliżu rzeki Takowaja i w Brazylii)[1], w łupkach biotytowych, łupkach ilastych, wapieniu[2] i w hydrotermalnych żyłach węglanowych (np. w rejonie Muzo i Chivor w Kolumbii oraz w Pakistanie)[1]. Ważniejsze złoża szmaragdów znajdują się także w Zimbabwe i w RPA, w północnym Transwalu[2].
Szmaragdy wydobywa się niemal wyłącznie wprost ze skały macierzystej – złoża aluwialne nie powstają, ze względu na gęstość kamieni, która jest zbliżona do gęstości kwarcu[2].
Zastosowanie
Szmaragd jest szeroko wykorzystywany w jubilerstwie, jako kamień centralny w pierścionkach i wisiorkach. Bywa także wykorzystywany do rzeźb i wyrobów rękodzielniczych[1]. Najczęściej stosuje się dla niego szlif fasetkowy, kaboszonowy (w przypadku mętnych okazów)[1], szmaragdowy i szlif brylantowy[2].
Przypisy